Deze stadsoase helpt mensen aan een nieuw bestaan

Het terrein van 50|50 Green ligt tussen de drukke Klaprozenweg en woonbuurt Floradorp in Amsterdam-Noord. Het noordelijke deel, zo’n twee derde van de totale groenstrook, is sinds zijn ontstaan in 1959 schooltuin gebleven. Mijn vader Co Vriend (75) maakte hier gedurende 24 jaar duizenden stadskinderen vertrouwd met de natuur. “De kinderen vonden het leuk, ze waren lekker buiten bezig.”

Bij 50|50 Green, het zuidelijke deel van de groenstrook, vind je meer dan 100 soorten groenten, kruiden, klein fruit en eetbare bloemen in de kleine winkel, de grote glazen kas, twee tunnelkassen en buiten op het land. Alles biologisch bewerkt, zonder gebruik van kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen. Wat wanneer leverbaar is, is afhankelijk van het seizoen, van het weer en de eetlust van langs komende konijnen, egels, vogels, slakken en ander klein ‘ongedierte’, de toewijding en het geduld van de mensen die op de tuin werken, plus een scheutje geluk.

Bij 50|50 Green werkt een boeiende mix van mensen: één coördinator in dienst van het Leger des Heils, zo’n 25 deelnemers die hier komen voor dagbesteding, een handvol vrijwilligers en een net afgestudeerde trainee. De coördinator is hier elke dag. De deelnemers, vrijwilligers en trainee komen gemiddeld twee dagen per week, variërend van een halve dag tot – een enkeling – vijf dagen per week. Allemaal met hun eigen levensgeschiedenis, deskundigheid,enthousiasme, zorgen, wensen en toekomstdromen.

De meeste deelnemers, waar Edwin er één van is, hebben een uitkering, geen voltooide schoolopleiding, zijn ooit of vaker dakloos geweest, hebben het fysiek of mentaal moeilijk (gehad), beschikken over een haat-liefdeverhouding met alcohol en/of drugs en kregen eerder een zogeheten OGGZ-indicatie (Openbare Geestelijke Gezondheidszorg). Een enkeling is ‘bankhopper’; de meesten verblijven in één of andere vorm van ‘begeleid wonen’. Verwijzers zijn onder meer de GGZ, het Leger des Heils, HVO Querido, Justitie en DWI, Dienst Werk en Inkomen van de gemeente Amsterdam.

Deelnemer Doede (65) is juist graag buiten aan het werk. De tengere man heeft vanwege zijn lichtgevoelige ogen altijd een zonnebril op. Een gebit draagt hij niet, omdat die bij een epilepsieaanval een keer in zijn keel is geschoten. Hij loopt moeizaam vanwege gevoelige voetzolen, poreuze botten en een pijnlijke kunstknie. Toch komt hij elke dag vanuit het aangrenzende Noorderburgh Meerzorg, een gebouw van het Leger des Heils voor 24-uurs maatschappelijke opvang, met zijn rugzakje naar de moestuin. “De weekenden duren mij veel te lang.”

Hoe gaat dat dan, de projecten verdelen? Henk: “Als ze een paar keer hebben meegelopen en besluiten te blijven, vraag ik waar ze verantwoordelijk voor willen zijn. Als ze zien dat slakken ‘hun’ sla opeten, vraag ik hoe we dat kunnen oplossen. Alle ideeën zijn welkom, zolang ze passen bij biologisch tuinieren. Een regulier bedrijf zou slakkenkorrels strooien, wij gaan bijvoorbeeld elke morgen vóór de koffie slakken vangen.”

Henk is arbeidsbegeleider van in totaal zo’n 25 deelnemers die vaak langere tijd geen regulier werk meer hebben gedaan, weinig structuur hebben in hun leven, kampen met problemen en (nog) in meer of mindere mate verslaafd zijn aan een of ander. “Soms zitten ze zo in zak en as, dat een gesprek nodig is. Maar we moeten hier geen therapiegroep worden. Zij hebben een batterij mensen om zich heen staan, zoals woonbegeleiders, maatschappelijk werkers, klantmanagers, trajectbegeleiders en jobcoaches. Ik ben er voor de tuin en hun werk op de tuin.”

Terwijl wij zitten te praten, is het in zijn kantoorruimte in het houten gebouw met personeelskantine, kleedkamers en toiletten, een komen en gaan van deelnemers die iets vragen, iets pakken, iets roepen of een sigaret bietsen. Henk blijft in alle hectiek de rust zelve. “Ik hou van deze reuring.”

Sanne Koemeester doet als trainee onderzoek naar de verbinding van het project met de buurt. Coördinator Henk is blij met het project van de trainee. “De deelnemers van 50|50 Green willen nog wel eens flink ruziemaken en harde muziek draaien. Ik heb de bewoners van de woningen die aan onze tuin grenzen gelukkig nog nooit horen klagen. Sommigen komen hier groente halen, bij anderen doen we tuinonderhoud. We onderhouden de borders van het schooltuincomplex en gebruiken de poep van de kinderboerderij als mest. We hebben een aantal fijne bedrijven in Noord als klant. Ik zou het mooi vinden als het ons lukt om onze buurtbinding te versterken.”

De deelnemers hebben ondertussen hun eigen dromen. Zo willen Edwin en Ray graag een opleiding doen en verder komen in het leven en “huisje, boompje, beestje”.  Marianne spaart voor een korte reis naar IJsland vanwege het Noorderlicht.  Doede verlangt naar meer en echt contact met mensen voordat hij “met een schoon lichaam en reine geest deze wereld verlaat”.