Extreme weerfenomenen als gevolg van klimaatverandering, zoals aanhoudende droogte, zullen tot voedselschaarste leiden. En dat zal het risico op rellen en zelfs opstanden doen toenemen, verwachten wetenschappers.
Maar dat risico zal niet overal even groot zijn, stellen onderzoekers van de Ohio State University (VS). "Voedselschaarste als gevolg van klimaatverandering wordt een steeds belangrijker thema. We wilden achterhalen welke landen daardoor het meest bedreigd worden."
Capabele regering
Hoe een regering de zaken aanpakt, speelt een belangrijke rol, zagen ze. "Een capabele regering is zelfs belangrijker om de vrede te bewaren dan goed weer", zegt co-auteur Bear Braumoeller in het Journal of Peace Research.
Bij voedselschaarste moet de internationale gemeenschap verder denken dan noodhulp
Ze namen gewelddadige opstanden in Afrika van 1991 tot 2011 onder de loep en gingen na in welke mate hongersnood en zwak bestuur daarin een rol speelden. Ze analyseerden voor elke opstand hoe het toen zat met de neerslag, de temperatuur en de schommelingen in de internationale voedselprijzen.
Zo konden ze bepalen welke factoren het belangrijkst waren bij de opstanden: de afhankelijkheid van landbouw, de afhankelijkheid van invoer en de robuustheid van politieke instellingen.
Meer dan noodhulp nodig
"We stelden vast dat landen met zwakke politieke instellingen, met relatief veel armoede en met een grotere afhankelijkheid van landbouw het meest kwetsbaar waren."
Bij voedselschaarste moet de internationale gemeenschap daarom verder denken dan noodhulp, stellen de onderzoekers. In de kwetsbare landen moet ze ook aandacht hebben voor de versterking van de overheid en die helpen om in groene groei te investeren.
"Ontwikkelingshulp is belangrijk en zal waarschijnlijk nog belangrijker zijn wanneer we zoeken naar manieren om de klimaatbestendigheid te verhogen," zegt Braumoeller.
Combinatie van beide risico's
Vorige studies focusten enerzijds op de link tussen klimaatverandering en opstanden, anderzijds op de link tussen zwakke staten en opstanden. Dit was de eerste studie die beide risicofactoren samen onder de loep nam. De conclusie is dat een combinatie van beide risico's zelfs gevaarlijker kan zijn dan beide apart.
"We zien al dat de klimaatverandering niet alleen kusten onder water zal zetten, maar in sommige delen van de wereld ook voedselrellen kan veroorzaken", zegt Braumoeller. "Extreem weer, zoals droogte en overstromingen, kan in sommige landen schade toebrengen aan de landbouwproductie. Dat kan leiden tot geweld, in die landen of elders, bij mensen die wanhopig op zoek zijn naar voedsel."
