Klimaat

Een nieuw leven voor oude kleren

Jaarlijks worden miljoenen kledingstukken weggegooid. Fast fashion met als gevolg een kledingafvalberg die zijn weerga niet kent. Hoe werken we deze op een duurzame manier weg? Deel 2: circulariteit als toverwoord.

Door 30 mei 2018
#fairfashion #eerlijkwinkelen fashion kledingafvalberg recycling
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Het staat hoog op de duurzaamheidsagenda van de grootste kledingbedrijven wereldwijd: circulariteit, oftewel het recyclen van oud textiel om er vervolgens nieuwe kleren van te maken. Het wordt gezien als de oplossing voor veel problemen: zo zou het de vraag naar nieuwe grondstoffen doen afnemen en de kledingberg inkrimpen, of zelfs totaal verdwijnen.
“

De industrie moet niet alleen focussen op de verkoop van kleding, maar ook nadenken over wat er aan het eind met de producten gebeurt

Tijdens de Copenhagen Fashion Summit, een grote kledingtop over duurzaamheid begin deze maand, raakte men er niet over uitgepraat. In verschillende panelgesprekken ging het over de vraag hoe we van een lineair naar een circulair model kunnen komen. “De huidige textielindustrie is gebouwd op een gedateerd, lineair take-make-dispose-model”, stelt Ellen MacArthur, een van de sprekers en een bekend voorvechter van de circulaire economie. Onlangs bracht zij vanuit haar stichting, de Ellen MacArthur Foundation, een rapport hierover naar buiten. De resultaten zijn schokkend. Zo berekende ze dat er elke seconde het equivalent van een vuilniswagen textiel wordt gestort of verbrand.

Een jaar geleden riep ze merken en kledingretailers al op om in actie te komen.“De industrie moet niet alleen focussen op de verkoop van kleding, maar ook nadenken over wat er aan het eind met de producten gebeurt. Hoe breng je die weer terug in de keten?”

Circulair textiel

Haar oproep kon rekenen op veel steun: maar liefst 64 bedrijven, die bij elkaar 7,5 procent van de wereldwijde kledingmarkt in handen hebben – denk aan Adidas, Asos, Inditex (Zara) en H&M – ondertekenden uiteindelijk een commitment waarmee ze instemden zich te zullen inzetten voor de transitie naar een circulair modesysteem.
Het onderwerp stond niet alleen op de Deense kledingtop hoog op de agenda. Ook in Nederland houdt het de gemoederen bezig. Hergebruik van grondstoffen is een van de thema’s binnen het Convenant duurzame kleding en textiel, dat in juli 2016 werd ondertekend door de overheid, 55 kledingbedrijven, brancheorganisaties, vakbonden en maatschappelijke organisaties. “Vanwege de dreigende uitputting van grondstoffen moeten we als textiel- en kledingsector zoeken naar manieren om hergebruik en herwinning van grondstoffen in de sector te bevorderen”, zegt Peter Koppert, werkzaam bij brancheorganisatie Modint en als coördinator Platform Circulair Textiel nauw betrokken bij het convenant. “We hebben in 2016 een roadmap opgesteld voor de ontwikkeling van een businesscase om grondstoffen te herwinnen, te hergebruiken en verspilling tegen te gaan door anders in te kopen. Alles volgens de principes van de circulaire economie.”

Duurzame oplossing?

Toegegeven: de circulaire economie klinkt als heel hoopgevend. Maar hoe haalbaar is het circulaire model? Hoe veelbelovend zijn de ontwikkelingen, en is dit daadwerkelijk een duurzame oplossing om de groeiende kledingafvalberg weg te werken?

Om te beginnen bekijken we wat er momenteel al gedaan wordt op dit vlak. In Nederland zijn er meerdere ondernemingen en onderzoekscentra bezig met hoogwaardige textielrecycling. Journalist Annemiek Huijerman schreef voor OneWorld onlangs een artikel over twee van deze ondernemingen: Texperium in Haaksbergen en het Twentse vervezelingsbedrijf Frankenhuis. Beiden proberen al jaren van onze oude afdankertjes hoogwaardige textielvezels te maken. Maar dat gaat zo makkelijk nog niet. Ze lopen aan tegen aan aantal hardnekkige problemen:

  • Gerecyclede materialen voldoen niet altijd aan de juiste kwaliteit. Als je van oude kleding nieuwe vezels maakt, neemt de lengte en daarmee de kwaliteit van de vezel af. Gerecyclede vezels kunnen daardoor soms niet meer voldoen aan de hoge kwaliteit die spinnerijen of kledingmerken vragen. Daarmee komen we bij het tweede probleem.
  • Nieuwe kleding maken van 100 procent gerecycled kleding gaat (nog) niet. Bij Texperium hanteren ze nu als vaste basis 20 tot 30 procent gerecyclede vezels in stoffen. Sommige bedrijven lukt het om in hun kleren 40 tot 50 procent gerecyclede materialen te gebruiken, maar dat is vaak ook het maximum, omdat de kwaliteit van de kleding anders te ver achteruitgaat. Er moeten dus altijd nieuwe vezels toegevoegd worden.
  • Gerecycled materiaal is een stuk duurder, en daarmee minder aantrekkelijk. Bovendien is de keuze aan gerecyclede materialen beperkt.

Chemische recycling

Daarnaast is er een ander groot achterliggend probleem: veel kleding wordt tegenwoordig gemaakt van blends; verschillende materiaalsoorten die met elkaar zijn gemixt. Kijk maar eens in het label van je eigen kledingstuk, grote kans dat er iets staat als ’40 procent katoen en 60 procent polyester’. Voordat van dit kledingstuk nieuwe vezels gemaakt kunnen worden, moeten de materialen eerst van elkaar worden gescheiden. “De kledingberg is één groot mengsel van verschillende vezels; het is niet zo dat je die hele berg in een machine of apparaat gooit en er dan wat moois uitkomt”, zegt Koppert. “Een voor een moet gekeken worden naar de samenstelling van het materiaal van een kledingstuk, en daarop worden gesorteerd.” En dat is veel uitpluiswerk, zeker als je weet dat er jaarlijks honderden miljoenen kilo’s aan textiel binnenkomen bij sorteercentra.

Het zou heel wat efficiënter zijn als merken hier gedurende het ontwerpproces al rekening mee zouden houden. Maar helaas, dat gebeurt nog nauwelijks.

Toch moeten we de hoop niet opgeven. Er is namelijk een andere interessante ontwikkeling gaande op het gebied van circulariteit; dat is chemische recycling. Het grote verschil met mechanische recycling is dat de vezels niet door een machine uit elkaar worden getrokken waarna er garens van gesponnen worden, maar dat de vezels worden opgelost tot een vloeibare substantie waarvan nieuw garen te maken is.

Koppert: “Het grote voordeel van chemische recycling is dat de kwaliteit van de vezel vaak hoog is. Grote nadeel is echter dat het veel meer energie kost dan mechanische recycling.”

Daarbij geldt ook voor chemische recycling dat de kleding eerst voorgesorteerd moet worden op materiaalsoort, zodat een zo zuiver mogelijke materiaalstroom wordt verkregen. “De schaal en kwaliteit van recyclingtechnieken schieten nu te kort”, zegt Koppert. “De mogelijkheden om mooie, hoogwaardige kleding te maken met gerecyclede vezels zijn nog te beperkt. Er zijn een paar mooie voorbeelden, maar die moeten opgeschaald worden.”

“

Van de miljarden kledingstukken die we wereldwijd afdanken wordt slechts 1 procent gerecycled tot nieuwe kleding

Hoopvol is dat steeds meer kledingbedrijven zich hiervoor inzetten. Met name grote ketens, waaronder H&M, Nike en C&A, investeren behoorlijk wat geld om nieuwe innovaties op dit gebied te stimuleren. Al blijft het de vraag hoe oprecht deze initiatieven zijn; of het niet slechts voor de bühne is. Tijdens de kledingtop in Kopenhagen klopte grote ketens als Nike en H&M zichzelf op de borst over het gebruik van gerecyclede materialen in hun kleding, terwijl in het duurzaamheidsrapport van H&M toch echt te lezen is dat slechts een schamele 0,7 procent van alle materialen die de modegigant in 2016 gebruikte, uit gerecyclede stoffen bestaat.

Een ander schokkend cijfer uit het rapport van de Ellen MacArthur Foundation: van de miljarden kledingstukken die we wereldwijd afdanken, wordt slechts 1 procent gerecycled tot nieuwe kleding.

Terugkomend op de eerdere vragen uit dit verhaal: circulariteit heeft de potentie om zowel een positieve bijdrage te leveren aan het verduurzamen van de industrie, alsook het indammen en tegengaan van de almaar groeiende kledingafvalberg. Maar zolang het niet lukt om van ons oude textiel nieuwe hoogwaardige vezels te maken, zoals nu het geval is, blijft het dweilen met de kraan open. Zeker als we weten dat er elke dag miljoenen nieuwe kledingstukken bijkomen en afgedankt worden. Zolang er geen goede en duurzame oplossing is voor het wegwerken van die kledingberg, lijkt er maar één antwoord op dit prangende probleem mogelijk: minder kleding kopen en maken. Minder produceren en consumeren. Hoe? Daarover binnenkort meer.

De groeiende kledingafvalberg

Nieuwe kleding maken uit oud textiel gebeurt mondjesmaat

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —  € 8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —  € 6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
 Totaal
Subtotaal in winkelwagen € 0,00
Besteltotaal € 0,00

  • € 0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons