Transgender vrouwen niet welkom bij RuPaul

In elke aflevering moedigt hij de deelnemers aan met de vaste kreet: ‘Heren, start uw motoren. En moge de beste vrouw winnen!’ Die leus werd ietwat wrang in seizoen twee, toen deelnemer Sonique in de laatste aflevering met tranen in de ogen als transgender uit de kast kwam.

Kortom, Drag Race draait niet alleen om mannen. De scheidingslijn tussen drag, trans en gender queer is bovendien altijd schimmig geweest. In de New Yorkse ballroom scene van de jaren tachtig, waar gemarginaliseerde homo’s en transgenders mensen drag tot een kunstvorm maakten, liep alles door elkaar heen. Dat blijkt ook uit de documentaire Paris Is Burning (1990), die overigens geregeld wordt aangehaald in Drag Race.

Op de vraag of trans vrouwen dan drag queens konden zijn, antwoordde RuPaul: ‘Dat is een interessant gebied. Peppermint [transgender en finalist in seizoen 9, red.] kreeg pas borstimplantaten nadat de opnames klaar waren; ze zag zichzelf als vrouw, maar haar transitie was nog niet afgerond.’

RuPaul’s focus op Peppermints borstimplantaten lijkt erop te duiden dat hij transitie ziet als een soort van doping. Drag gaat voor hem vooral over transformatie, het ‘punk rock’-idee van de norm die verstoord wordt.

Hij mist hierbij twee belangrijke dingen: transgender vrouwen verstoren de norm per definitie, gewoon al door te bestaan – zeker in een wereld die, zoals hij zelf zegt, gekenmerkt wordt door een ‘masculiene cultuur’.

Trans en drag zijn altijd verweven geweest, omdat je met drag een radicale claim kon leggen op de vrouwelijkheid die mannen en transgender mensen nu juist wordt ontzegd. Drag queens vonden vrijheid en een levenswijze in het uiten van deze ‘verboden vrouwelijkheid’, en precies dat maakte het radicaal.

Op Twitter kwamen veel reacties waarin RuPaul misogynie werd verweten. ‘Vrouwen, trans of niet, kunnen ook drag queens zijn’, schreven sommigen. Maar ook dat is kortzichtig. Voor cisgender vrouwen is hun claim op vrouwelijkheid vanzelfsprekend.

Niemand houdt ze tegen wanneer ze zich supervrouwelijk kleden, dramatische make-up opdoen, of een pruik dragen. Zoiets ‘drag’ noemen gaat ver, ook omdat zogenaamde ‘bioqueens’ (cisgender vrouwen in drag) graag optreden in gay bars en daarmee ruimte en inkomsten van drag queens innemen.