Achtergrond

Een einde aan de zijdezachte oksel

Hoeveel vrijgevochten vrouwen er ook zijn, de meerderheid blijft zich scheren. En ook steeds meer mannen grijpen vaker naar het scheermesje om hun lichaamshaar te bedwingen. Leven we in een haatcultuur jegens lichaamshaar?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
‘Het wordt de hoogste tijd om van de term schaamhaar af te stappen’, tweet Oscar Wouterse begin september. Want waarom moeten we ons eigenlijk schamen? Dat geldt ook voor de rest van ons lichaamshaar. Het schuldgevoel dat vrouwen aangepraat wordt door de mode-industrie en deodorantreclames houdt nu al honderd jaar stand.

De heksenjacht op de behaarde oksel barstte los met de komst van de mouwloze jurk aan het begin van de twintigste eeuw. ‘Deze nieuwe mode, gecombineerd met moderne dans, maakten het verwijderen van aanstootgevend haar noodzakelijk’, meldde het Amerikaanse vrouwenblad Harper’s Bazaar in 1915. Producenten van deodoranten, scheermesjes en ontharingscrèmes pikten dit snel op en verspreidden de boodschap dat ‘de moderne vrouw onberispelijke oksels moet hebben om zich niet te hoeven schamen’.

De moderne vrouw moest onberispelijke oksels hebben om zich niet te hoeven schamen

In 1915 lanceerde Gillette ook het eerste scheermesje voor vrouwen. Maar haarverwijdering is niet met Gillette’s ‘Milady Décolletée’ geboren. Al duizenden jaren voor Christus gebruikten vrouwen gevaarlijke substanties als arseniek en ongebluste kalk om zich te ontdoen van ongewenste beharing. De oude Egyptenaren schoren zich van top tot teen. Niet alleen omdat ze het mooi vonden, maar ook vanuit praktisch oogpunt. Een haarloos lichaam hield de verspreiding van ziektes en luizen namelijk goed tegen. In het Romeinse rijk werd een glad lichaam als teken van klasse beschouwd. Daarom grepen welgestelde vrouwen én mannen naar puimstenen, scheermessen, pincetten en ontharingscrèmes.

Wie is er bang voor een behaard been?

'Haal het weg', zei hij terwijl hij naar mijn schaamstreek knikte

Gladde benen, geen bush, geëpileerde wenkbrauwen: geen enkel haartje op plekken waar het niet hoort. Behaarde vrouwelijke lichaamsdelen zijn een taboe. Je ziet ze amper op televisie of in films, en al helemaal niet in vrouwenbladen. In reclamespotjes scheren lachende, slanke, jonge vrouwen hun lange en welgevormde benen, die raar genoeg altijd al geschoren zijn.

Ik herinner me een tijd waarin ik mijn benen voor het slapengaan nog eens extra schoor, zodat mijn vriend mijn satijn-gladde benen kon strelen. Ook herinner ik me een avond waarop ik verlegen in bad lag en mijn vriend me een schaar en een scheermesje overhandigde. ‘Haal het weg’, zei hij terwijl hij naar mijn schaamstreek knikte. Ik deed zonder na te denken wat hij wilde. Schaamde ik me voor het haar tussen mijn benen? Niet echt. Ik stond er nauwelijks bij stil op mijn achttiende.

De groeiende body positivity-beweging inspireert vrouwen wereldwijd om hun eigen lichaam en alle lichaamsvormen te omarmen en appreciëren. Op social media vind je steeds vaker foto’s van zogeheten ‘echte’ vrouwen. Zo eisen vrouwen een realistischer beeld van vrouwelijkheid op. De merken kunnen het moeilijk over het hoofd zien en beginnen hier langzaamaan rekening mee te houden. Zo roept Billie, een Amerikaanse producent van scheerapparaten, vrouwen op om hun lichaamshaar na honderd jaar slecht imago eindelijk te vieren. Want ‘elke vrouw heeft eigenlijk korte stoppels, lange lokken of iets ertussenin, en beslist zelf wat zij hiermee doet’. Het bedrijf stapt af van het discours dat je pas een vrouw bent als je benen zijdezacht zijn. In hun reclame maken ze duidelijk dat de keuze om te scheren helemaal aan de vrouw zelf is.

https://www.instagram.com/p/Bb_8ZC7gxO7/?taken-by=adelelabo

Adèle Labo Bron: www.instagram.com
Laten we straks massaal ons ‘trotshaar’ groeien en smijten we de scheermesjes aan de kant? De trends laten vooralsnog het tegenoverstelde zien. Niet alleen onthaart 81 procent van de vrouwen hun oksels meerdere keren per week en scheert 67 procent hun benen; ook het aantal Nederlandse mannen dat hun lichaamshaar verwijdert is tussen 2000 en 2014 met 40 procent gestegen.

Iemand die laat zien dat er niets mis is met lichaamshaar riskeert gepest te worden. Zoals de Franse tiener Adèle Labo, die op haar Instagramaccount duidelijk maakt dat ‘prinsessen [ook] haar hebben’, of model Arvida Byström, die in een shoot voor Adidas haar behaarde been toonde.

In naam van hygiëne

Lichaamshaar wordt vaak verwijderd omwille van (vermeende) hygiëne. Seksuologe Kaat Bollen wijdt het belang van scheren van intieme plekken aan de reinheidscultuur waarin we leven. “We gaan daar met z’n allen gewillig in mee, ook al heeft schaamhaar totaal geen invloed op onze hygiëne’’, vertelt ze in een interview met Knack. “Uiteindelijk is het een teken van mannelijkheid en vrouwelijkheid, aangezien we het in de puberteit krijgen. Waarom willen we die natuurlijke markers verstoppen of verwijderen?” Bollen legt uit dat het idee van een gladde schaamstreek al langer leeft. “In het christendom zijn er geen voorschriften rond schaamhaar, maar bij de sikhs zijn er bijvoorbeeld duidelijke regels. Hoofdhaar is heilig, maar schaamhaar móet geschoren worden. Ook in de islam is men heel duidelijk: schaamhaar moet om de veertig dagen verwijderd worden om rein te zijn voor Allah. Die culturen gaan duizenden jaren terug. Die ideeën zullen we dus ook niet snel zien verdwijnen.” Bollen benadrukt dat jongeren vaak niet meer weten wat ‘normaal’ is omdat ze enkel beelden van geschoren mensen zien.

Laten we er gewoon over praten

Als meer vrouwen hun lichaamshaar durven te omarmen, kan er eindelijk op een constructieve manier over gepraat worden. Dat zou het taboe kunnen doorbreken. Want wat ís er eigenlijk zo verschrikkelijk aan lichaamshaar, vroeg ook de auteur van The last taboo: women and body hair zich in 2006 al af. “Is body hair in every sense so utterly irrelevant that there is absolutely nothing to be said about it other than brief and repetitive instruction on how to remove it?

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons