Transgenderzorg in Nederland kan beter

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

"Het VUmc heeft eind jaren zeventig een genderpoli geopend en was daarmee de tijd ver vooruit. Maar op internationale schaal is het ziekenhuis inmiddels al ingehaald", aldus Eveline van den Boom, voorzitter van de patiëntenorganisatie voor transgenders.

Nederland bepleit wereldwijd dat alle lesbische, homo-, bi- en transseksuele mensen gelijke rechten krijgen. Maar ook ons land heeft nog een en ander te verbeteren aan de zorg voor transgenders. Van den Boom: "Tijdens de tweejaarlijkse WPATH-congressen, praten artsen en psychologen uit de hele wereld met elkaar. Zij stellen samen de Standards of Care op. Ook de VU -waar het WPATH congres dit keer plaatsvindt vanaf 18 juni- schrijft eraan mee. Maar in de praktijk voldoet de VUmc er niet aan."

Zo beslist niet de transgender zelf over een geslachtsveranderende behandeling, maar een team van de VU

Betutteling

In de Standards of Care staat bijvoorbeeld dat de patiënt centraal moet staan in het transitieproces. "Maar mij bereiken veel berichten dat transgenders zich betutteld voelen door de VUmc", zegt Van den Boom. Zo beslist niet de transgender zelf over een geslachtsveranderende behandeling, maar een team van de VUmc. Een stem- of borstoperatie mag niet in de real life fase, de fase waarin transgenders leven met de genderidentiteit die ze willen krijgen. "Maar een e-cup zit een transman danig in de weg. Iedereen spreekt hem aan als een vrouw. Je kunt je afvragen wat je dan aan het testen bent."

Nick Gale die als freelance woordvoerder is ingehuurd door de VUmc om vragen over het WPATH congres te beantwoorden noemt de transgenderzorg in Nederland 'vooraanstaand'. Hij herkent niet de kritiek dat de VUmc zich te bevoogdend zou opstellen. "Het VUmc werkt in samenspraak met de patiënt en werkt daarbij zo transparant en integer mogelijk. We hebben bovendien enkele van de beste chirurgen in huis."

Zelf betalen

In Nederland kunnen transgenders een en ander vergoed krijgen. In de Verenigde Staten moeten transgenders alle behandelingen en operaties uit eigen zak betalen. Daar staat tegenover dat artsen zich minder bevoogdend opstellen. Van den Boom: "Artsen werken daar op basis van 'informed consent', als ze de patiënt goed hebben voorgelicht, beslist diegene zelf. Ook in het Verenigd Koninkrijk experimenteren artsen daarmee."

Het probleem is niet het aantal chirurgen of een gebrek aan tijd bij hen. De bottleneck ligt bij het stellen van de diagnose

De wachtlijsten voor een behandeling zijn lang in Nederland, ook voor de operaties van man naar vrouw, die door verschillende chirurgen kan worden uitgevoerd. "Het probleem is niet het aantal chirurgen of een gebrek aan tijd bij hen. De bottleneck ligt bij het stellen van de diagnose. De VUmc accepteert geen diagnoses van psychologen die niet verbonden zijn aan het VUmc in Amsterdam of aan het Universitair Medisch Centrum in Groningen."

Het VUmc in Amsterdam. Foto: Flickr

Weloverwogen eraan beginnen

Nick Gale namens het VUmc: "Het VUmc spreekt zorgvuldig met iedereen die in transitie wil gaan, zodat zij daar weloverwogen aan beginnen. Het mag niet zo zijn dat we onzorgvuldiger werken om de wachtlijsten te verkorten." Of het stellen van diagnoses gedecentraliseerd zou kunnen worden, weet hij niet.

Andere landen kunnen wel in Nederland terecht als het gaat om kennis en ervaring met de behandeling van genderkinderen. Ook de maatschappelijke acceptatie van transgenders is in Nederland relatief goed, vindt Van den Boom. "Doordat zij in realityprogramma’s vaker als normale mensen worden geportretteerd -en niet als freaks- is de emancipatie de laatste jaren hard gegaan."

Zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken

"Transgenders kunnen ook relatief goed wonen in Thailand, waar mensen er niet van opkijken als je zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken hebt. Anderzijds staan de goed aangeschreven klinieken daar alleen open voor mensen die 10.000 euro meebrengen, doorgaans vooral buitenlanders. Transgenders die niet zoveel geld kunnen ophoesten, zijn er aangewezen op klinieken waar ze minder kwaliteit afleveren. En dan hebben we het alleen over transvrouwen. Voor mannen die in een vrouwenlichaam zijn geboren verkeert de chirurgie overal ter wereld nog in de experimenteerfase."

"Zijn er ontwikkelingslanden die zich willen inzetten voor transgenders en hun naasten, dan is werken aan maatschappelijke acceptatie misschien toch belangrijker dan het aanbieden van behandelingen voor individuen", mijmert Van den Boom. "Zeker als je weinig geld hebt, zou ik daar beginnen."

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons