“Onnauwkeurige cijfers worden net zo lang herhaald tot ze de status van waarheid hebben gekregen
Heeft een bewering eenmaal die status, dan is het nagenoeg onmogelijk om de oorsprong ervan te achterhalen. Aangehaalde studies zijn ofwel verdwenen, ofwel zo erg verouderd dat ze niet langer relevant zijn. En soms blijken ze ronduit gebrekkig uitgevoerd. En zolang er duidelijke lacunes in onze kennis bestaan, zullen zelfs de meest goedbedoelende organisaties, experts en activisten zich op dergelijke onderzoeken beroepen.
Vier mythes over katoen ontkracht
“Modegiganten als H&M en Inditex delen gretig statistieken die hun assortiment duurzamer laten lijken
Het vierde weerlegde ‘feit’ is dat biologisch katoen 91 procent minder water zou verbruiken dan conventioneel katoen – een statistiek die door modegiganten als H&M en Inditex gretig wordt verspreid om hun ‘duurzame’ assortiment te legitimeren. Dit cijfer is blindelings ontleend aan een zeven jaar oud onderzoek van de Textile Exchange, dat inmiddels in diskrediet is gebracht en dat, volgens het rapport van de Transformers Foundation, moet worden ‘vermeden’ omdat het ‘niet kritisch is beoordeeld’.
Het Transformers-onderzoek werd mede geleid door Marzia Lanfranchi, medeoprichter van duurzaamheidsorganisatie Cotton Diaries, en journalist Elizabeth L. Cline, die veel over duurzame mode schrijft. Het ontstond vanuit een tweeledige behoefte: consumenten en belanghebbenden leren hoe zij gegevens kritisch konden analyseren en de beste beschikbare informatie over katoen openbaar stellen. Niet met de bedoeling de reputatie van katoen te zuiveren (zoals één artikel suggereerde), maar om aan te tonen hoeveel impact misleidende informatie kan hebben.
“Maak onderzoek naar de mode-industrie toegankelijk voor het grote publiek
De vierde aanbeveling is mijn persoonlijke favoriet: het aanwijzen van een internationale ‘fashion-factchecker’. Aangezien een groot deel van de modeverslaggeving zich schijnbaar niet veel aantrekt van basale journalistieke regels, zou het aan deze factchecker zijn om ervoor te zorgen dat actuele en nauwkeurige informatie weer de norm worden. Deze maatregel levert bovendien geverifieerde munitie waarmee merken die een loopje nemen met de realiteit op Twitter terecht te wijzen – een van mijn eigen, favoriete tijdverdrijven.
Desinformatie beperkt zich niet tot katoen
“Nepnieuws speelt bedrijven die zich groener willen voordoen in de kaart
Begin dit jaar werd het bestrijden van onwaarheden iets makkelijker gemaakt, toen het World Economic Forum een lijvig rapport publiceerde over de koolstofreductie van de ‘Grote Acht’, de acht meest vervuilende wereldindustrieën. Volgens dat rapport zou de mode-industrie verantwoordelijk zijn voor zo’n 5 procent van de wereldwijde uitstoot van CO2. Daarmee zou het een derde plaats delen met ‘Fast Moving Consumer Goods’ (goedkope producten die snel geproduceerd en verkocht worden, zoals bewerkt voedsel, toiletartikelen en cosmetica). Sindsdien kunnen we dus met vrij veel zekerheid zeggen dat de mode-industrie de op twee na vervuilendste industrie is (als je enkel CO2 telt, althans).
Nauwkeurige informatie helpt bij complexe vraagstukken
“Complexe vraagstukken vragen om goed onderbouwde oplossingen
Een Engelse versie van dit artikel verscheen op Not What It Seams. Vertaling door Laura Weeda.
- ‘Open source’ wil zeggen dat de maker van (bijvoorbeeld) een onderzoek gebruikers vrijelijk toegang geeft tot alle gegevens die hebben geleid tot de uiteindelijke publicatie. ↩︎
- Bij ‘greenwashing’ doen bedrijven alsof zij duurzamer zijn dan ze in werkelijkheid zijn. Ze lijken ‘groen’, maar dat blijkt als het ware slechts een aangebracht likje verf. ↩︎
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
