Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Huil je, schreeuw je, of zeg je juist helemaal niets? Hoe je ook omgaat met de nare schok die kwetsend nieuws teweegbrengt: zeggen dat je je partner zijn of haar gevoelens voor een ander gunt, voelt waarschijnlijk niet als een optie. Voor polyamoristen is dat anders, zij staan open voor meerdere liefdesrelaties.
Polyamorie, swingen, trouwen of alledrie?
“Polyamorie, dat is toch hetzelfde als een open relatie?” was meermaals de reactie als ik vertelde dat ik erover wilde publiceren. Ik kwam erachter dat er veel meer diverse relatievormen zijn, die zich soms alleen door nuanceverschillen van elkaar lijken te onderscheiden. In realiteit zijn ze vaak echt anders. Auteur Franklin Veaux maakte daarom de grappige ‘Kaart van de Non-monogamie’. Zo probeert hij geïnteresseerden op weg te helpen in het doolhof van verwarrende termen en overlappende non-monogame relatievormen.
In Nederland is monogamie de norm. Onze samenleving is er op meerdere terreinen op ingericht. Hoe groot is de groep mensen in Nederland met meerdere consensuele non-monogame liefdesrelaties? Als we de verzamelde data bekijken waar Pluk De Liefde een rapport van samenstelde, blijkt dat aantal moeilijk meetbaar. Dit komt onder andere doordat sommige polyamoristen zich onder meerdere groepen scharen: ze zijn bijvoorbeeld getrouwd en/of swingen 1 ook weleens. Bestaande onderzoeken geven respondenten niet altijd de mogelijkheid om meerdere opties voor een relatiestatus te kiezen, wat de uitkomst onbetrouwbaar maakt.
“Instemming onderscheidt polyamorie van vreemdgaan
Een andere kanttekening hierbij is dat de selectiemethode van respondenten niet getoetst is. Het zou dus kunnen zijn dat er naar verhouding een groter percentage polyamoristen onder de deelnemers was, dan onder de bevolking. Het rapport uit 2017 toont dat er naar schatting 100.000 mensen in Nederland zijn met een polyamoreuze relatie. Nederland kent de Stichting Polyamorie Nederland, met polyamorist Isabeau Jensen als voorzitter. De stichting werkt niet met leden, maar zo’n 1700 mensen ontvangen de nieuwsbrief.
“Polyamorie (van het Griekse poly, “veel, meerdere”, en het Latijnse amor, “liefde”) staat voor een levenswijze waarin men open staat voor het gelijktijdig hebben van meer dan één liefdesrelatie, waarbij ook ruimte is voor seksualiteit op de voorwaarde dat het gebeurt in openheid en eerlijkheid én met medeweten en instemming van alle betrokkenen,” vertelt Wikipedia. Die instemming is cruciaal, het onderscheidt polyamorie van vreemdgaan. Hoe openheid en eerlijkheid wordt vormgegeven kan verschillen. Jensen: “Mijn partner Felix en ik hebben besloten elkaar alles te vertellen over onze andere relaties. Sommige polyamoristen maken juist de afspraak om details over de ene partner niet met de ander te bespreken, en andersom. Het is maar net wat voor iedereen fijn is.”
“Ik dacht: ik ben verliefd op twee mensen, en er is niemand boos of verdrietig. Yay!
Verscheidenheid
De ene persoon met een polyamoreus leven is de ander niet. In mijn zoektocht ontmoette ik Anna, Vincent en Marieke, die een driehoeksrelatie hebben en samenwonen. Ook leerde ik een jonge vrouw kennen met meerdere liefdesrelaties, waarin seks niet altijd een rol speelt. En Jensen heeft naar eigen zeggen ‘twee a drie partners’, die van tijd tot tijd onderling relaties hebben. Het klinkt allemaal wat ingewikkeld, maar dat komt volgens mij doordat met name monogame mensen relaties graag categoriseren. Het is de reden dat Jensen geen exact aantal partners noemt als ik haar daarnaar vraag. “Ik ben ermee opgehouden mijn partners te tellen. Het is moeilijk te bepalen waar liefde begint of ophoudt.” Als je vrijelijk contacten aangaat zonder daar vooraf een fysieke of emotionele grens in te bepalen, wordt het classificeren van een relatie lastiger en misschien ook minder nodig.
Voor wie tóch graag alle gevoelens van aantrekkingskracht een naam wil geven:
Zowel Jensen als de getrouwde Anna en Vincent die later een relatie kregen met Marieke, hoorden pas van de term ‘polyamorie’ toen ze allang een polyamoreus leven leidden. Voor hen was het een relatievorm waar ze langzaam in rolden. Jensen had een vriend, werd verliefd op een andere jongen en besprak dit openlijk. “Mijn vriend vroeg of ik hem minder leuk vond, maar dat was helemaal niet zo. Ik was gewoon óók verliefd op iemand anders.” Jensen kreeg de kans om haar nieuwe gevoelens te verkennen. “Ik dacht: ik ben verliefd op twee mensen, en er is niemand boos of verdrietig. Yay!”
Het groene monster
Polyamorie wordt steeds vaker in de media besproken, waar jaloezie een favoriet onderdeel van de vragenronde lijkt. Hoe leef je met de wetenschap dat je partner met zijn of haar andere liefje ligt te rollebollen? Jaloezie is voor iedereen een herkenbaar gevoel, daar zijn polyamoristen geen uitzondering in. Jensen: “Ik ben pas jaloers als een ander iets van mijn partner krijgt wat ik zelf graag zou willen. Dat gaat vaak niet over seksueel contact, maar voel ik bijvoorbeeld als mijn vriend of vriendin een diep gesprek met iemand heeft gevoerd.” Dat klinkt logisch, maar wie zou niet óók groen zien van jaloezie als zijn partner seks heeft met een ander? “Die seksuele jaloezie is over de jaren afgenomen. Al was mijn vriend bij iemand anders, hij kwam altijd terug bij mij. En ik merkte geen verschil in onze relatie,” vertelt Jensen.
Ik kan de positieve kanten van meerdere liefdesrelaties begrijpen die polyamoristen noemen als ik ze ernaar vraag. Je geliefde al zijn of haar gevoelens gunnen en die van jezelf niet hoeven onderdrukken. De kanten van jezelf die je met de één minder kan delen, met de ander volledig ontdekken. Erkennen dat je partner niet jouw bezit is, en zelf ook die vrijheid ervaren. “Het is eigenlijk een hele mooie gedachtegang,” vindt een collega. “Maar waar ik wel benieuwd naar ben, is wanneer je geschikt bent voor zo’n relatievorm. Zou bijvoorbeeld iemand als ik zo kunnen leven?”
“Gekwetstheid wanneer je partner met een ander is, komt door het geloof dat je zelf niet leuk genoeg bent
Iets voor jou?
Ik legde Jensen haar vraag voor. Resoluut: “Iedereen is er geschikt voor. Je moet wel écht geloven dat openheid en eerlijkheid vooropstaat. Als je het moeilijk vindt om confronterende gesprekken te voeren, werkt het misschien niet snel. Anderzijds, ook daar kun je wat aan doen. Vaak hoor ik mensen zeggen: ‘ik ben veel te jaloers aangelegd voor polyamorie’, maar ik geloof dat jaloezie een angst is waar je aan kunt werken. De gekwetstheid die je voelt wanneer je partner met een ander is, komt voort uit het geloof dat je zelf niet leuk genoeg bent. Het moment dat je inziet dat er in je relatie niets verandert en je partner nog steeds om je geeft, maakt een polyamoreuze relatie makkelijker.”
Heeft dit verhaal alleen nog maar meer vragen opgeroepen? Bij mij dus ook. Daarom ga ik de komende tijd op ontdekkingstocht in de wereld van polyamorie. Ik vraag relatiecoach Leonie Linssen of polyamorie een verkapte vorm van bindingsangst is en trek een paar dagen op met de getrouwde Anna en Vincent, die sinds twee maanden met Marieke samenwonen. Wat zijn hun dromen, verwachtingen en teleurstellingen en wat maakt dat ze hun monogame huwelijk voor een andere vrouw hebben opengesteld? Stay tuned!
- Swingen is een vorm van intieme vriendschap tussen twee of meerdere stellen of koppels. Meestal betreft het man-vrouw-stellen die andere man-vrouw-stellen ontmoeten voor seks en-of blijvende intieme vriendschappen, veelal met partnerruil. ↩︎
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
