Gehuld in een bruidsjurk zingt Bashar Murad in het Arabisch over gendergelijkheid en lhbti+-rechten in Palestina. Onderwerpen die een paar jaar geleden nog een groot taboe waren. Nu juicht het publiek hem toe.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
“Twee jaar geleden was ik nooit in een jurk het podium opgestapt, nu is het de openingsact van mijn show”, vertelt zanger Bashar Murad (26). In de act draagt Murad een bruidsjurk terwijl hij zingt over de sociale druk om jong te trouwen. Hij speelt op alle grote festivals in de Westelijke Jordaanoever en staat met drie nummers in de Palestijnse top 50 op Spotify. In zijn muziek snijdt hij controversiële thema’s aan, zoals zijn geaardheid. In de Palestijnse maatschappij wordt homoseksualiteit vaak gezien als schadelijk voor de familie-eer en worden lhbti+’ers amper beschermd tegen discriminatie en geweld. Maar Murad ontmoet steeds meer Palestijnen die daar niet langer van gediend zijn.
“
Incidenten met anti-homogeweld en huiselijk geweld gaan niet meer stilletjes voorbij
“Het is nog pril, maar er hangt verandering in de lucht”, zegt de zanger. Die verandering ziet hij in zijn dagelijks leven, als homofobe opmerkingen niet meer onbekritiseerd blijven, maar ook in de woorden van bekende Palestijnen die zich publiekelijk uitspreken voor lhbti+-rechten en gendergelijkheid, zoals de populaire rappers van hiphopgroep DAM. Incidenten met anti-homogeweld en huiselijk geweld gingen voorheen vaak stilletjes voorbij, maar leidden deze zomer tot een reeks grote protesten, waaronder het allereerste Palestijnse lhbti+-protest ooit.
Barbies en Britney Spears
Een paar decennia geleden was dat nog totaal anders. “Homoseksualiteit bestond niet in mijn jeugd. Het bestond natuurlijk wel, maar niet in je gedachten. Het kwam niet bij je op dat iemand dat kon zijn. Toch heb ik geluk gehad. Ik groeide op met barbies en verkleedpartijen met mijn nichtjes. In de studio van mijn vader zongen we liedjes van Britney Spears voor de hele familie. Mijn ouders lieten mij mijn gang gaan, maar ze moeten er vanbinnen mee geworsteld hebben. Op school had ik het zwaarder. Ik zat op een jongensschool en hoorde constant dat ik te vrouwelijk was. Waarom loop je als een vrouw? Praat je als een vrouw? Zelfs leraren deden mee aan de pesterijen.”
Murads videoclip I am a man uit 2018 gaat over deze druk om aan het ‘ideaalbeeld’ van de Arabische man te voldoen. Een fabriek, waarin jongetjes tot man worden gemaakt, lijkt zijn eigen jongensschool te symboliseren. Volgens Murad zijn thema’s als genderstereotypen, lhbti+- en vrouwenrechten allemaal met elkaar verbonden. “Uiteindelijk gaat het om tolerantie. Mensen de vrijheid geven te doen wat ze willen, daar strijd ik voor.”
“
Zodra het kon verruilde Murad zijn kantoorbaan voor een fulltime bestaan als artiest
Na zijn middelbareschooltijd studeerde Murad een tijdje in de Verenigde Staten. “Het was een cultuurshock om daarna weer in mijn eigen land terug te komen. Ik belandde in een saaie kantoorbaan met conservatieve collega’s en voelde me opnieuw een vreemde eend in de bijt.” Zijn opgebouwde frustraties leidden tot zijn eerste activistische nummer: More Like You (2016). Voor de videoclip ging hij op zoek naar Palestijnen die zich niet in een hokje lieten plaatsen. En die vond hij: een mannelijke ballerina, een vrouwelijke vrachtwagenchauffeur, een mannelijk model. Het was zijn eerste aanraking met andersdenkende Palestijnen. Vanaf toen is het hard gegaan, met zijn muziek en zijn activisme. Zodra het kon verruilde hij de saaie kantoorbaan voor een fulltime bestaan als artiest.
Drag queens in Palestina
“
In Ramallah vind je nu kroegen waar lhbti+’ers samenkomen
Nu schrijft hij het ene na het andere nummer, geeft optredens door de hele Westelijke Jordaanoever en produceert en regisseert hij zijn eigen videoclips. Ondertussen komt hij steeds meer gelijkgestemden tegen. “Er gebeurt ontzettend veel tegelijk. In Ramallah vind je nu kroegen waar lhbti+’ers samenkomen. Je ziet er Palestijnen in alle soorten en maten en alles is oké. Ook ontstaat er langzaam een drag scene. Die is nog grotendeels ondergronds, maar toch. Drag queens in Palestina, dat had ik me een tijdje geleden niet voor kunnen stellen.”
Zelf organiseert Murad evenementen voor ruimdenkende Palestijnen in Oost-Jeruzalem. In zijn huis en studio nodigt hij gelijkgestemden uit voor muzikale avonden. “Er was hier niets. Ik wil voorkomen dat alle ruimdenkende jongeren wegvluchten. Hoe moet er ooit iets veranderen als iedereen vertrekt?” Zijn bijeenkomsten hebben vooralsnog geen politiek doel. “Ik probeer nu vooral een veilige plek te creëren. Een plek waar je kan dragen wat je wil en zeggen wat je wil, een plek waar iedereen gerespecteerd wordt.
Beeld:Jody Geerling
Lhbti+- en gendergelijkheid in Palestina
Homoseksualiteit is in Palestina niet bij wet verboden1, maar er zijn ook geen wetten om lhbti+’ers te beschermen tegen discriminatie en geweld. In de conservatieve maatschappij staat familie-eer hoog in het vaandel. Wie die eer bezoedelt loopt gevaar. Afgelopen juli werd een homoseksuele tiener neergestoken door zijn broers. Vrouwen zijn nog vaker slachtoffer van eerwraak. In 2018 kwamen volgens Amnesty International 21 Palestijnse vrouwen op deze manier om het leven. Meer dan driekwart van de Palestijnse bevolking vindt dat er geen gendergelijkheid is in Palestina, zo blijkt uit onderzoek van UN Women.
Hoeveel er ook gebeurt, Murad geeft ook aan dat er nog een lange weg te gaan is, met name bij de politie en de bescherming van lhbti+’ers in Palestina. “Ik ben uit de kast, maar veel Palestijnse homo’s leven in angst om ontdekt te worden. Op Grindr plaatst niemand foto’s van zijn gezicht, omdat de politie de app als chantagemiddel gebruikt.” De politie dreigt in zulke gevallen iemand te ‘verraden’ bij familie en dwingt hem of haar te werken als informant. Mensen moeten dan bijvoorbeeld informatie doorspelen over een politieke activist uit hun eigen dorp.
‘Een mooie energie in het Midden-Oosten’
Murad en zijn geestverwanten zijn onderdeel van een trend in het Midden-Oosten. Uit een rapport van Human Rights Watch blijkt dat in veel Arabische landen vergelijkbare bewegingen opstaan. Vaak zijn het net als in Palestina de creatieven – muzikanten en kunstenaars – die zich uitspreken tegen heersende anti-lhbti+-moralen en -wetten. Neem Hamed Sinno, de openlijk homoseksuele zanger van de Libanese rockband Mashrou Leila.
Libanon wordt vaker genoemd als Arabische pionier op lhbti+-gebied, maar ook in minder voor de hand liggende landen is een verandering merkbaar. In Jordanië organiseert een activistische groep filmvertoningen over seksuele diversiteit en in Oman houdt een activist net als Murad ondergrondse bijeenkomsten voor lhbti+’ers. Het ontstaan en versterken van een gemeenschap is volgens Human Rights Watch een belangrijke eerste stap voor een activistische lhbti+-beweging.
“
Ik heb lang gedacht dat ik de enige homo in Palestina was
“Op het moment heerst er zo’n mooie energie in het Midden-Oosten.” Een paar weken geleden ontmoette Murad veel andere Arabische lhbti+-activisten tijdens een driedaagse bijeenkomst op Cyprus. “Ik was onderdeel van een panel over het combineren van activisme met kunst. Ik heb gesproken over hoe ik mijn muziek en videoclips gebruik om op een positieve manier tolerantie te promoten.” Murad glundert als hij terugdenkt aan deze drie dagen. “Het was een van de mooiste ervaringen van mijn leven. Een stuk of tweehonderd activisten en we doen allemaal hetzelfde, maar op onze eigen manier en in ons eigen land. Ik voelde hoop.”
Hoop spreekt ook uit recent verschenen campagnes zoals ‘No Longer Alone’, van Human Rights Watch, waarin Arabische homo’s publiekelijk uit de kast komen. Murad kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk zulke statements zijn. “Ik heb lang gedacht dat ik de enige homo in Palestina was.”
‘Ik begrijp homofobie heel goed’
“
Ik bereik liever een divers publiek dan alleen maar lhbti+’ers die het toch al met me eens zijn
Ondanks alles heeft Murad geen hekel aan homofobe landgenoten. “Hoe walgelijk en irritant het ook is: ik begrijp homofobie heel goed. Ik weet waar het vandaan komt, hoe we zijn opgevoed. Ik ontmoet een hoop homofobe Palestijnen. Als ze mij leren kennen, veranderen ze vaak langzaam van gedachten. Sommigen worden zelfs mijn vrienden.”
Om diezelfde reden speelt hij graag op reguliere festivals en feesten. “Ik bereik liever een divers publiek, dan alleen maar lhbti+’ers die het toch al met mij eens zijn. Soms is dat vermoeiend. Ergens hoop ik dat ik ooit gewoon een artiest kan zijn en niet ‘de homoseksuele Palestijnse artiest’. Maar ik begrijp dat zo’n label nu nog hard nodig is. Al is het alleen maar zodat kinderen van vandaag nooit zullen denken dat ze de enige homo in Palestina zijn.”
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
