Foto's van een BuSSy-uitvoering in april 2018 in Caïro. "You Think You're a Man?" Beeld: Rehab Eldalil

‘We delen om ons minder alleen te voelen’

Volgens een VN-rapport blijkt dat 99 procent van Egyptische vrouwen te maken krijgt met seksuele intimidatie. Kunstproject BuSSy probeert de pijn en schaamte bij slachtoffers weg te nemen.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
“Sommige verhalen zijn pijnlijk, beschamend of moeilijk te herinneren. De woorden hardop uitspreken kan een groot verschil maken. Dan erken je namelijk dat het verhaal er is, dat er een probleem is. Het lucht ook op om het te delen met andere mensen, het doet je realiseren dat er niets is om je voor te schamen.” Sondos Shabayek vertelt over haar werk als projectleider voor BuSSy, een Egyptisch kunstproject dat een platform biedt aan verhalen waarop in Egypte een taboe rust.

Seksuele intimidatie is een groot probleem in Egypte. Volgens een rapport van de Verenigde Naties uit april 2013 blijkt dat 99,3 procent van de Egyptische vrouwen ermee te maken krijgt. En vorig jaar werd de hoofdstad Caïro door de Thomson Reuters Foundation uitgeroepen tot de ‘gevaarlijkste stad voor vrouwen’.

Vorig jaar werd hoofdstad Caïro uitgeroepen tot de ‘gevaarlijkste stad voor vrouwen’

Tijdens de toneelvoorstellingen en workshops van BuSSy op verschillende plekken in ’t land worden zowel Egyptische vrouwen als mannen aangemoedigd via spoken word te vertellen over vrouwenbesnijdenis, seksuele intimidatie, huiselijk geweld, misbruik, verkrachting, eerwraak en genderdiscriminatie. Elk project heeft een specifiek thema. Soms ligt de focus op mannen, dan weer op vrouwen die in de gevangenis hebben gezeten, en het komende evenement gaat over digitale seksuele intimidatie. Het archief van BuSSy telt inmiddels verhalen van meer dan duizend mensen uit verschillende gemeenschappen en plaatsen in Egypte.

Ondanks dat seksuele intimidatie door alle lagen van de Egyptische samenleving loopt en vrijwel iedereen een persoonlijke ervaring heeft, is het een van de onderwerpen die weinig besproken worden. “Hier in Egypte zijn er verhalen, bijvoorbeeld over seksuele intimidatie of misbruik, die je niet eens aan je broer of ouders kunt vertellen”, zegt Eman Kheiriba, projectcoördinator bij BuSSy. Vanuit de opvoeding krijgen kinderen vaak mee dat er geen ruimte is om over bepaalde dingen te praten, legt Kheiriba uit. Waarom er geen ruimte is voor een gesprek hierover, is volgens haar complex en heeft te maken met ideeën en tradities rondom familie, gemeenschap en cultuur.

Eman Kheiriba (tweede van rechts) en Mohammed Gaber (helemaal rechts)Beeld: Rehab Aldalil
BuSSy probeert die cultuur tegen te gaan door een veilige plek te bieden aan ieder die zijn of haar verhaal wil delen. We zijn allemaal geneigd te oordelen of te reageren op een verhaal, zegt Kheiriba. Om te garanderen dat iedereen vrijuit kan spreken, geldt daarom tijdens de workshops en optredens de regel dat niemand onderbroken mag worden.

Lesbisch in Marokko: gearresteerd om een zoen

Geen wedstrijd

“Er is ruimte voor elk verhaal”, zegt Jehan Fady, een van de medewerkers die de storytelling-workshops faciliteert. Een verhaal hoeft volgens haar niet per se moeilijk te zijn. Het kan ook gaan over je dag. Hoe laat je opstond, wat er gebeurde, of je iets vervelend vond, of juist heel leuk. Het is geen competitie.
Jehan FadyBeeld: Rehab Eldalil
Drie jaar geleden sloot Fady zich aan bij BuSSy. Het begon omdat ze deelnemer was van een project, waarin ze vertelde over haar ervaring met vrouwenbesnijdenis. Daarna deed ze een cursus om later zelf workshops te kunnen leiden. Nu voelt ze zich comfortabel genoeg om te praten over haar ervaringen, maar vroeger was dat anders. Haar eigen besnijdenis, daar praatte ze niet over. In die periode was ze boos en schaamde ze zich voor haar lichaam. Het voelde alsof ze geen complete vrouw was, alsof er een deel miste. Ze keek neer op seks en relaties.

Dat veranderde allemaal na haar eerste spoken word-optreden in 2015. Het was een keerpunt in haar leven. Ze begon na te denken over haar relatie met haar eigen lichaam. Beetje bij beetje accepteerde ze de situatie totdat ze er uiteindelijk vrede mee had. Nu kijkt ze niet langer neer op haar lichaam. Vroeger was ze een introvert persoon, nu is ze veel beter in staat te praten en te delen. Een paar jaar nadat ze begon bij BuSSy wilde ze deze vaardigheid ook delen in haar eigen vriendenkring. “Een van de redenen waarom we delen is om ons minder alleen te voelen.” In het begin initieerde ze een gesprek door over zichzelf te vertellen, later volgden haar vrienden met hun eigen verhalen.

Een van de redenen waarom we delen is om ons minder alleen te voelen

Huilen is voor meisjes

Hetzelfde geldt voor Mohammed Gaber, ook een workshopleider bij BuSSy. Als kind werd hij thuis geslagen. Emoties en pijn laten zien was niet toegestaan. Hij groeide op met het idee dat een man niet kwetsbaar mocht zijn. Huilen was voor meisjes en voor zwakke mannen. Dat had ook effect op de manier waarop hij over vrouwen dacht en over zijn relatie tot hen. Hij dacht dat mannen beter zijn dan vrouwen.
Mohammed GaberBeeld: Rehab Eldalil
Nadat Gaber zich aansloot bij BuSSy leerde hij zichzelf beter kennen, zegt hij. Zijn denkbeeld begon te veranderen. Alle stereotypen en vooropgezette ideeën over mannen en vrouwen vielen weg. Nu ziet hij vrouwen heel duidelijk als gelijken en kan hij zich beter inleven. Hij heeft er geen enkel probleem meer mee om zichzelf te uiten en te huilen wanneer hij dat wil. Hij nodigt ook andere mannen uit hetzelfde te doen. Hij ziet zichzelf ook als een veilige haven waarbij het toegestaan is emoties te laten zien. Hij wil dat vrienden zich veilig en vertrouwd bij hem voelen. Tegenover zijn familie laat hij nog steeds geen zwakte zien, ze zouden het niet begrijpen. Maar hij kan wel beter voor zichzelf opkomen en aangeven wat hij nodig heeft.

“Het is om zoveel redenen belangrijk om te praten en te delen”, zegt Sondos Shabayek. Het maakt je zelfverzekerd, het is helend en geeft kracht. Ze is projectleider bij BuSSy, maar staat zelf ook nog regelmatig op het podium. Om haar eigen verhaal te delen, of dat van iemand die bijvoorbeeld vanwege veiligheidsredenen niet zelf het podium op kan. Er zijn namelijk verhalen in Egypte die zelfs bij BuSSy niet verteld kunnen worden, over homoseksualiteit bijvoorbeeld, omdat de veiligheidsdiensten in de gaten houden wat er op het podium gebeurt.

Elke ervaring is anders, benadrukt Shabayek. Maar na een workshop of optreden voelt de sfeer lichter, alsof er bij iedereen een last van de schouders is gevallen. Telkens wanneer ze een verhaal deelt, neemt ze een stap. Inmiddels is haar zelfvertrouwen gegroeid, kan ze voor zichzelf opkomen en maakt ze andere keuzes in haar leven. Terug kan ze niet meer. “Dit is wie ik nu ben.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Voor verzending naar het buitenland worden additionele verzendkosten berekend.

Extra informatie

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
×
Onbeperkt toegang oneworld.nl + 8x digitaal magazine €100 per 2 jaar
Papier of digitaal:

Alleen digitaal

Periode:

Elke 2 jaar

Cadeauabonnement:

Normaal

Proefperiode:

Normaal

1
 100,00 iedere 2 jaren
Subtotaal in winkelwagen  100,00
Besteltotaal  100,00 (inclusief  8,26 BTW-laag)
Terugkerende totalen
Subtotaal  100,00 iedere 2 jaren
Terugkerend totaal  100,00 iedere 2 jaren (inclusief  8,26 BTW-laag)
Eerste verlenging: 29 maart 2026
  •  100,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons