We schreven al eerder over de Fairphone: een zo eerlijk mogelijke smartphone die de mens en het milieu zo min mogelijk schaadt. De eerste 25.000 Fairphones werden afgelopen december en januari verzonden. Wat vinden mensen nu van hun ‘eerlijke telefoon’?
Smartphones staan niet bekend om hun duurzaamheid. Zowel de materialen die nodig zijn voor een telefoon als de manier waarop de telefoons gemaakt worden zijn zelden ‘eerlijk’. In een smartphone zitten bijvoorbeeld de mineralen tin en tantalum, twee van de vier conflictmineralen. Conflictmineralen komen uit gebieden waar de opbrengst van de mineralen vaak gebruik wordt door gewapende groeperingen, vooral in Congo. En de werkomstandigheden van werknemers die bijvoorbeeld iPhones in elkaar zetten in Chinese fabrieken zijn regelmatig bekritiseerd.
Nog lang niet ‘fair’
De Fairphone heeft wereldwijde aandacht gekregen en is meerdere malen omschreven als ‘de eerste eerlijke smartphone’. Maar ze geven het bij Fairphone zelf als eerste toe: het produceren van een helemaal eerlijke smartphone is ontzettend moeilijk, en misschien wel onmogelijk. “Een telefoon bestaat uit honderden onderdeeltjes die overal ter wereld geproduceerd worden”, vertelt Roos van de Weerd (26), communicatiemedewerker bij Fairphone. “Het is dus ontzettend moeilijk om die productieketen transparant te krijgen. De Fairphone die we nu gemaakt hebben is nog lang niet ‘fair’.”
De eerste Fairphone
De huidige Fairphone bevat conflictvrije tin en tantalum (slechts twee van de 30 mineralen die er in een smartphone zitten) en het bedrijf werkt onder andere aan betere omstandigheden voor hun werknemers in een Chinese fabriek. Van transparantie maken ze een groot punt: op hun website vind je een overzicht van de prijssamenstelling van de Fairphone en lees je regelmatig updates over hun proces om een eerlijke smartphone te produceren. Uiteindelijk hopen ze door hergebruik en toegankelijke reparaties ook de groeiende afvalberg elektronica te verkleinen. Maar, zoals initiatiefnemer Bas van Abel in interviews blijft herhalen, er zijn nog wel duizenden stappen te nemen voordat er een betere en eerlijkere Fairphone is.
Verandering
Die eerlijke telefoon is ook niet het doel van Fairphone. Ze willen voornamelijk de discussie op gang krijgen over waar onze producten nou vandaan komen, en onder welke omstandigheden ze worden geproduceerd. Aan de hand van één product, de Fairphone, laten ze zien hoe moeilijk het is om ‘eerlijk’ te produceren. Op die manier hoopt Fairphone een bredere verandering teweeg te brengen.
De eerste Fairphone gebruikers
Om de eerste lichting Fairphones te kunnen produceren ging vorig jaar mei de crowdfunding campagne van start. Binnen een paar weken hadden ruim tienduizend mensen 325,- euro overgemaakt: de prijs van de telefoon. Het duurde nog even voordat al die mensen de Fairphone in handen hadden, maar inmiddels hebben ze hem al ongeveer drie maanden in gebruik. OneWorld sprak een aantal Fairphone eigenaren:
Waarom heb je de Fairphone gekocht?
Else: “Ik wil niet bijdragen aan conflicten in Congo door mijn mobiele telefoon. Fairphone is een klein bedrijf en hun telefoon is nog niet helemaal eerlijk, maar het is wel een stap in de goede richting. Ik was te laat voor de crowdfunding campagne en heb mijn Fairphone uiteindelijk via een deal met de KPN gekocht (via KPN waren er duizend Fairphones beschikbaar, red.). Ik had een nieuwe telefoon nodig en wilde sowieso een abonnement bij KPN afsluiten, dus dat kwam mooi uit.”
Corry: “Ik had een nieuwe telefoon nodig, en hoorde via via over de Fairphone. We mogen wel wat meer stil staan bij waar we onze grondstoffen vandaan halen en wie onze apparaten in elkaar zet. Ook al is de Fairphone niet helemaal eerlijk, het is in ieder geval een beweging. In de zomer heb ik voor mijn Fairphone betaald via de crowdfunding campagne.”
Bianca: “Ik werkte in 2011 bij Oxfam Novib en hielp mee aan het vergroten van de bekendheid van de Fairphone. Ik vind het belangrijk om aandacht te besteden aan de ware kosten van producten: hoeveel heeft iets de mens en de planeet gekost? Fairphone geeft mij als burger indirect de mogelijkheid om mijn stem te laten horen en verandering teweeg te brengen. De crowdfunding actie kwam voor mij niet op het goede moment: ik had een telefoon die het nog prima deed en geen honderden euro’s voor een smartphone. Uiteindelijk heb ik in december een abonnement genomen bij KPN waar de Fairphone bij zat.”
Wat vind je van het toestel?
Else: “Nou, ik heb hem al minstens tien keer laten vallen en hij is nog steeds niet kapot. Het scherm is zelfs nog heel. Hij kan dus tegen een stootje. En schijnbaar kun je hem gemakkelijk zelf repareren als er iets stuk is. Ik vergeet alleen vaak de ‘weekend’-functie van de wekker uit te schakelen als het weer maandag is, waardoor ik me soms verslaap. Maar dat is mijn eigen schuld.”
Corry: “Het is mijn allereerste smartphone dus voor mij is het sowieso een leuk speeltje. Ik vind hem mooi en gebruiksvriendelijk. Hij heeft natuurlijk wel wat kinderziektes, zo valt het gesprek soms weg wanneer ik aan het bellen ben. Wat wel leuk is, is dat het meteen een gespreksonderwerp is zodra hij op tafel ligt. Mensen hebben er wel eens over gehoord en stellen dan veel vragen.”
Bianca: “Het is pas de eerste editie dus ik vind het niet gek dat er nog wat kinderziektes inzitten. Zo werkt de T9-functie (sneller typen doordat de telefoon je woorden afmaakt, red.) niet helemaal lekker. Dat zorgt af en toe wel voor irritatie. Ik gebruik mijn telefoon vooral om te bellen, te sms’en en te whatsappen. Maar ik kan ook gewoon op internet en mijn e-mail en Facebook bekijken. De camera vind ik trouwens heel goed, ik maak heel veel foto’s. Je moet wel een beetje weten hoe je een camera moet bedienen. En ondanks dat ik hem al vaak heb laten vallen is het scherm nog heel.”
Zou je de Fairphone aanraden?
Else: “Ja. Maar ik ben zelf geen tech geek, ik heb geen hele hoge verwachtingen van mijn telefoon. Ik gebruik hem voor bellen, smsen, internet en whatsapp en dat werkt prima. En je kunt er ook redelijke foto’s mee maken.”
Corry: “Ja. Het zou mooi zijn als dit gewoon de norm werd. Als er geen ‘unfaire phones’ meer zouden zijn.”
Bianca: “Ja ik zou hem zeker aanraden. Van mij krijg je alleen maar lovende recensies."
Beeld: Fairphone
