Momenteel zijn een miljard mensen ter wereld ondervoed. De verwachting is dat de wereldbevolking tot en met 2050 van zeven tot negen miljard toeneemt. We moeten dus drie miljard extra monden gaan voeden als we in de toekomst hongersnood willen uitbannen. Hoe gaan we dat doen?
Ruben Munsterman schrijft over kapitaalkrachten en machtsverhoudingen in de voedingsindustrie voor Follow the Money, een multimediaal bureau voor onderzoeksjournalis-
tiek. Daarnaast blogt hij over business in het algemeen op Jort Kelders 925.nl.
Voor of tegen
Ik loop de laatste tijd aardig wat bijeenkomsten over landbouw en voeding af en spreek voedselexperts uit verschillende hoeken. Wat mij opvalt, is dat specialisten en betrokkenen vaak stelling nemen: voor of tegen genetische modificatie (gm), anti- of pro- biologische landbouw en meer produceren versus minder verspillen.
Het antwoord op het voedselvraagstuk zal eerder uit een combinatie van bovengenoemde ideeën bestaan dan uit één enkele. Toch zetten kennisinstellingen ngo’s vaak als ‘onwetenschappelijk’ weg, terwijl actiegroepen het bedrijfsleven vaak bij voorbaat al niet vertrouwen en daardoor niet meer naar de inhoud kijken. Deze polarisatie zorgt ervoor dat partijen in hun eigen hokjes wegduiken en niet meer constructief met elkaar in gesprek gaan.
Misschien is het waar dat grootschalige gm-soja de biodiversiteit in Argentinië verwoest. Maar dat sluit niet uit dat gm-gewassen op een andere manier wel een gunstig effect kunnen hebben, zoals de gouden rijst in India. Het is onverstandig om iets dat op één situatie niet werkt, meteen af te schrijven voor een andere situatie.
Leren van elkaar
Polarisatie zorgt er bovendien voor dat de verschillende disciplines minder snel gebruik maken van elkaars kennis. De Vlaamse overheid stelde dit jaar bijvoorbeeld niet voor niets in een rapport dat zowel de biologische landbouw iets kan leren van intensieve landbouw als andersom – een kans die tot nu toe wordt gemist.
Ook verschillende vakgebieden moeten meer met elkaar samenwerken. Agrariërs kunnen hun productie vergroten, maar als deze extra kilo’s terecht komen bij de één miljard mensen met overgewicht, zoals de laatste jaren vooral gebeurde, is de wereld alsnog niet beter af. En plantkundigen zijn misschien wel in staat om een supergewas te ontwikkelen, maar als daardoor de bodem sneller uitput, is het voor de lange termijn misschien toch niet de moeite waard.
Over de schutting kijken
Michiel Korthals, een oud-hoogleraar die afgelopen maand afscheid nam van de Wageningen Universiteit, vindt het bijvoorbeeld erg jammer dat zijn leerstoel filosofie gedurende zijn carrière nauwelijks werd betrokken bij de andere onderzoeken binnen de universiteit. ‘Mijns inziens is het hard nodig dat producenten en wetenschappers in hun onderzoeksprojecten zowel sociale wetenschappers opnemen als vertegenwoordigers van boeren en consumenten’, schrijft hij in een column.
Negen miljard mensen in de toekomst duurzaam voeden is een complexe opgave en vereist daarom samenwerking van verschillende disciplines. Het wordt tijd om over de schutting te kijken.
Beeld: (cc)