‘Klimaatactivisten: praat money’

De druk op de banken wordt opgevoerd. Extinction Rebellion beklom met een spandoek het hoofdkantoor van de Rabobank en Greenpeace lanceerde een campagne waar de bank als dé sponsor van de natuurverwoesting werd neergezet. Niemand minder dan Carice van Houten riep de bank ter verantwoording. For the bank is dark and full of terrors.

Ik zie dat de leuzen niet altijd lekker landen binnen de bank. Sommige medewerkers, zoals ik, zijn het er in meer of mindere mate wel mee eens. Maar anderen vinden de protesteerders treehuggers, hypocrieten die straks weer naar Bali vliegen. Ze voelen zich in het verdomhoekje geplaatst, alsof de bankier de bron is van al het kwaad. Hoe belangrijk de boodschap ook is, het komt niet aan. Nee, de aandacht krijgen binnen de bankmuren kan maar op één manier: praat money.

Een voorbeeld: uit onderzoek van de Europese Centrale Bank blijkt dat 75 procent van alle leningen die door banken worden uitgegeven aan bedrijven afhankelijk zijn van ten minste één dienst van de natuur. Zo levert de natuur ons gratis water en bestuiven bijen gratis bloemen. Tegelijk zegt het Milieuprogramma van de Verenigde Naties dat 75 procent van het landoppervlak en 66 procent van de oceanen schade hebben opgelopen door menselijk handelen. We buiten de natuur uit. De kosten om vervuild drinkwater schoon te krijgen stijgen. Er zijn minder bijen om fruitbomen te bestuiven. Kan jouw bedrijf nog overleven met minder van zulke diensten uit de natuur? En hoe weet een bankier of de lening aan een bedrijf dat van de natuur afhankelijk is, nog wel wordt terugbetaald?

Dit is ook de zorg van Frank Elderson, lid van het dagelijks bestuur van de Europese Centrale Bank. Een van de taken van de ECB is ervoor te zorgen dat banken stabiel zijn en ons geld veilig is. En hij is helder: ‘Zelfs als biodiversiteit me totaal niet kan schelen, al geef ik niks om klimaatverandering, als toezichthouder op de banken moet ik uiterst bezorgd zijn om wat er gebeurt, omdat dit de kern van de financiële stabiliteit raakt.’ Deze man praat money en banken zijn een en al oor. Ze zullen wel moeten.

Eigenlijk willen de ECB en de milieubeweging hetzelfde, al komt het vanuit verschillende zorgen. De een wil een financiële crisis voorkomen, de ander een natuurcrisis. Willen banken overleven, dan moeten zij de risico’s van milieuproblemen meenemen bij elke lening die ze verstrekken, en klimaatverandering tegengaan. Als je dat doet, denk je als bankier twee keer na voor je geld uitleent aan bedrijven die het milieu schade toedoen.

Een beter milieu begint bij ons geld.

Deze column verscheen in september 2023 in OneWorld Magazine.