Baas in eigen hoofd

Af en toe stoppen er zwarte auto’s waar politici zo snel mogelijk uitstappen om hun weg naar de Commissievergadering te vervolgen. Dan stevent Fiona Fortuin of een van haar collega’s erop af, met de zelfgemaakte kaarten, zoals ‘Baas in eigen hoofd’ als variant op de originele kreet. “Vrouwen die ongewenst zwanger zijn verdienen neutrale ondersteuning”, zegt Fortuin, “en dat is nu niet zo.”

Christa Compas (1962) is sinds 1 januari 2015 directeur van het Humanistisch Verbond. De organisatie zet zich in voor vrije meningsuiting, voor gelijke behandeling van iedereen en voor het recht op zelfbeschikking.

Alderliesten: “Als die vertrouwensrelatie en de tijd er is, ben ik het ermee eens dat dit een mooie plek is om het onderwerp te bespreken. Maar ik kijk ook graag naar de praktijk. En in de praktijk werkt de huisarts met gesprekken van tien minuten. Het wetsvoorstel gaat uit van een snelle beslissing en een snel proces. Daar is abortus te ingrijpend voor, of zoals jij het noemt, een moeilijke beslissing.”

Compas: “Het wetsvoorstel gaat over vertrouwen, niet over snelheid. De huisartsenvereniging zegt zelf dat ze deze taak prima aankunnen en dat het ook past bij hun vak. Mijn beeld van de huisarts is dat die de tijd neemt die nodig is voor een gesprek over ongewenste zwangerschap.”

Compas: “Dat is toch de rol die de huisarts al speelt in deze samenleving?”

Alderliesten: “Uit onderzoek in 2014 blijkt dat vijf op de zes vrouwen met een ongewenste zwangerschap zijn doorverwezen naar een abortuskliniek en dat de alternatieven naast het afbreken van een zwangerschap niet met ze werden besproken.”

Alderliesten: “Nee, dat staat los van elkaar.”

Compas: “Jullie zeggen dat de huisarts een soort snackbar is, fast food fast pill, en ik zeg dat de huisarts een vertrouwenspositie heeft in het leven van heel veel vrouwen.”

Alderliesten: “Als de abortuspil verkrijgbaar is bij de huisarts, wordt abortus laagdrempeliger en gewoner. Ik wil ervoor waken om het signaal aan de samenleving af te geven dat abortus ‘gewoon’ is. Het argument van de vertrouwensband begrijp ik wel, maar aan de andere kant: hoeveel gedeelde praktijken zijn er? Als ik naar mijn huisarts ga, hoe vaak zie ik dan dat vertrouwde gezicht, of heb ik toch de praktijkondersteuner of een andere arts?”

Alderliesten: “De huisarts kan wel degelijk een vertrouwenspositie hebben. Maar het wetsvoorstel gaat uit van vrouwen die heel goed hebben nagedacht over hun keuze en waar geen huisarts ze van af kan praten. Die zijn er en dat begrijp ik, maar er zijn ook andere vrouwen in andere situaties. Die zouden gebaat zijn bij een uitgebreid gesprek, zoals dat nu gaat bij een abortus. Dat is de teneur van het wetsvoorstel: dat het snel en toegankelijk moet.”

Alderliesten: “Dat is inderdaad belangrijk.”

Compas: “Jij en ik vinden elkaar in de voorlichting over anticonceptie. Het is belangrijk dat jonge mensen genieten en experimenteren met seks, maar dat ze het wel veilig doen.” Lachend: “We délen ook best wat dingen.”

Compas: “Dat delen we, en ik denk ook dat het goed is dat dat met de huisarts besproken wordt. Die heeft ook een langere relatie met de patiënt, dus heeft misschien meer inzicht in wat er aan de hand is.”

Alderliesten: “Dit is een ander punt dan de abortuspil, maar ik ben het er wel mee eens. De huisarts kan hier zeker een goede rol in spelen. Ik ben niet tegen de huisarts, ik ben tegen het wetsvoorstel.”