Beeld: Marijn Helms

Grote groene schoonmaakgids (in quarantainetijd)

Uitpuilende keukenkastjes, ramen waar je nog net door naar buiten kunt kijken en een gele muur die ooit toch echt wit was. Nu je vooral thuiszit, wil je misschien je huis onder handen nemen. Hoe doe je dat milieuvriendelijk?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Een opgeruimd huis schijnt voor een opgeruimd hoofd te zorgen. Meer dan ooit lijk ik zelf behoefte te hebben aan dit opgeruimde hoofd. Dat heeft er waarschijnlijk mee te maken dat ik – net als veel anderen – sinds een aantal weken thuiswerk. Op een klein aantal vierkante meters, samen met drie studerende huisgenoten, is in theorie niet de meest ideale thuiswerksituatie. Maar door rekening met elkaar te houden én door het huis netjes te houden, gaat het me eigenlijk verrassend goed af. En voor ik het wist, stond ik vorig weekend met mijn huisgenoten ineens de ramen te zemen en de keukenkastjes op te ruimen.

En wij zijn niet de enigen die sinds de coronacrisis aan het opruimen geslagen zijn. In de stad staan de stoepen vol met grofvuil en afvalstations hebben deze weken te maken met enorme drukte. Sommige stations adviseren zelfs om alleen te komen als het écht nodig is. We lijken dus allemaal – meer dan ooit – een opgeruimd huis en hoofd te willen. De Japanse opruimgoeroe Marie Kondo – bekend van de Netflix-serie Tidying Up With Marie Kondo – heeft het over ‘innerlijke ordening’. Je huis of kamer grondig opruimen is de eerste stap richting innerlijke ordening. Aan het werk dus.

Stap 1: Opruimen

Waar begin je? Je kunt van boven naar beneden werken of juist starten in de ruimte waar je het meest tegenop ziet. Bij ons in huis is dat het rommelhok waar we alle spullen dumpen die geen andere logische plek in huis hebben. Je kunt het ook volgens de KonMari method – van Marie Kondo – aanpakken, door per categorie op te ruimen. Verzamel bijvoorbeeld al je boeken en bepaal per boek of je dat wilt bewaren. Wat ook kan helpen, is een doos of koffer vullen met spullen of kleren en kijken wat je na een maand weer hebt uitgepakt. Alles wat in de doos of koffer overblijft, gebruik je niet genoeg om het te bewaren. Heb je moeite met dingen weggooien? Dan kan je klein beginnen door elke dag één item weg te doen en dat langzaam op te bouwen.

Breng spullen naar de kringloopwinkel, geef ze weg of bewaar ze voor een ruilbijeenkomst

Wanneer je voor jezelf hebt besloten wat je niet meer nodig hebt, komt het erop aan te bedenken wat je met deze spullen gaat doen. Dingen een tweede leven geven is een stuk duurzamer dan ze zomaar bij het afval gooien. Sinds de coronacrisis klinkt steeds vaker de vraag of we iets gaan leren van deze crisis. Zullen we meer waardering krijgen voor wat we wél hebben? En moet het niet eens afgelopen zijn met al dat consumeren? Oftewel: een goed moment om te kijken naar andere mogelijkheden dan weggooien.
Tips voor het hergebruiken van spullen:

  • Breng spullen naar de kringloopwinkel. Is de kringloop vanwege de coronacrisis niet open? Bewaar de spullen en breng ze op een later moment alsnog weg.
  • Geef spullen weg in Facebookgroepen. Zo hebben Utrecht, Groningen, Rotterdam en Nijmegen een eigen groep. Kijk of er zo’n groep bij jou in de buurt is.
  • Sta je op het punt iets weg te gooien omdat het kapot is of niet meer helemaal functioneert? Kijk eerst of je het kan (laten) repareren voor je het wegdoet. In het hele land zijn ‘repair cafés’ waar je spullen kunt wegbrengen voor reparatie.
  • Heb je boeken die je weg wilt doen? Kijk of er bij jou in de wijk al een ‘buurtbieb’ is en zet de boeken daar in de kast. Geen buurtbieb? Begin er zelf een, of zet bij mooi weer een doos met boeken voor de deur.
  • Bewaar spullen en organiseer in de toekomst een ruilbijeenkomst.

Stap 2: Schoonmaken

Opgeruimd staat netjes, maar schoon is je huis daarmee nog niet. Ook het lekkere weer roept om een voorjaarsschoonmaak. Hoe pak je die aan zonder de natuur om zeep te helpen?

Volgens Milieu Centraal kan je je huis prima schoonmaken zonder schadelijke schoonmaakmiddelen en kom je een heel eind met water, allesreiniger en een doekje of borstel. Als je de voorjaarsschoonmaak zo duurzaam mogelijk wilt aanpakken, zijn er drie dingen om op te letten. Allereerst: gebruik niet te veel (warm) water. Ook is het belangrijk om schoonmaakmiddelen goed te doseren: meer schoonmaakmiddel in je sop maakt niet beter schoon. Je kunt het beste het doseeradvies volgen wat op de verpakking staat, en misschien lukt het zelfs met minder.

Wat je echt niet nodig hebt: chloor. Kalkaanslag in de wc verwijderen kan ook met schoonmaakazijn

Beeld: Marijn Helms
Vermijd ten slotte producten met vluchtige organische stoffen (VOS). Deze stoffen verdampen makkelijk en blijven in de lucht hangen, wat slecht is voor je gezondheid én de lucht vervuilt. VOS zitten vaak in vlekkenmiddelen, glasreinigers en ruitenwisservloeistof. Iets wat je ook niet nodig hebt: chloor. Mensen gebruiken dat vaak om kalkaanslag in de wc te verwijderen maar volgens Milieu Centraal kan dat ook met schoonmaakazijn.

Het aanbod van schoonmaakmiddelen is enorm. Hoe weet je welk middel het milieuvriendelijkst is? Een milieukeurmerk garandeert dat het product geen schadelijke stoffen bevat. Op Milieu Centraal vind je een overzicht van verschillende milieukenmerken. Ecogarantie, het Europees Ecolabel en het Nordic Ecolabel worden beschouwd als het meest duurzaam en betrouwbaar.

Maak je eigen schoonmaakmiddel

Echt duurzaam is zelf schoonmaakmiddelen maken. Je hebt maar een paar dingen nodig en het is ook eens een stuk goedkoper dan de meeste schoonmaakmiddelen uit de winkel.

  • Allesreiniger: vul een fles met een halve liter koud water, vier theelepels groene zeep en vijf of zes theelepels zuiveringszout. Voeg het sap van een halve citroen toe. Schudden voor gebruik.
  • Schuurmiddel: meng in een bakje drie eetlepels zout met een scheut azijn. Vooral natuurazijn is vriendelijk voor het milieu, doodt bacteriën en kost bijna niks.
  • Toiletreiniger: gebruik azijn in plaats van chloor of toiletblokjes. Hiermee kun je hardnekkige kalkaanslag verwijderen. Laat het even inwerken en verwijder het daarna met de wc-borstel.
  • Glasreiniger: ramen en spiegels worden goed schoon met water en een beetje afwasmiddel. Om strepen te voorkomen, kan je het glas nazemen met wat water en azijn of na wrijven met een prop krantenpapier.

Voor deze en meer duurzame schoonmaaktips, zie: Tien tips voor een groene voorjaarsschoonmaak.

Stap 3: Opknappen

Nu je huis opgeruimd en schoon is, zijn er misschien wel andere klusjes waar je eerder niet aan toekwam, maar nu wel tijd voor hebt. Misschien ga je vanwege het lekkere weer aan de slag in de tuin. Of valt het je op – nu je veel meer tijd thuis doorbrengt – dat de muren wel een likje verf kunnen gebruiken. Dat laatste geldt zeker voor de muren in de woonkamer bij ons in huis. Waar kan ik op letten als ik ga verven en daarmee het milieu zo min mogelijk wil belasten?

Latex, leemverf, lijnolie: één pot nat?

Verf heeft veel nadelige effecten op het milieu. Dat zit ‘m vooral in de milieubelastende stoffen die verf bevat zoals titaniumoxide – maakt de verf wit, dekkend en glanzend – en aardolie – werkt als bindmiddel in muurverf op waterbasis.

Volgens Milieu Centraal is er niet één soort verf het milieuvriendelijkst, maar is het vooral belangrijk om een emmer of pot te kiezen die geschikt is voor de plek waar je gaat schilderen. Zo voorkom je dat je snel opnieuw moet verven, en verf verspilt.

Zo duurzaam mogelijk verven:

  • Controleer of de ondergrond een voorbehandeling nodig heeft.
  • Kies het juiste type verf voor de juiste plek: schimmelwerend is noodzakelijk voor de badkamer, schrobvast is handig in de keuken.
  • Kies verf met een goede dekkingsgraad, dat vind je terug op het etiket (hoog aantal m2 per liter verf). Een hoge dekkingsgraad lijkt vaak duurder, maar bij een goedkoper alternatief zijn meer lagen – en dus meer potten – verf nodig.
  • Spoel kwasten en rollers na het verven nooit uit onder de kraan. Sommige bestanddelen in verf – zoals conserveer- en bestrijdingsmiddelen – zijn milieubelastend en wanneer dit in de gootsteen wordt gegooid, blijven er verfresten in het riool achter. Je kunt gebruikte kwasten en rollers beter weggooien bij het huisvuil.
Beeld: Marijn Helms
Ook bij de inrichting van je tuin of balkon kun je duurzame keuzes maken. De belangrijkste tip: haal de tegels uit je tuin! Een tuin vol met stenen draagt niet bij aan de biodiversiteit. Nou heb ik zelf alleen een klein balkon. Hoe kan ik op die paar vierkante meters toch de biodiversiteit stimuleren? Door te zorgen dat het balkon een groot deel van het jaar bloeiende platen heeft, help je vlinders, bijen en andere insecten aan voedsel.

Kijk waar in de tuin veel zon of juist schaduw is en kies planten uit die daar het beste bij passen

Vooral wilde bijen hebben genoeg bloeiende planten nodig in de omgeving van hun nest, omdat ze niet ver vliegen. Hommels en honingbijen vliegen langere afstanden en hebben daardoor meer mogelijkheden om voedsel te vinden. Je maakt je buitenruimte ook aantrekkelijker voor dieren door te variëren in plantensoorten: kies voor bloemen, planten, struiken en kruiden met verschillende hoogtes. De kans op een tuin of balkon met gezonde en sterke planten is het grootst als je uitgaat van de natuurlijke situatie. Bekijk waar in je tuin veel zon of juist schaduw is en kies uit welke planten daar het beste bij passen.

Ga je de tuin grondig aanpakken en heb je veel tuinafval over? Hergebruik het plantenafval voor compost. Met compost maak je de bodem van je tuin luchtig en vruchtbaar. In een grote tuin kun je een composthoop maken. In een kleine tuin is een gesloten houten of plastic compostvat geschikter. De beste manier om het bodemleven en de bodemvruchtbaarheid te bevorderen, is door compost vooral oppervlakkig aan te brengen.

We leven in onzekere tijden door het coronavirus. Er is behoefte aan betrouwbare informatie én verdieping. We hopen dat je dit bij ons vindt en wil bijdragen aan onze onafhankelijke journalistiek.

Dit kan je doen door te doneren of je te abonneren op ons magazine. Alvast bedankt!

Zo kom je duurzaam de zomer door

Je huis vergroenen? Dan moet je van deze subsidie weten

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons