“Zeker, dat is een tragedie”, erkent Majumdar, wiens eigen moeder trouwde op haar dertiende. “Veel hulporganisaties spannen zich al langer in om dit verschijnsel uit te bannen, maar wat daarbij echt helpt is dat steeds meer gewone mannen en vrouwen tegen het kindhuwelijk zijn. Zij beseffen meer en meer dat vroeg trouwen gevaarlijk is voor jonge meisjes, voor hun gezondheid als moeder en voor die van hun baby.”
Gezondheid van vrouwen
!["Als het goed gaat met vrouwen gaat het goed met Bangladesh." Foto: The Hunger Project](https://dn9ly4f9mxjxv.cloudfront.net/sites/oneworld.nl/files/styles/v2_half/public/blije_meisjes.jpg?itok=eB6iD6mt ""Als het goed gaat met vrouwen gaat het goed met Bangladesh." Foto: The Hunger Project")
Daarom is empowerment van vrouwen, een van de drie pijlers van The Hunger Project, zo belangrijk, stelt de landendirecteur van de organisatie, die even in Nederland was, na een werkbezoek aan Zweden. “De gezondheid van vrouwen bepaalt de gezondheid van het land; als het goed gaat met vrouwen gaat het goed met Bangladesh.
“We weten maar al te goed dat discriminatie van meisjes al begint bij de geboorte. Een meisje wordt als minder belangrijk beschouwd dan een jongen, is vaak ondervoed doordat ze korter borstvoeding en vervolgens minder te eten krijgt, en ook wordt ze vaker thuis gehouden. Als ze dan jong trouwt en een kind krijgt, is ook haar baby ondervoed. Zo’n kind, zeker als het een meisje is, begint ook weer met een achterstand in het leven en riskeert bovendien op latere leeftijd hart- en vaatzieken of diabetes. Zo blijft armoede bestaan.”
Van arme komaf
Badiul Majumdar werd geboren in een arme familie. Hij was betrokken bij de Onafhankelijkheidsoorlog in 1971. Hij werkte 25 jaar als wetenschapper in de VS. In 1991, tijdens een sabbatical in Bangladesh, werd hij gevraagd voor The Hunger Project. Daarnaast mengt de voormalige hoogleraar economie zich ook in het politieke debat en stelt hij zich in krantencolumns kritisch op tegenover de regering van Sjeikh Hasina.
Hoe doorbreek je deze vicieuze cirkel?
“Het begint met zitten en praten.Vrouwen van het Unleashed Women Network houden bijeenkomsten in de dorpen, gewoon in de buitenlucht, en spreken met de dorpsvrouwen over het belang van goede voeding, hygiëne en onderwijs. Dat zet een gedragsverandering in gang.”
De aanpak van The Hunger Project is inderdaad eenvoudig: neem verantwoordelijkheid en onderneem zelf actie
“Wij werken met de allerarmsten. Zij zijn experts in armoede en lijden daar elke dag weer onder. Maar wie is verantwoordelijk voor het niet naar school sturen van je kinderen, voor slechte sanitaire voorzieningen, je vrouw slaan, voor uithuwelijking van je dochters? Dat ben je zelf, man of vrouw. De aanpak van The Hunger Project is inderdaad eenvoudig: neem verantwoordelijkheid en onderneem zelf actie. Dat is meteen ook het verschil met traditionele hulp, waarbij vaak een staf van buitenstaanders wordt ingehuurd en geld beschikbaar wordt gesteld.
Geen hulp vragen maar zelf doen
De onafhankelijkheidsoorlog in 1971, waarbij Bangladesh zich losmaakte van West-Pakistan, is een van de bloedigste conflicten van de vorige eeuw. Waarschijnlijk 2 miljoen mensen vonden daarbij de dood. Er kwam een lawine van hulp en geld uit de hele wereld op gang, wat op den duur mensen hospitaliseerde. The Hunger Project wilde een verandering van mentaliteit in gang zetten: inwoners van Bangladesh waren geen slachtoffers meer maar ondernamen zelf actie voor een beter bestaan. Met adviezen van o.a. Nobelprijswinnaar Muhammad Yunus en BRAC, de grootste hulporganisatie ter wereld, ontwierp THP een workshop en begon daarmee de dorpen af te gaan.
“Dat begint met visualiseren: sluit je ogen en denk aan je dorp als een goed functionerende, zelfstandige gemeenschap. Ja, zo willen we dat onze toekomst eruitziet. Wat is er nodig om dat te bereiken? Dat jongens en meisjes naar school gaan, dat er schoon water is, dat er goed bestuur is, dat we samen aan onze toekomst werken.
“Wij gaan uit van de veerkracht van mensen en van hun vermogen om dromen waar te maken. Daarbij worden ook mannen betrokken. We hebben een workshop ontworpen waarbij onder leiding van een getrainde lokale vrijwilliger, of soms een betaalde kracht, dorpsbewoners hun verlangens en dromen in kaart brengen. Als ze eenmaal beginnen met verbeteringen houden ze niet meer op.”
“In meerdere bijeenkomsten maken dorpsbewoners en de Union Parishads (gemeentebesturen. Unions zijn clusters van dorpen, Parishad betekent bestuur – red.) concrete afspraken over wie welke taak gaat uitvoeren, individueel of gezamenlijk. Met kleine investeringen kun je al veel bereiken: leidingen voor sanitaire voorzieningen kun je bijvoorbeeld maken van bamboe, dat overal groeit. En de regering stelt geld beschikbaar voor onderwijs. Daarbij betekent samenwerken met de lokale overheid vaak het begin van goed bestuur.”
Staan tradities verbetering niet in de weg?
“Vrouwen en mannen die hun lot in eigen handen nemen, raken enthousiast en geïnspireerd, blijkt telkens weer. Zodra vrouwen een inkomen weten te genereren, besteden zij dat aan hun gezin, en kan ook een meisje naar school. Dan blijkt dat een traditie als uithuwelijking vooral voortkwam uit economische noodzaak, uit armoede. Ik zie revoluties ontstaan onder dorpsmeisjes. Prachtig om te zien hoe zij zelfvertrouwen krijgen, vaak zelf ook jeugdleider worden en zich inzetten tegen kindhuwelijken en voor het milieu en beter onderwijs.”
Ideetje van de premier
Even dreigde in 2015 de leeftijd waarop je meerderjarig bent in Bangladesh, die op achttien jaar ligt, te worden verlaagd naar zestien. Premier Sjeikh Hasina, die de Girl Summit in Londen in 2014 bijwoonde, ontdekte dat je in het Verenigd Koninkrijk op je zestiende wettelijk meerderjarig bent. Dat bracht haar op het idee om deze leeftijdsgrens ook in eigen land in te voeren. Majumdar denkt dat dit plan niet doorgaat. Duizenden lokale vrijwilligers gaan kindhuwelijken tegen, praten met ouders en traditionele leiders en maken meisjes bewust van hun rechten.
“Datzelfde zie je ook bij meisjes die in de kledingindustrie werken. Ook zij stralen vaak trots uit. In plaats van dienstmeisje in Saudi-Arabië of verhongeren in een arm dorp, verdienen ze geld en kunnen dat naar hun familie sturen. Natuurlijk moeten ze meer verdienen en beter worden behandeld, maar het is toch een positieve ontwikkeling. Ze doen lippenstift op en gaan nooit meer terug naar hun dorp.”
Hoe bereik je duurzame verbeteringen?
“Natuurlijk gaan er generaties overheen voordat armoede is uitgebannen. We zijn onlangs begonnen met een nog intensievere begeleiding. Bewoners van dorpen komen maandelijks bij elkaar om voortgang te bespreken en van elkaar te leren. The Hunger Project houdt de vinger aan de pols door nauwkeurig te registreren hoeveel kindhuwelijken zijn voorkómen, hoeveel kinderen naar school gaan en het aantal sanitaire voorzieningen.”
Het is politiek onrustig in Bangladesh, beïnvloedt dat uw werk?
“In ons werk worden we er niet door gehinderd; we vechten immers voor een beter bestaan en niet tegen het establishment. Wel zijn de recente moorden op bloggers en andersdenkenden en het religieuze extremisme zorgelijk. Maar in plaats van dat de regering de daders oppakt, leggen ze de schuld bij andersdenkenden en gebruikt ze de gebeurtenissen om de oppositie te bestrijden. Daarbij zijn vooral arme mensen vatbaar voor extremistische denkbeelden. Onrecht en corruptie maken de mensen boos, en daar maken extremisten gebruik van.”
Voor The Hunger Project werken 6700 vrouwelijke leiders en 3700 jonge leidsters in 112 dorpen aan de SDG’s, de Sustainable Development Goals. Daarmee bereiken ze 4,3 miljoen mensen.
