Alsof er een ruimteschip uit de hemel was komen vallen. Zo keken omwonenden aanvankelijk naar de grote, groene hal die in 2010 verrees in Noagaon, een dorp diep in de bergen van de Indiase deelstaat Uttarakhand. De hypermoderne koelopslag en appelsorteerinstallatie aan de oever van de Yamuna, mag dan behoorlijk out of place lijken, de hal is meer dan welkom. “Wanneer je een appel hier binnen 24 uur na het plukken opslaat, blijft deze elf maanden goed,” vertelt sociaal ondernemer Laxmi Prakash Semwal, initiatiefnemer van Farmers As Owners, tijdens een rondleiding over het complex. “In de cellen komt er geen lucht bij de appels waardoor het ontwikkelingsproces tijdelijk wordt stilgezet. Als je de deur maanden later openmaakt en je tanden in een appel zet, smaakt die net zo vers en sappig als wanneer die net geplukt is.”
Wanneer je een appel hier binnen 24 uur na het plukken opslaat, blijft deze elf maanden goed
Laxmi Prakash Semwal
Foto's: Maja Molière
Semwal – strakke zwarte scheiding, grijnzende rij witte tanden, bordeauxrode wollen trui – is de geestelijk vader van deze sociale onderneming. De boerenzoon die bedrijfskunde studeerde in hoofdstad Delhi en later lokale overheden en de Wereldbank adviseerde over ontwikkelingsamenwerkingsprogramma's, constateerde dat telkens een structurele ontwikkelingsaanpak ontbrak. Semwal: “Daar wilde ik graag verandering in brengen.” Farmers as Owners is een joint venture tussen boeren in de Indiase deelstaat Uttarakhand, het Nederlandse agri-technologiebedrijf Fresh Food Technology en Semwals eigen ngo Shri Jagdamba Samiti (SJS). Met een lening van de Nederlandse impact-investeerder Stichting Het Groene Woudt heeft de joint venture de afgelopen jaren geïnvesteerd in lokale inzamel- en sorteercentra, vrachtwagens en in een centraal gelegen complex waar appels machinaal kunnen worden geselecteerd, opgeslagen en – de B-kwaliteit – versapt.
Zo wordt het eigendom van de fabriek stap voor stap overgeheveld naar de boeren
“Boeren verkopen hun appels tegen de marktprijs aan de joint venture, waarvan ze zelf mede-eigenaar zijn,” legt Semwal de samenwerkingsconstructie uit. “Ze ontvangen direct de marktprijs van dat moment. Vervolgens slaat de joint venture de appels op in de koelhal en verkoopt deze op het gunstigste moment op de markt. De helft van de winst van de joint venture wordt uitgekeerd aan de boeren. Met de andere helft betalen we de lening aan de impact-investeerder terug. Zo wordt het eigendom van de fabriek stap voor stap overgeheveld naar de boeren. Ook kunnen er van de extra inkomsten nieuwe investeringen worden gedaan.”
Appelboer Paansingh Rana met zoon
Supermarktketens
Zo goed als het businessmodel op papier klinkt, blijkt het in de praktijk ook te werken. Tijdens bezoeken aan drie afgelopen boerendorpen vertellen appelboeren enthousiast over de samenwerking. “Farmers As Owners heeft ons dorp stabiliteit en vooruitgang gebracht,” zegt Paansingh Rana, een boer in het dorp Jhotadi. “Met de samenwerking besparen we veel tijd, geld en een berg werk. Bovendien hoeven we niet meer te onderhandelen met middelmannen. Dat scheelt een hoop stress.” Niet voor niets is het aantal aangesloten boeren toegenomen van 500 in 2007 naar pakweg 4.000 in 2014. Al hun appels liggen, samen ruim 1,2 miljoen kilo, netjes opgeslagen in de koelhal in Naogoan. Door de goede kwaliteit behoren de appels inmiddels tot het premiumsegment en worden ze niet meer via tussenhandelaren verkocht, maar direct aan grote Indiase retailers die graag een meerprijs betalen. “Toonaangevende Indiase supermarktketens bellen ons buiten het oogstseizoen of we alsjeblieft nog appels willen leveren,” vertelt Edwin Willemsen, mede-eigenaar van Fresh Food Technology in Tiel.
Het inkomen van de betrokken boeren is toegenomen met pakweg 30%
Economisch eigenaar
De vier betrokken partijen profiteren allemaal van de samenwerking. Het inkomen van de betrokken boeren is toegenomen met pakweg 30 procent, aldus Semwal. Zodra de lening aan de impact investeerder helemaal is afgelost – 14 procent in 2015, naar verwachting 100 procent in 2018 – zijn de boeren economisch eigenaar van de koelhal en zullen hun appelopbrengsten verder toenemen. Daarnaast zijn de boeren niet meer afhankelijk van onbetrouwbare middelmannen en zijn hun transport- en handelsrisico’s flink afgenomen.
Little Holland
Voor Fresh Food Technology is het project in Uttarakhand een gouden zet gebleken. Willemsen: “Geregeld komen fruit- en groentehandelaren uit heel India kijken hoe we het in Uttarakhand hebben aangepakt. Doordat we volgens Europese standaarden hebben gebouwd, staat het project in India bekend als “Little Holland”. Indiase investeerders zien hoe belangrijk het is om kwalitatief goed te bouwen, en te investeren in betrouwbare installaties. Hierdoor hebben we dit jaar al meer dan honderd koelcellen gebouwd voor handelaren door heel India.”
Dit jaar hebben we al meer dan honderd koelcellen gebouwd voor handelaren in heel India
Ook Stichting Het Groene Woudt is tevreden. Niet alleen ziet de impact-investeerder de verstrekte lening met rente terugkomen, de sociale impact van de investering liegt er niet om. Farmers as Owners heeft zestig vaste banen opgeleverd en part-time werk voor 10.000 manuren. Daarnaast zijn de verliezen tijdens de productie enorm teruggedrongen. Terwijl gemiddeld 40 procent van de Indiase groente- en fruitproductie wegrot voordat het op de markt komt, is dit bij Farmers As Owners slechts 6 procent. Daarnaast is er een begin gemaakt met biologische productie.
Ondertussen in TielDe Wereldbank kwam al op bezoek bij Fresh Food Technology in Tiel, de Indiase ontwikkelingsbank NABARD heeft interesse getoond en het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties, UNDP, heeft zich ook gemeld. Daarnaast zijn er in India gesprekken met stichtingen van multinationals als Unilever en de Indiase conglomeraten Tata en Mahindra.
Navolging
Willemsen hoopt dat het samenwerkingsconcept van Farmers As Owners navolging krijgt in andere regio’s en met andere agrarische producten. Samen met Semwal werkt hij aan het opzetten van een impact investment fonds waarin investeerders die geloven in hun aanpak kunnen investeren.
Interesse is er volop. Willemsen: “Zo veel mogelijk geld ophalen is niet ons primaire doel. We willen vooral dat het concept zo goed mogelijk wordt uitgerold met partners die het snappen en zich voor de lange termijn aan dit initiatief willen verbinden.”
