Op reis met KlimaatGesprekken

Maar wat is klimaatpsychologie eigenlijk? De term verwijst naar individueel en collectief gedrag van mensen met betrekking tot het klimaat. Dus, hoe beleven mensen klimaatverandering en wat doen ze daar vervolgens mee? Carbon Conversations en KlimaatGesprekken helpen mensen om klimaatvriendelijke keuzes te maken en die in praktijk te brengen. Manu: “Veel wetenschappers denken dat hoe vaker je een grafiek aan mensen toont, hoe sneller ze actie ondernemen. Maar zo werkt het dus niet.”

Een andere deelnemer overweegt geen rijbewijs te halen. “Dan moet ik wel alternatieven voor de auto zoeken!” Uit de gesprekken blijkt dat iedereen op zijn eigen manier z’n ecologische voetafdruk probeert te verkleinen. Doordat ze hun oplossingen in de groep delen, wordt de rest van de deelnemers gestimuleerd om andermans tips ook in hun eigen leven toe te passen. “We willen dat klimaatvriendelijke keuzes het nieuwe normaal worden”, zegt Manu. “En dat bereik je niet door mensen te vertellen wat ze wel en niet moeten doen, maar door ze te laten zien wat de alternatieven zijn.”

De eerste bijeenkomst gaat over hoe deelnemers klimaatverandering beleven en wat ze via de workshops willen bereiken. Dan volgen vier bijeenkomsten over een specifiek thema: wonen, reizen, eten en consumeren. In de laatste workshop bespreken ze hoe je klimaatverandering aan de orde stelt, óók bij mensen die hun impact op het klimaat weigeren te verkleinen, omdat ze klimaatverandering ontkennen of niet erg vinden.

Volgens Manu is het probleem dat er momenteel te weinig over wordt gesproken. “Door het er vaker met elkaar over te hebben, wordt het normaler om je voetafdruk te willen verkleinen. Mensen hebben dan toch minder snel de neiging hun gedrag te bagatelliseren.” Er wordt vaak gezegd ‘het dier is toch al geslacht’ of  ‘in je eentje maak je toch geen verschil uit,’ wat vaker te maken heeft met schuldgevoel of koppigheid dan met niks voor het klimaat willen doen. “Je ziet het ook in de politiek: een paar jaar geleden riep de VVD bijvoorbeeld nog dat windmolens op subsidie draaien, maar nu geven ook zij meer aandacht aan co₂-uitstoot.”

Nancy zelf kan het niet laten de auto te nemen. Waarom? “Dat heeft vooral te maken met gemak: de auto staat naast het huis, en die deur-tot-deurreis met radio lekker aan is toch wel heel verleidelijk. Ook speelt mee dat ik dan droog aankom op mijn werk.” Volgens een deelnemer is het vooral een ingesleten gewoonte, dat autorijden. “Je kunt ook op de fiets gaan, een regenpak aandoen en muziek luisteren via je telefoon, maar door een gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel doen mensen dat niet.”

Daarom vindt de coach dat er minder parkeerplaatsen moeten zijn en de prijs ervan zo hoog moet worden gemaakt, dat mensen vanzelf alternatieven gaan zoeken. De meesten zijn het daarmee eens. De een ziet prijsverhoging als de beste optie om mensen te stimuleren anders te reizen. “Gooi alsjeblieft de prijzen van de vliegtickets omhoog en stop met het verhogen van de maximumsnelheid op autowegen.” Een andere deelnemer, werkzaam bij energieleverancier Vandebron, ziet graag dat alle auto’s elektrisch worden – en dan alleen op groene stroom rijden.

Na de workshop laat een deelnemer weten: “Een echte eyeopener voor mij was de co₂-uitstoot die een verbouwing van je huis veroorzaakt. Dat leerde ik vorige week bij de workshop over wonen.” Maar wat nu precies de meeste impact op het klimaat heeft, blijft enigszins onduidelijk. “Als de gemiddelde Nederlander elk jaar naar Australië zou vliegen, staat vliegen op nummer één… maar dit is niet het geval. Zodoende heeft consumeren, telkens nieuwe producten kopen, de meeste impact”, vertelt Manu.

Anno 2017 worden we elke dag bekogeld met reclames voor duizenden producten. “Mensen ontdekken tijdens onze workshopreeks vaak dat spullen kopen je niet gelukkiger maakt, maar vrijheid en saamhorigheid wél.”