Weggaan is niet altijd een optie

Bijna de helft van alle moorden die vorig jaar in Suriname plaatsvonden, had te maken met femicide: het doden van vrouwen door mannen om de simpele reden dat ze vrouw zijn. De brute moord op Maynard tekende de start van een nationaal debat over geweld tegen vrouwen. Ook de rol van de vrouw wordt hierbij kritisch onder de loep genomen.

Volgens het Igarape Instituut in Brazilië heeft Suriname het laagste moordcijfer in de Caribbean Community and Common Market (Caricom), maar als het om femicide gaat staat Suriname op de tweede plaats. Van alle moorden die in 2017 hebben plaatsgevonden in Suriname (35 in totaal), heeft bijna de helft (zestien moorden) met femicide van doen. Op een totaal van veertig moorden werden in 2016 dertien vrouwen het slachtoffer van dodelijk geweld.

Dorwart spreekt in korte zinnen en kijkt voornamelijk naar de grond. Haar handen friemelen zenuwachtig aan haar telefoon, maar haar stem is krachtig. Ze is vastbesloten haar verhaal te doen. “Huiselijk geweld wordt in Suriname niet serieus genomen, totdat het te laat is.”.

Voor haar toespraak op de discussieavond Stop geweld tegen de mens begin november in de Congreshal in Paramaribo, verzamelde ontwikkelingssocioloog Soulamy Laurens enkele ervaringen van slachtoffers van huiselijk geweld. Ze kwam terug met schokkende resultaten: “Sommige vrouwen stellen zelf dat ze het bezit zijn van hun man. Anderen vinden dat de man meer waard is én dat alle vrouwen dat moeten respecteren. Eén iemand was ervan overtuigd dat de klappen haar juist sterker maakten, ze zei letterlijk: ‘What doesn’t kill you makes you stronger’.”

Om niets aan de verbeelding over te laten toont ze een foto van haar mishandelde gezicht. Haar ogen zijn nog slechts twee kleine spleetjes tussen haar opgezette wangen. “Ik was bont en blauw die dag”, zegt ze bijna zonder emotie. Nadien zonderde ze zich af in de kamer. “Ik huilde tot ik in slaap viel. ’s Avonds kwam hij dan gewoon weer naast me liggen. Alsof er niets gebeurd was.”

Afgelopen augustus beviel Dorwart van een dochter. Twee weken na de bevalling werd ze alweer geslagen door haar vriend. Enkele dagen later werd ze het huis uit gezet. Zelf zegt ze niet te weten waarom. “Maar als hij dat niet gedaan had, zou ik daar waarschijnlijk nog wonen”, geeft Dorwart toe. Ze probeert nu werk te vinden, maar dat gaat naar eigen zeggen niet zo gemakkelijk. “Ik leef met een permanente vrees, er zijn momenten waarop ik uit het niets begin te huilen. Maar ik kan niet opgeven. Ik leef nog voor mijn kinderen”, zegt Dorwart.

Sinds 2001 is Halfhide werkzaam bij Stichting Stop Geweld Tegen Vrouwen, zo ongeveer de enige instantie in Suriname waar slachtoffers terecht kunnen voor advies. Vorig jaar ontving de stichting bijna driehonderd nieuwe aanmeldingen, voornamelijk van vrouwen. “Dat is slechts het topje van de ijsberg”, geeft de relatiedeskundige toe.

Bij de politie kan dag en nacht een aangifte van mishandeling ingediend worden, maar volgens Halfhide gaat deze maatregel voor de meeste vrouwen te ver. “Ze willen niet altijd weg van hun man, alleen dat het geweld stopt”, zegt Halfhide. Vaak zijn er kinderen in het spel of is de vrouw financieel afhankelijk van de man. “Weggaan is niet altijd een optie, ook al zouden sommigen dat wel willen”, aldus Halfhide.

Volgens Anne Becker, orthopedagoog en gedragsdeskundige, heeft Suriname dringend een mind shift nodig. Ze stelt dat huiselijk geweld veel te veel wordt gerelativeerd, voornamelijk door de slachtoffers zelf. Becker pleit voor een aanpak bij de wortel: het aanpakken van geweld tegen kinderen. “Kinderen die opgroeien in geweld denken dat het oké is om te slaan, want ze weten niet beter”, aldus Becker.