Achtergrond

DYI-hulpverleners: amateurs of vernieuwers?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De noodhulpsector raakt er niet over uitgepraat: de ‘trend’ om inwoners uit crisisgebieden actief bij hulp te betrekken. Zij moeten de initiatieven ‘dragen’ of nemen het heft helemaal in eigen handen en schieten zelf te hulp. De hamvraag: werkt het? Anne-Meike Fechter, onderzoeker aan de Universiteit van Sussex, geeft antwoord.

Wat is Do-It-Yourself-Aid?
Do-It-Yourself-Aid (DIY) projecten zijn kleinschalige en persoonlijke initiatieven die opgezet worden door inwoners van arme regio’s of crisisgebieden met een relatief goed inkomen. Ze proberen zelf oplossingen te vinden voor problemen die zij tegenkomen. Bijvoorbeeld een groep mensen in Kathmandu die samen landgenoten in omringende dorpen helpen met de wederopbouw na de verwoestende aardbeving. Of een aantal whizzkids in Jakarta, die via hashtags op Twitter in kaart brengen waar overstromingen plaatsvinden in en om de stad.

Er zijn genoeg voorbeelden dichterbij huis. Nu de vluchtelingencrisis een Europees probleem is geworden, zien we overal om ons heen DIY-projecten. Europeanen vinden dat politici te traag handelen en grote organisaties te weinig doen, en steken zelf de handen uit de mouwen. Zo zamelen mensen massaal spullen in voor vluchtelingen in Calais. DIY-initiatieven zijn niet afhankelijk van grote donors en hebben een platte hiërarchie. Hierdoor krijgen ze niet te maken met de bureaucratische muren waar grote organisaties tegenaan lopen”.

Do-It-Yourself-Aid dichtbij huis

De afgelopen weken schieten ook in Nederland de DIY-aid projecten als paddenstoelen uit de grond. Enkele voorbeelden hoe mensen vluchtelingen proberen te helpen:

 

  • Ik ben een gastgezin voor een vluchteling: help vluchtelingen door ze onderdak of een maaltijd aan te bieden of te helpen met praktische zaken.
  • Doneer je deken: zamelt dekens, tenten en matrassen in voor vluchtelingen in Calais.
  • Because we carry: zamelen draagdoeken in zodat vrouwen hun baby’s makkelijker kunnen vervoeren.
  • You are Human: vluchtelingen in het AZC in Ter Apel bij aankomst een welkomstkaart en kleinigheidjes overhandigen.
  • Meet & Eat: vluchtelingen eten bij gastvrije Apeldoorners thuis.

Is “DIY Aid” een waardevolle aanvulling binnen de humanitaire sector?
“Ik denk dat nieuwe modellen nodig zijn. DIY projecten zijn kleinschalig waardoor je makkelijker kan veranderen van projectkoers. Dat is een voordeel dat grote, vaak logge organisaties niet hebben. Ook kun je met kleine projecten meer experimenteren. Je probeert iets, als het niet blijkt te werken, stop je en probeer je wat anders. De mensen die de initiatieven financieren, vooral individuele donateurs en particuliere initiatieven, tolereren dit. Bij grote organisaties is dit een stuk moeilijker. Experimenteren wordt vaak afgestraft. Er staan immers miljoenen dollars, en soms zelfs mensenlevens, op het spel.

Bij grote organisaties wordt experimenteren vaak afgestraft

Internationale hulporganisaties willen de plaatselijke bevolking ook graag betrekken bij hun projecten. Agency’ heet dat in vakjargon. Ik heb moeite met deze ‘trend’. Het moet hen het gevoel geven dat hun mening er toe doet. En daar moeten de locals dan dankbaar voor zijn. Maar hoe kun je als grote hulporganisatie überhaupt macht toe bedelen in een land waar je zelf niet eens vandaan komt? In de internationale hulpsector praten ze over ‘de’ hulpgemeenschap. Maar hoe kun je daar van spreken? Tussen locals en internationale hulpverleners bestaat een hiërarchie en sommige mensen komen nooit aan het woord. De ‘plaatselijke bevolking’ is geen homogene groep met één stem.”

Organisatie PETA Jakarta brengt via Twitter zelf overstromingen in kaart. Bij grote organisaties is dit een stuk moeilijker. Experimenteren wordt vaak afgestraft

In hoeverre werken grote organisaties en DIY-initiatieven samen?
“Grote organisaties werken nauwelijks samen met deze kleine DIY-clubs en ik verwacht niet dat dit in de toekomst zal veranderen. Een medewerker van UNDP, het ontwikkelingsorgaan van de Verenigde Naties, vertelde me dat het niet mogelijk is om DIY-initiatieven te betrekken omdat hun manier van werken zo anders is. Het kan veel DIY-ers niet zoveel schelen. Zij kunnen vrij opereren en ervaren weinig beperkingen. Ze willen gewoon hun werk doen en het leven van mensen om hen heen verbeteren op de lange termijn.”

DYI-hulpverleners: zijn het innovators of gewoon amateurs?
“Beide, waarschijnlijk. Als we naar de geschiedenis kijken zien we dat veel amateurs innovatieve omdenkers kunnen zijn. Ook zonder een diploma ontwikkelingsstudies kan iemand heel succesvol zijn in de hulpsector. Sterker nog, mensen met een universitair diploma of MBA op zak, blijken niet per sé uit te blinken in de Marshmallow Challenge, een spel waarin teams getest worden op innovatie, creativiteit en samenwerking. DIY-hulpverleners bestaan uit mensen met verschillende achtergronden, ze staan dichtbij de gemeenschap en hebben de ruimte om te experimenteren. Daar komen vaak hele vernieuwende oplossingen uit.”

Wie is Anne-Meike Fechter?Anne-Meike Fechter is senior docent in de Antropologie en werkt bij het Sussex centre for Migration Research. Momenteel werkt ze aan haar onderzoek met de titel “Alternative Actors in Development: Understanding the Role of Do-It-Yourself-Aid”. Haar veldwerk vond plaats in Cambodja. Eerder rondde ze een studie Geschiedenis en Duitse Literatuur en een Master en PhD Sociale Antropologie af.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons