Israëlische apartheidsbussen in Rotterdam

Al jaren wordt er geprotesteerd tegen de busmaatschappij, omdat die in Israël en de Palestijnse gebieden een actief segregatiebeleid voert. Zij houden andere standaarden en voorwaarden aan voor Palestijnse passagiers dan voor Israëlische reizigers. Israëli komen met Egged overal. Palestijnen worden door een andere ingang gedwongen, de facto geweerd door Israeli-only wegen of worden ronduit geweigerd als passagier.

Al in 2011 protesteerde Palestijnse ‘Freedom Riders’ tegen dit segregatiebeleid. Door simpelweg in een Egged bus te stappen en er vervolgens door het leger uitgetrokken te worden, toonden zij effectief de apartheidsproblematiek van deze busmaatschappij aan.

Ook in Nederland zijn Egged en haar dochteronderneming EBS al langer omstreden. Zo organiseerde DocP vorig jaar een succesvolle email-actie om de aanbesteding van EBS in Noord-Holland tegen te houden. The Rights Forum van voormalig premier van Agt vroeg om opheldering en om het naleven van het Nationaal Actieplan Bedrijfsleven en Mensenrechten.

Protesten tegen dit omstreden vervoersbedrijf zijn dus niet nieuw en zeker niet alleen door Nida bedacht. Hoewel het selectief uitlichten van deze partij al vragen oproept, is Van der Horsts tweede beschuldiging zorgelijker.

Het is onterecht, omdat er een duidelijk onderscheid bestaat tussen kritiek op Israëlische mensenrechtenschendingen enerzijds en racistische haat tegen Joden anderzijds. Antisemitisme en Israëlkritiek is niet hetzelfde. Protesten tegen segregatie zijn niet gericht tegen Joden, maar juist tegen hedendaagse apartheidspraktijken.

Kritiek op Israël aan antisemitisme gelijkstellen is ook gevaarlijk omdat het Joden tot een homogene groep maakt. Het neemt de stem weg van Joodse mensen die zich niet per se met het Zionisme identificeren. Het ontkent de kritische geluiden ten opzichte van Israël die juist uit de Joodse gemeenschap klinken. Gate48 waar kritische Nederlandse Israëliërs zich verenigen, het Amerikaanse Jewish Voice for Peace of de stemmen die vanuit Israël tot een boycot oproepen, worden zo monddood gemaakt. Waarom noemt Van der Horst de redenen van deze Joodse organisaties om de Boycot, Desinvesteren en Sancties (BDS) beweging te steunen niet?

In navolging van de BDS-beweging in Zuid-Afrika hopen zij zo druk uit te oefenen op Israël om 1) de bezetting en kolonisatie van de Palestijnse gebieden te beëindigen, 2) gelijke rechten te geven aan Palestijnse inwoners van Israël, en 3) de VN resolutie 194 tot terugkeer van Palestijnse vluchtelingen te erkennen.

Misschien heeft de verkeerde vraag door mijn hoofd gespeeld, en doet het er eigenlijk niet toe of Van der Horst de context niet kent of eerder iets tegen Nida heeft. Er is een veel grotere vraag. Nederland was destijds een voorloper in de anti-apartheidsbeweging in Zuid-Afrika. Maar waar staat Nederland eigenlijk in de voornaamste anti-apartheidsstrijd van deze tijd?