Dat meldde boerenvakblad de Boerderij vorige week, naar aanleiding van een onderzoek van onderzoekers uit verschillende landen dat gepubliceerd is in het gerenommeerde wetenschappelijk tijdschrift Science. Wat is er gebeurd? Het nieuwe Europese Landbouwbeleid, dat ingestemd is in 2013 en in 2015 in zal moeten gaan, zou toch het ‘het Groenste Landbouwbeleid Ooit’ zijn?
Onderzoeker David Kelijn van Wageningen UR trekt in het rapport harde conclusies. De vergroeningseisen, maatregelen waaraan boeren in het nieuwe beleid aan moeten voldoen om het volledige aandeel Europese steun te ontvangen, dragen ‘niet of nauwelijks bij aan de biodiversiteit’ en ‘zijn in sommige gevallen zodanig afgezwakt dat er eerder sprake is van een afbraak van biodiversiteit, dan van werkelijke vergroening’.
De uitroep van verschillende groene NGO’s en politieke partijen dat de vergroeningseisen zodanig uitgehold zijn, dat ze weinig meer voorstellen, lijkt hiermee onderbouwd te worden. Voor Nederland valt het nog mee, aldus Kelijn, want: ‘in Nederland is al sprake is van hoogproductieve geïntensiveerde landbouw, die praktisch voldoet aan alle vergroeningseisen die worden gesteld. Maar: ‘in Nederland wordt ook geen winst geboekt.’
In Nederland spraken kortgeleden nog veel belanghebbenden van de ‘ambiteuze vergroening’ van het nieuwe beleid. Vooralsnog lijkt dat nogal tegen te vallen. De komende tijd zijn er op nationaal niveau nog enkele onderdelen van het nieuwe Europese landbouwbeleid in te vullen. Hierover spreekt ook de Tweede Kamer deze week. Een van de heikele punten is de zogenaamde ‘flexibele vergroening’. Boeren willen – terecht – kunnen kiezen voor een vergroeningsmaateregel die het beste past bij hun bedrijf. Zo zal een van de vragen zijn in hoeverre het telen van vanggewassen – gewassen die mineralen als het ware ‘opvangen’ en bewaren voor de bodem, die je na het hoofdgewas teelt – mee mag tellen als vergroeningsmaateregel. De vraag is hier: welke biodiversiteitswinst – een van de speerpunten van het nieuwe beleid – behalen we met het telen van vanggewassen? En: welke eiwithoudende (vang)gewassen zijn wel, en welke zijn niet van meerwaarde voor de biodiversiteit?
Als Nederland daadwerkelijk een van de koplopers is ten opzichte van andere Europese landen, want het voldoet al aan een groot deel van de vergroeningseisen, lijkt me dit een uitgelezen moment om die ambitie in de uitgeklede vergroeningseisen ook tastbaar te maken. Op Europees niveau lijkt de vergroening van het Europese landbouwbeleid uit te lopen op een teleurstelling, ik hoop dat Nederland zijn verantwoordelijkheid neemt en het goede voorbeeld geeft. De volgende ronde hervormingen is pas over zeven jaar, zulke kansen komen niet zo vaak voorbij.
Dit artikel verscheen eerder op heteetcafe.eu, een online hangout voor boer en burger.