Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Arjen Lubach zal vorige week weer getrakteerd hebben op de redactie van het tv-programma Zondag met Lubach. Het gesprek van de dag erop was hét onderwerp van hun laatste uitzending: kernenergie. Met een item van bijna twintig minuten haalde hij kernenergie uit de taboesfeer. Slachtoffers van kernrampen, de kosten, het radioactieve afval, de beperkte CO2-uitstoot en andere voor- en nadelen passeerden de revue. En dat allemaal tegen de achtergrond van de grootste uitdaging van deze tijd: klimaatverandering
Nieuwe energie
De maandag erop hadden diverse politici hun praatje paraat. Argumenten voor en tegen van kernenergie werden breed uitgemeten in de media. En later in de week, tijdens het begrotingsdebat van Economische Zaken en Klimaat, debatteerde ook de Tweede Kamer erover. Inmiddels heeft een meerderheid van de Kamerfracties ingestemd met een plenair debat over kernenergie, hoewel nog niet duidelijk is wanneer dat precies gaat plaatsvinden. Nagenoeg alle media pikten de kernenergiediscussie op: het gaf nieuwe energie aan het klimaatdebat.
In het item haalt Lubach het meest recente rapport van het VN-klimaatbureau Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) aan als argument voor kernenergie. Maar dat is wat kort door de bocht. Het IPCC doet namelijk helemaal geen beleidsaanbevelingen, maar schetst alleen de mogelijke scenario’s van hoe we het maximaal kunnen houden bij 1,5 graad opwarming.
“Een centrale bouwen kost gemiddeld tien tot twintig jaar; zo lang kunnen we nu niet wachten
Het IPCC noemt een aantal argumenten dat van invloed is op het besluit om al dan niet over te gaan tot de bouw van een kerncentrale. Zo kost een centrale bouwen gemiddeld tien tot twintig jaar; zo lang kunnen we nu niet wachten. Daar komt bij, aldus het IPCC, dat de kosten per eenheid energie in verhouding erg hoog zijn. Soms zo hoog dat overheden zich verplicht zien jarenlange prijsgaranties te geven om de centrales operationeel te houden.
Aan de positieve kant noemt het IPCC het relatief kleine beslag op ruimte en de lage gezondheidsrisico’s van kernenergie. Over het risico op ongelukken met kerncentrales met alle gezond- en milieugevolgen van dien, doet het IPCC geen concrete uitspraken. Over de oplossing van het kernafvalvraagstuk evenmin.
Wat het IPCC wel doet, is deze plaatsen in de context van het maatschappelijk en politiek debat. De VN-organisatie stelt vast dat samenlevingen heel verschillend over kernenergie denken. Zo leidde de ramp met de reactor in het Japanse Fukushima tot een versnelde beëindiging van nucleaire energieopwekking in een aantal landen, waaronder Duitsland, terwijl er sindsdien in andere landen, waaronder China en het Verenigd Koninkrijk, juist nucleaire capaciteit wordt bijgebouwd.
En daarmee zijn we precies waar we, ook volgens Lubach, moeten zijn: het maatschappelijk debat over kernenergie voeren op basis van argumenten en ontdaan van taboes. Toch?
Beschietingen
Mij bekruipt echter een ander gevoel, een gevoel dat wordt versterkt door de eerste inleidende beschietingen van dit debat. Ik zie hartstochtelijke pleidooien voor kernenergie voorbijkomen van mensen die in voorafgaande debatten over hernieuwbare energievormen afgaven op de hoge publieke kosten van bijvoorbeeld windmolens, maar daar bij kernenergie kennelijk geen probleem in zien. Of die kernenergie aanprijzen vanwege zijn lage CO2-uitstoot, terwijl ze voorheen niet mee wilden gaan in dit ‘frame’ van menselijke invloed op klimaatverandering.
“We moeten ervoor waken dat een hernieuwd debat over kernenergie de splijtstof wordt
Van een afstand bekeken doet het oprakelen van het kernenergiedebat dan ook aan als een tactiek, die rook blaast en daarmee twijfel zaait in de arena van het klimaatdebat dat op dit moment al zo intens gevoerd wordt. Neem het nationale Klimaatakkoord. Aan de zogeheten klimaattafels wordt gesproken over de beste manieren om gezamenlijk vorm te geven aan de noodzakelijke transitie om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Belangrijk daarin is hoe snel we een verandering kunnen bewerkstelligen, hoeveel dat kost, hoe het past in ons land, en hoe sociaal geaccepteerd het is.
Langs geen van deze meetlatten scoort kernenergie heel goed. Ik ben het met het IPCC eens dat we geen mogelijkheden op voorhand moeten uitsluiten. Tegelijkertijd moeten we ervoor waken dat een hernieuwd debat over kernenergie de splijtstof wordt, net nu er overeenstemming lijkt te komen in hoe we in ons land de opwarming van de aarde tegen kunnen gaan.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
