Eli Ardina’s (27) dochtertje uit een van de sloppenwijken in de stad Palembang gaat vandaag voor het eerst naar de kleuterschool. Ze is zo blij dat haar kind nu overdag van de straat is. Eli kan het schoolgeld gemakkelijk betalen. Kosten voor een maand onderwijs: een doos recyclebaar afval ter waarde van 40.000 roepies, zo’n 2,5 euro. En brengen de plastic flessen, bekertjes of zakken van de ouders meer dan het vereiste bedrag op dan wordt dat geld op de spaarrekening van de school gezet voor lesmateriaal voor de kinderen.
Kosten voor een maand onderwijs: een doos recyclebaar afval ter waarde van 40.000 roepies, zo’n 2,5 euro
Dertig kleuters zitten inmiddels op de school van directrice Syalfitri. “Ik was bij de start enigszins gespannen of mijn project in de buurt zou aanslaan, maar de meeste bewoners juichen de school en het schoolgeld van harte toe”, vertelt ze opgetogen.
Syalfitri, een fervente lokale milieuactivist, begon ooit zelf recyclebaar afval uit haar buurt te verzamelen. Ze raapte het van de straat en vroeg ook aan de buren hun plastic afval aan haar te overhandigen om zo gezamenlijk hun leefomgeving schoon te houden. Het koste haar in het begin wat moeite. “Mensen waren er zo aan gewend alles achter zich te laten slingeren. Ze voelden zich echt gepikeerd als ik ze op hun gedrag wees. Een enkeling blijft zijn afval op straat gooien. Het liefst voor mijn neus. De meeste mensen snappen nu beter wat vies vuilnis kan aanrichten.”
Haar school verzamelt niet louter recyclebaar afval. Syalfitri onderwijst de kinderen ook respect te hebben voor het milieu. Ze leert de kinderen in liedjes geen afval op straat te gooien. Van plastic afval maken ze knutselvoorwerpen. De kleintjes uit de sloppen weten nu ook hoe belangrijk het is om je handen goed te wassen.
Leerzaam voor kinderen
“Mijn kind brengt tegenwoordig niet alleen het vuilnis naar de bak. Maar weet ook welk afval herbruikbaar is. Hij vraagt mij de plastic flessen mee te nemen zodat we daar de school weer van kunnen betalen”, vertelt Fauziah, een andere moeder, lachend.
Na schooltijd trekt directrice Syalfitri samen met haar kleuterjuffrouwen de wijk in om oud papier, kranten en groenteresten te verzamelen. Ze betaalt de sloppenbewoners voor hun afval. Ze krijgen 4000 roepies, 25 eurocent, voor een kilo plastic en 3000 roepies voor plasticbekertjes. Indonesiërs, vooral de armen, zijn vaak genoodzaakt flessen (dure) mineraal water te komen, omdat er geen drinkwater in de huizen aanwezig is of het water te vervuild is en een gevaar voor de volksgezondheid oplevert. In Jakarta leven miljoenen kleine vuilnismannen van de opbrengst van plastic flessen.
Internationale milieuorganisaties proberen het gebruik van de plastic flessen die overal op straat rondslingeren aan banden te krijgen. Maar in veel wijken hebben de Indonesiërs geen keus dan drinkwater in flessen te kopen.
Ze vonden de ‘plastic flessen mevrouw’ maar merkwaardig
Syalfitri gebruikt voor een deel het plastic afval als lesmateriaal. Van de rest ontwerpt ze tassen, pennendozen en verschillende prulletjes voor in huis, die ze verkoopt.
Aanvankelijk reageerde de wijkbewoners enigszins terughoudend op deze ‘plastic flessen mevrouw’. Ze vonden haar maar een merkwaardige eend in de bijt. Nu krijgen ze steeds meer respect voor Syalfitri. Want naast de school heeft ze ook een kleine kliniek opgezet waar in ruil voor een doos recyclebaar afval je een doktersbezoek kunt afleggen. Ook je medicijnen betaal je met lege plastic flessen.
28 miljoen armen
Op de universiteit in Palembang zijn ze enthousiast over de projecten van Syalfitri. Studenten bestuderen nu of er niet meer scholen in arme wijken kunnen worden opgezet waar bewoners met recyclebaar afval het schoolgeld betalen. Daardoor kunnen er veel meer kinderen naar school. Uit de laatste cijfers van het Nationale Planbureau blijkt dat nog steeds 28 miljoen mensen van een dollar per dag moeten zien rond te komen.
De studenten zoeken ook uit of een nationale Medische Vuilnis Verzekering haalbaar is. Gezondheidszorg zou gratis moeten zijn. Nog steeds betalen patiënten te veel voor hun medicijnen of hebben het geld niet waardoor ze sterven.
Recyclebaar afval helpt de armen van Indonesië niet alleen aan onderwijs maar ook aan betere medische zorg. Wie had dat ooit zo kunnen bedenken?
