Boskap in je eten?

Het wetenschappelijke tijdschrift Nature heeft in een recent onderzoek berekend dat op aarde maar liefst 3 biljoen bomen te tellen zijn. Natuurlijk zijn dat er heel veel. Maar de onderzoekers stellen ook dat het er twee keer zoveel waren voor het begin van de menselijke beschaving. Elk jaar verdwijnen er 15 miljard.  

Vooral landbouw is een grote veroorzaker van boskap, van Ruslands boreale bossen tot de regenwouden van Indonesië, Afrika en Zuid-Amerika. Chocolade, thee, koffie en tropisch fruit worden vaak in verband gebracht met boskap. Terecht ook dat keurmerken de boskap als gevolg van de teelt aanpakken. Maar voor de grootste veroorzakers van boskap in je dagelijkse dieet, palmolie en soja, zijn geen consumentenkeurmerken.

Naar schatting de helft van de producten in de supermarkt bevat palmolie als ingrediënt. Soja wordt vooral in veevoer verwerkt. De kweek van oliepalmen veroorzaakt boskap in landen als Maleisië, Thailand en Indonesië. De sojateelt veroorzaakt vooral boskap in Zuid-Amerika. Regeringen grijpen soms wel in, zoals in de sojateelt in Brazilië, maar zowel in de palmolie als de soja-industrie blijkt de coördinatie om wereldwijde boskap tegen te gaan niet effectief.  Ben je als consument dan uitgespeeld? Nee, als regeringen en organisaties te weinig doen en bedrijven niet transparant zijn, kun je toch invloed uitoefenen door andere keuzes te maken als je in de supermarkt loopt.

Vlees
Minder vlees eten draagt niet alleen bij aan het verlagen van je CO2-uitstoot en het verminderen van het waterverbruik. Het draagt ook bij aan het behoud van tropisch en subtropisch bos. Nederland is een grote importeur van soja die wordt verwerkt in veevoer. De inschatting van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN, is dat ruim de helft van de sojateelt in Zuid-Amerika gerelateerd kan worden aan boskap op het continent.

In Brazilië worden maatregelen genomen, maar organisaties als Greenpeace en Wereld Natuurfonds maken zich zorgen dat dat er toe leidt dat de druk op bosgebieden in omringende landen als Paraguay en Argentinië toeneemt.  Voor verantwoord geteelde soja ben je eigenlijk overgeleverd aan het verantwoordelijkheidsgevoel van producenten zelf. Sommige nemen die verantwoordelijkheid. Zo geeft de fabrikant van diverse sojaproducten, Alpro, uitgebreide documentatie over de herkomst van haar soja en kan ze daarmee garanderen dat voor haar soja geen bossen zijn gekapt. Andere merken, zoals Streekselecties, vermijden soja uit Zuid-Amerika en halen hun voer uit Europa, waar steeds meer boeren overgaan op oerwoudvriendelijke soja-teelt.

Palmolie in industrieel verwerkt eten
Bij gebrek aan een consumenten-keurmerk voor verantwoorde palmolie, zou je natuurlijk kunnen besluiten helemaal zonder te gaan. Sinds 2015 moeten fabrikanten palmolie als ingrediënt noemen als het in een product zit, simpelweg 'plantaardige olie' volstaat niet meer. Toch zal het lastig zijn om palmolie-vrij dieet aan te nemen: het is misschien wel in de helft van de producten in de supermarkt verwerkt, om ze smeuïg, smeerbaar of juist knapperig te maken. De vraag is daarbij of het ontwijken van palmolie in de supermarkt, boskap helpt te vermijden. Alternatieve oliën zijn niet per se beter voor onze wouden. Het is vooral het volume waarin palmolie wordt gebruikt waardoor palmolie ‘kampioen boskap’ is. Palmolie zit uitsluitend in industrieel verwerkt eten. Verse producten als groenten en fruit bevatten nooit palmolie. Een vegetarische maaltijd met seizoensgroenten uit de buurt is het meest duurzaam. 

Consumenten-keurmerken
Soja en palmolie zijn niet de enige ingrediënten waarvoor mogelijk tropisch bos is gekapt. Voor het maken van chocolade, thee, koffie en tropisch fruit wordt ook miljoenen hectaren bos gekapt. Als consument kan je wel degelijk in de dagelijkse aankopen bijdragen aan het tegengaan van boskap. Door alleen maar producten met een goed keurmerk te kopen. Er zijn een aantal betrouwbare keurmerken die bijdragen aan het voorkomen van boskap. Zij doen dat allemaal op hun eigen manier:

Fairtrade
Fairtrade stelt dat boeren de negatieve impact op beschermde gebieden vanaf het moment van certificering moeten tegengaan.

Utz Certified
Utz Certified streeft naar ‘duurzame landbouw en betere mogelijkheden voor de boeren, hun families en de planeet’. Over het kappen van bossen heeft Utz de eis dat voor de teelt van gewassen geen primair (regen)woud gekapt mag zijn. In ieder geval niet na 2008.

Rainforest Alliance
Rainforest Alliance stelt de hoogste eisen aan het behoud van bosgebieden: Een belangrijke eis voor deelname aan hun programma is dat voor het verbouwen van producten met hun keurmerk helemaal geen boskap mag hebben plaatsgevonden sinds 2005.

[[{“fid”:”40258″,”view_mode”:”default”,”fields”:{“format”:”default”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Een abonnement op OneWorld magazine voor 25 euro”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Een abonnement op OneWorld magazine voor 25 euro”},”type”:”media”,”attributes”:{“alt”:”Een abonnement op OneWorld magazine voor 25 euro”,”title”:”Een abonnement op OneWorld magazine voor 25 euro”,”style”:”height:69px; width:581px”,”class”:”file-default media-element”}}]]