Kawthar Mohamed loopt met schoon water terug naar huis. Beeld: Rahma Diaa
Achtergrond

‘We moeten die zware emmers wel dragen, anders sterven we van de dorst’

Vrouwen op het platteland van Egypte lopen het gevaar te worden lastiggevallen, ontvoerd of erger – bijvoorbeeld als ze lange afstanden moeten afleggen om schoon water te halen. Een direct gevolg van klimaatverandering, want voorheen kwam dat water gewoon nog uit de kraan.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Elke dag loopt de 43-jarige Mahboba Al-Said minstens een kilometer om een emmer water te vullen. Vanaf haar huis in het dorp Sansift – in het gouvernement Al Minufiyah, ten noorden van Cairo in de Nijldelta – loopt ze naar de waterpost een stuk verderop. Daar komen haar dorpsgenoten en bewoners van naburige dorpen drinkwater halen.

“Elke ochtend gaat mijn man naar zijn werk in Cairo, en daarna loop ik met een lege emmer naar de waterpost, die vrijwillig wordt gerund door een man uit het dorp. Daar vul ik de emmer en die draag ik op mijn hoofd op weg naar huis, wat ongeveer een uur duurt”, vertelt Al-Said. “Aan het einde van de dag heb ik pijn in mijn benen en hoofd. Ik begin ook mijn haar te verliezen omdat ik de zware emmer zo vaak op mijn hoofd moet dragen.”

We moeten deze zware emmers op ons hoofd dragen, anders komen we om van de dorst

Haar buurvrouw Aziza Mahrous (35) klaagt dat het kraanwater in het dorp een paar jaar geleden ondrinkbaar werd. “Het werd geel van kleur en begon te stinken. Daarom moeten we deze zware emmers op ons hoofd dragen; anders komen we om van de dorst of door ziekte”, vertelt Mahrous. “En waarom zijn het alleen de vrouwen die dit werk doen? Omdat het geen mannenzaken zijn?”, voegt ze sarcastisch toe.
Aziza Mahrous: “Waarom zijn het alleen vrouwen die dit zware werk moeten doen?”Beeld: Rahma Diaa
“We hopen dat de overheid ons komt helpen. Wij weten ook niet hoe precies, maar het is hun taak. Wij hebben recht op schoon water, zonder al deze moeite te hoeven doen”, zegt Kawthar Mohamed, een andere vrouw uit het dorp. De 60-jarige Oum Hassan beaamt dat. Zij kan niet zo ver lopen met deze zware emmers, en is voor haar dagelijkse flessen water afhankelijk van haar buurman. “Maar daar heb ik niet genoeg aan. Soms moet ik het vervuilde kraanwater gebruiken om te koken en gebruik ik de flessen alleen om uit te drinken.”

Klimaat beïnvloedt watervoorraden

Sansift is een van tientallen Egyptische dorpen zonder toevoer van schoon drinkwater. Egypte lijdt al jaren onder waterschaarste. Volgens de Egyptische minister van Irrigatie Mohamed Abdel Ati komt dat door klimaatverandering en de geografische ligging van Egypte, die beiden van invloed zijn op de watervoorraden van het land. Dat zei hij tijdens een toespraak op de eerste Cairo Water Week afgelopen oktober.

Klimaatverandering leidt tot droogte, maar ook tot meer overstromingen

Volgens de minister raakt het grondwater in de Nijldelta door onder andere de stijging van de zeespiegel vermengd met zeewater, wat negatieve gevolgen heeft voor de landbouw in het Noorden van de delta. Bovendien leidt klimaatverandering tot droogte, maar ook tot meer overstromingen, waardoor actie nodig is om de regio te wapenen tegen klimaatverandering. De minister sprak van een ‘integraal plan’ om de Nijldelta te beschermen.
Mahboba Al-Said wacht om haar emmer te kunnen vullen met water. Beeld: Rahma Diaa
“In 2050 zullen ontwikkelingslanden – met name in Afrika – te maken krijgen met een tekort aan drinkwater vanwege de gebrekkige uitwisseling van ervaring en kennis over de ontwikkeling van waterbronnen”, voegde hij eraan toe. In november stelde de minister in een officiële verklaring van het ministerie dat de Deltaregio een verhoogd overstromingsrisico kent en maakte hij bekend dat er een strategisch plan is opgesteld om de waterschaarste tot aan 2050 aan te pakken.

Volgens het ministerie zorgt de opwarming van de aarde voor een stijging van de zeeniveaus, waardoor de laaglanden van de aan zee grenzende deltagebieden  onder dreigen te lopen. “In het deltagebied van Egypte wonen miljoenen mensen die aan deze risico’ s worden blootgesteld.”

In de verklaring presenteerde minister Abdel Ati daarom de Egyptische overheidsstrategie voor het beheer en de ontwikkeling van de watervoorraden tot 2050, gebaseerd op vier pijlers. Van het zuiveren en verbeteren van de waterkwaliteit door middel van zuiveringsprojecten, tot het rantsoeneren van watergebruik door waterverspilling tegen te gaan, zware irrigatie te beëindigen, en moderne irrigatiesystemen uit te breiden, tot het creëren van watervoorraden door ontzilting van zeewater in de kustgebieden en het opvangen van regenwater en water van overstromingen. Tot slot sprak de minister over het belang van het vergroten van het publieke bewustzijn over waterproblematiek en nieuwe wetgeving die iedereen verantwoordelijk houdt voor zijn of haar rol in het beheer van watervoorraden.
Beeld: Rahma Diaa
Het Egyptisch Agentschap voor Milieuzaken (EEAA) waarschuwde in haar laatste jaarverslag voor negen grote klimaatrisico’s in Egypte, waaronder een groeiend watertekort en de stijgende zeespiegel, die in de kustgebieden zullen leiden tot vervuiling van het grondwater, wat negatieve gevolgen heeft voor de landbouwproductie—en wat tot woestijnvorming kan leiden.

Al deze gevolgen van klimaatverandering zullen vooral vrouwen treffen. Zeker wanneer boeren hun land verlaten en vrouwen extra verantwoordelijkheden moeten dragen voor onderwijs en huishoudelijke taken. Als alleenstaande vrouwen lopen zij bovendien extra veiligheidsrisico’s – nog afgezien van families die volledig aan hun lot worden overgelaten na het overstromen van hun land.

Waarom rekening houden met gender?

Tijdens de Planetery Security Conference, die in februari in Nederland werd gehouden, werd tijdens de sessie Addressing gender dimensions of climate change and security gesproken over klimaatverandering als een van de grootste bedreigingen voor wereldvrede in de 21ste eeuw, en de dringende noodzaak om klimaatgerelateerde veiligheidsrisico’s te begrijpen vanuit een genderperspectief.

Een van de panelleden was Shaza Suleiman, programmaspecialist Vrede & veiligheid bij de VN. “Vrouwen hebben steeds meer te lijden onder de gevolgen van klimaatverandering, vooral in regio’s waar mannen door armoede en werkeloosheid wegtrekken. Hierdoor lopen vrouwen het gevaar te worden lastiggevallen, ontvoerd of erger. Dit kan gebeuren als ze bijvoorbeeld in hun eentje lange afstanden moeten afleggen om water te halen”, aldus Suleiman.

Beeld: Rahma Diaa
Volgens Suleiman moeten we ons bewust worden van de rol van gender in de gevolgen van klimaatverandering, aangezien vrouwen klimaatverandering anders ervaren dan mannen. Er is daarom beter inzicht nodig in de genderaspecten van klimaatgerelateerde veiligheidsrisico’s en er moeten volgens de VN-specialist gendergevoelige benaderingen onderzocht worden om conflicten te kunnen voorkomen en oplossen.

“We hebben een beter begrip van de genderaspecten van klimaatgerelateerde veiligheidsrisico’ s nodig”, zegt ook Devon Terrill, programmaleider Journalistiek & Media bij de Stanley Foundation. “Dat kan door ervaringen uit te wisselen en de uitdagingen en mogelijkheden die er liggen te bespreken.

Om de relatie tussen gender en klimaatverandering te begrijpen is het belangrijk om naar vrouwen te luisteren

Terrill wijst erop dat er volop bewijs bestaat dat vrouwen meer onder de gevolgen van klimaatverandering lijden dan mannen. Zeker in conflictgebieden, waar vrouwen extra zware lasten dragen als mannen afwezig zijn, of vrouwen te maken hebben met ontvoeringen of verkrachtingen. Daarom is het volgens Terrill zo belangrijk om naar vrouwen te luisteren als we de relatie tussen gender en klimaatverandering willen begrijpen. “Er zijn meer vrouwelijke stemmen nodig om op een andere en effectievere manier oplossingen te vinden en klimaatverandering aan te pakken.”

Dit artikel is vertaald door Inge Oosterhoff. 

Vrouwen cruciaal in strijd tegen klimaatverandering

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons