Koningin Máxima helpt Pakistaanse vrouwen aan een bankpas

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Fatima Khan (53) is de koning te rijk met haar pinpas. Vol trots toont ze op het platteland buiten de stad Haripur haar bankpas aan minister van staat Marvi Memon (41). Als voorzitter van het grootste welzijnsfonds, het Benazir Bhutto Inkomen Support Programma (vernoemd naar de vermoorde ex-premier) bezoekt de bewindsvrouw dorpen op anderhalf uur rijden buiten de Pakistaanse hoofdstad om te zien wie er al een bankrekening heeft. Afgelopen woensdag nam ze koningin Máxima mee naar een van haar projecten.

marvi achter haar kantoor minister van staat jongste ministerArvi Memon achter haar bureau in haar kantoor

Al wandelend over de modderige paden naar de dorpjes toe vertelt Memon over de achtergronden van haar staatsfonds. In 2008 werd het ondersteunde inkomensprogramma opgericht om de allerarmste vrouwen van haar land te helpen. ‘We doen dit door vrouwen  financiële ondersteuning te bieden in combinatie met een pinpas waarmee zij geld van hun bankrekening kunnen halen.’ Volgens Memon is wereldwijd bewezen dat moeders eerst aan hun kinderen denken. Zij willen graag de economische situatie van het gezin verbeteren. Mannen besteden liever geld aan zichzelf. 

Een kleine bijdrag als armoedebestrijding

Memons stellige overtuiging is dat met dit bijzondere Benazir Bhutto Fonds haar regering voor het eerst in de geschiedenis daadwerkelijk de minst bedeelden helpt. Voor ze verder gaat met haar betoog begroet ze een grote groep gesluierde vrouwen die op een stenen veranda van een oud huis op gevlochten matrassen op haar wacht. Als een koningin wordt ze door de vrouwen omhelst. Ze neemt plaats op een krukje en vervolgt haar verhaal. ‘Wist je dat de welvaart van de allerarmsten iets is toegenomen sinds 5.2 miljoen vrouwen maandelijks vijftienhonderd Pakistaanse roepies (ongeveer 19 euro) van ons ontvangen?’ 

Fatima Khan toont haar bankpasFatima Khan toont haar bankpas

Het land telt bijna 8 miljoen gezinnen die onder de armoedegrens van nog geen dollar per dag leven. Premier Nawaz Sharif verdrievoudigde het budget van het welzijnsfonds van veertig miljoen roepies (520 duizend euro) naar 1.2 miljard Pakistaanse roepies. Fatima vertelt dat haar economische situatie duidelijk is verbeterd. ‘Vroeger hadden we honger. Nu niet meer. Ik kan van mijn geld extra voedsel kopen.’ Memon bevestigt dat minder kinderen aan de gevolgen van ondervoeding sterven sinds haar fonds een bijdrage aan de allerarmsten via de moeders verstrekt.

Bankpas en persoonsbewijs

De vrouwen kunnen alleen aan het geld komen door een bankrekening te openen. Een slimme zet van Memon die haar carrière als bankier bij de City Bank begon. Ze doet niet aan liefdadigheid. Als manager wil ze vooral zo snel mogelijk resultaten zien. ‘Mijn grootste droom is om vrouwen in dit patriarchale land een machtspositie geven.’ Een bankrekening helpt bij de emancipatie van vrouwen, onderschrijft ze de stelling van koningin Máxima. Ze geeft een voorbeeld hoe die relatie in de praktijk werkt. ‘Naast het feit dat veel te weinig vrouwen toegang hebben tot financiële diensten, stonden ze tot voor kort ook bijna geheel buiten het electoraat. Om te stemmen tijdens de verkiezingen heb je een identiteitskaart nodig. Vrouwen leven volgens de conservatieve cultuur op het platteland vooral binnen de muren van hun huizen. Geen man moedigde zijn vrouw aan een persoonsbewijs aan te vragen.’ Om geld van het Benazir Bhutto Fonds te krijgen, heeft iedere vrouw die kaart wel nodig. De regel: ‘geen identiteitsbewijs, ook geen geld’ hielp. Ook mannen willen graag die extra vijftien dollar. ‘Naast de armoedeverbetering heb ik tevens meer dan 5 miljoen nieuwe stemgerechtigden binnengehaald. Dat is nogal wat!’, vertelt de minister van staat triomfantelijk. 

Mijn grootste droom is om vrouwen in dit patriarchale land een machtspositie geven

De bankrekening met het geld verhoogt de status van vrouwen in haar gezin. ‘Plotsklaps zijn zij kostwinners geworden. Ze hebben macht en krijgen respect van hun echtgenoot’, legt Memon uit. Volgens Fatima Khan heeft haar man meer ontzag voor haar sinds zij het geld in huis beheert. Ondertussen spreekt Memon vurig de verzamelde vrouwen toe. ‘Komt je man ook aan je pinpas?’, vraagt ze aan hen op strenge toon. Die vertellen hun pinpassen zoveel mogelijk bij hem weg te houden. Uit het laatste onderzoek van het Benazir Bhutto Inkomen Programma zegt 64 procent van de Pakistaanse vrouwen volledige controle over hun financiën te hebben. 

Problemen met de pinautomaat

Dat aantal is best groot, maar er is nog een ander probleem. Eén van de vrouwen klaagt dat haar bankrekening is geblokkeerd sinds ze drie keer de verkeerde pincode intoetste. ‘Bijna geen vrouw op het platteland kan lezen en schrijven. We hebben meer fondsen nodig om een ‘moedermavo’ te beginnen. Misschien dat koningin Máxima kan helpen’, zegt Memon. Binnenkort kunnen vrouwen via een vingerafdruk aan hun geld komen. Een ander probleem zijn de grote afstanden die vrouwen naar de dichtstbijzijnde pinautomaat moeten afleggen. Op 1 miljoen mensen telt Pakistan slechts 25 geldmachines. Met het nieuwe programma telebankieren leren de medewerkers van haar fonds vrouwen via hun mobiel of die van de dorpswinkelier hun geldzaken af te handelen. 

Marvi Menon in gesprek met vrouwen op haar kantoorMarvi Menon in gesprek met vrouwen op haar kantoor

Doelstellingen van de VN: nog een lange weg te gaan

Maar hoe hard het Benazir Bhutto Inkomen Support Fonds ook onder de bezielende leiding van Marvi Memon werkt, volgens de Verenigde Naties gaat het financieel zelfstandig maken van vrouwen in Pakistan nog veel te langzaam. Slechts 2.9 procent van de vrouwen heeft toegang tot een bank, tegenover bijna 8 procent van de mannen. In de rest van Azië ligt het totale aantal volwassenen dat over een pinpas beschikt rond de 33 procent. Vandaar dat de secretaris-generaal van de VN zijn speciale pleitbezorgster koningin Máxima naar Islamabad heeft gestuurd. Ze voert de komende dagen gesprekken met financiële instellingen en de overheid om  er voor te zorgen dat meer armen een bankrekening krijgen. Haar doelstelling is om in drie jaar tijd meer dan een kwart van de Pakistaanse vrouwen aan een bankrekening te helpen. In Tanzania lukte het de VN om in hetzelfde tijdbestek het aantal pashouders van 17 naar 40 procent te verhogen. Het Afrikaanse land boekt succes sinds de banken en de regering met mobiele telefoonbedrijven samenwerken.

Het is een feit dat het land meer fondsen nodig heeft om de VN-doelstellingen te behalen. ‘Van de 1 miljard die het Benazir Bhutto-programma jaarlijks uitgeeft, neemt de Pakistaanse regering 90 procent voor zijn rekening.’ Memon nodigde tal van internationale organisaties uit om samen met haar te werken aan de emancipatie en de armoedebestrijding. De bewindsvrouw wil een graag een flinke stap maken in de financiële onafhankelijkheid van vrouwen, want alleen met een bankrekening met daarop een tientje per maand komen ze niet verder. ‘Jullie moeten met een eigen handeltje beginnen’, spreekt ze de vrouwen toe. Wie in Pakistan toegang heeft tot een bank, kan in principe een lening afsluiten. Het land telt verschillende microkredietfondsen. Toch heeft slechts 3,1 procent van de bevolking een lening. ‘Als mensen geld nodig hebben vragen ze het aan hun familie of maken ze schulden bij de dorpswinkel waar ze vervolgens woekerrentes moeten betalen. We moeten met betere informatiecampagnes te komen’, geeft Memon toe. 

Dit is het begin van een grote financiële revolutie die op het platteland plaatsvindt en niet meer valt te stoppen!

Pakistan heeft nog een lange weg te gaan als het gaat een betere toegankelijkheid van financiële systemen. Met de steun van koningin Máxima en de Verenigde Naties blijft Memon optimistisch. Voor de lunch bezoekt ze een familie in een hun eenkamerwoning. Terwijl de drie kinderen springen op het enige bed, bakt zij de vis die ze zelf heeft meegenomen. ‘Ik kook tijdens ieder werkbezoek om mijn respect voor vrouwen te tonen’, legt ze uit. Als de vader van de jongetjes om de hoek komt kijken, vraagt ze nieuwsgierig of hij ook een bankrekening heeft. Hij schudt met zijn  hoofd. Memon roept triomfantelijk: ‘De emancipatie vindt plaats voor je neus. Niet hij, maar zijn vrouw heeft een bankrekening. Dit is het begin van een grote financiële revolutie die op het platteland plaatsvindt en niet meer valt te stoppen.’ 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons