Maureen (30) heeft vier weken geleden een kindje ter wereld gebracht. Ze is dolgelukkig dat haar baby gezond is en geen afwijkingen vertoont, vanwege al die verontrustende verhalen over de zika-epidemie. Er is een verband gelegd met schedelafwijking bij baby’s. Hoewel Maureen niet direct tot de risicogroep behoorde, omdat haar zwangerschap al vergevorderd was tijdens de zika-uitbraak, trof ze toch alle voorzorgmaatregelen, zoals het opruimen van mogelijke broedplaatsen in en rondom haar huis. “Ik was heel bang toen ik hoorde dat het virus de hersenen van het ongeboren kind aantast.”
Een stijgende trend
Voor alle Surinaamse vrouwen die nu minder dan vier maanden in verwachting zijn, zijn het ongewisse tijden. Ook Suriname is in de benauwende ban van het zika-virus. ‘No mek no wan maskita dyuk’ yu’ – ofwel: laat je niet door de mug prikken – is de boodschap die voortdurend wordt verkondigd. Voor het uitgestrekte land met zijn ongeveer 500.000 inwoners, is uitroeiing van het zika-virus is een grote uitdaging. De felle strijd tegen het chikungunya-virus, dat door dezelfde mug wordt overgedragen, was maar net achter de rug, toen het nieuwe virus zich manifesteerde en binnen korte tijd ook voor een epidemie zorgde.
Voorlichting over het zika-virus in Suriname. Foto van onze correspondent.
Tot nu toe zijn zelfs al vier personen overleden aan de gevolgen van zika, waarschijnlijk opgelopen in Suriname. Bij al deze sterfgevallen werd een link gelegd met het syndroom van Guillain-Barré (verlammingsverschijnselen). Uit de registratie van gezondheidsklinieken in het kustgebied blijkt dat er voor dit jaar al 1233 zika-gevallen zijn geregistreerd. Er is dus sprake van een stijgende trend. Vorig jaar kreeg het laboratorium van het Academisch Ziekenhuis Paramaribo (AZP), het grootste van het land, nog maar 477 testaanvragen, waarvan 163 positief uitvielen. Vanaf 1 januari kreeg het lab meer dan het drievoudige aan testaanvragen, waarvan het in meer dan 350 gevallen om het zika-virus bleek te gaan.
Anti-zikacampagne
Alle redenen voor het Bureau voor Openbare Gezondheidszorg (BOG) om de voorlichting en anti-zikacampagne flink op te voeren. Ook omdat de samenleving zeer ontevreden was over de mate waarin zij werd geïnformeerd. Velen lieten hun ongenoegen blijken via de sociale media. De informatieverspreiding door de overheid verliep toen moeizaam door vooral geldgebrek. Inmiddels heeft de regering 1,3 miljoen Surinaamse dollar (300.000 euro) uitgetrokken voor de preventieve aanpak van het virus. Ook internationale organisaties zoals de Pan Amerikaanse Gezondheidsorganisatie (Paho) springen financieel en technisch bij.
Sommige zwangere vrouwen waren niet op de hoogte van het zika-virus
Of dat veel zal uithalen is maar de vraag. “We hebben geconstateerd dat hoewel mensen best goed geïnformeerd zijn, ze de instructies om zich tegen het virus te beschermen soms niet voldoende opvolgen”, zegt een bezorgde Astracia Warner, hoofd Milieu-inspectie van het BOG. De samenleving wordt via alle mogelijke kanalen voorgelicht: radio, televisie, sociale media, internet, grote billboards op strategische plekken en huis-aan-huis-voorlichting. In sommige districten wordt zelfs gratis grofvuil opgehaald.
Voorlichtingsflyer over het zika-virus. Foto: FlickrCC
Insecticide of mug?
In de ziekenhuizen worden weer volop klamboes gebruikt en ook regelmatig met milieuvriendelijke insecticide gespoten. Het ministerie heeft de ziekeninstellingen gevraagd om het aantal bezoekers per patiënt zo veel mogelijk te beperken. Behalve het BOG en Volksgezondheid helpen ook andere organisaties en instanties mee in de strijd tegen zika. Argentijnse en Braziliaanse artsen weerleggen dat het zika-virus microcefalie veroorzaakt. Zij zien de insecticide, die gebruikt wordt om de zikamug te bestrijden, als de boosdoener van de schedelafwijking bij pasgeboren baby’s.
Op dit moment is de relatie tussen het virus en de schedelafwijking het enige dat goed onderzocht wordt
John Codrington, hoofd van het lab van het AZP, zegt dat er nog steeds onderzoek wordt gedaan naar mogelijke relaties tussen zika en microcefalie. Codrington was een van de wetenschappers die het genoom van het Surinaamse zika-virus ontrafelde. "Als wetenschapper sta ik altijd open voor alles wat men beweert. Je moet andere beweringen niet afwijzen, maar het bewijsmateriaal moet dan ook geleverd worden.” Op dit moment is de relatie tussen het virus en de schedelafwijking het enige dat goed onderzocht wordt. Alle andere beweringen moeten onderzocht en bewezen worden”.
Voorlcihtingsfolder over – onder andere- het zika-virus. Foto van onze correspondent uit Suriname
Het AZP onderzoekt samen met de Universiteit van Rotterdam het effect van het virus in Suriname, met nadruk op het verband tussen zika en microcefalie. Er worden zoveel mogelijk gegevens verzameld over vrouwen die tijdens hun zwangerschap besmet zijn geraakt. De eerste conclusies worden medio 2016 bekend gemaakt.
Een kind is een kind
Huisarts Asha Mungra heeft op haar poli een aantal zwangere vrouwen gehad die besmet waren met het zika-virus. “Sommigen waren niet op de hoogte van de ziekte”, zegt Mungra. Ze benadrukt het belang dat informatie tot zoveel mogelijk mensen doordringt. Mungra, tevens voorzitter van de Unie van Vrouwen in Suriname, vindt dat de vrouw het laatste woord heeft over het eventueel beëindigen van haar zwangerschap.
Kersverse moeder Maureen raadt aan om niet zomaar abortus te plegen, omdat de eventuele relatie tussen het virus en microcefalie nog bewezen moet worden. “In feite hoeft een vrouw die een kind met welke afwijking dan ook krijgt niet ontevreden te zijn. Een kind blijft een kind. Je moet het gewoon weten te waarderen”, vindt ze. Wie in elk geval munt slaat uit de situatie is de handel. Leveranciers van muggenspray hebben hun reclame aangepast. Het resultaat daarvan is vooral te merken aan de aanzienlijk gestegen omzet.
Dit artikel is geschreven door een correspondent in Paramaribo, die liever anoniem wil blijven. Naam is bij de redactie bekend.
