Het is gelukt! Hij is er: de nieuwe Rioverklaring. Dat klinkt als goed nieuws. Maar hebben we wel echt iets?
Organisaties en vertegenwoordigers zijn vooral erg kritisch op ‘eigen’ gehoopte punten. Greenpeace vindt bijvoorbeeld dat er te weinig instaat om de oceanen effectief te beschermen. Mensenrechten groepen missen een duidelijk statement waaruit blijkt dat juist realisatie van mensenrechten duurzame ontwikkeling ondersteunt. Vrouwenvertegenwoordigers missen hele stukken in eerdere versies geaccepteerde tekst, met name op ‘reproductive rights’. Jongeren – en wij ook – zijn diep teleurgesteld dat het instellen van een Ombudsman voor toekomstige generaties er uiteindelijk volledig is uitgehaald.
Toch, als je de tekst zo leest, lijkt het best een mooi stuk. Mooie principes. Of is dat schijn? Het zit hem in de manier van verwoorden.
Oude principes van twintig jaar geleden worden ‘recognized’, maar dat is niets nieuws. Het is de tekst bij de nieuwe punten. Die verwoordt veelal niet ‘we commit’ of ‘we recognize’, maar bijvoorbeeld ‘we note’, ‘we express’ of ‘we emphasize’ of ‘we are convinced’. Dat zijn te weinig dwingende woorden. WWF liet treffend weten dat het een herhaling is van twintig jaar geleden, aangevuld met een hoop “als-en”. Te onduidelijk. Te vrij.
De jongeren in Rio zijn het meest gedesillusioneerd. Op een avond side event sprak Severn Suzuki. Zij is dat toen 12 jarige meisje van het bekende YouTube filmpje: vlammend betoog dat de vergadering 20 jaar geleden stil kreeg.
Nu sprak ze als jonge moeder van 32. Er is maar bar weinig gebeurd in 20 jaar en de aarde is er nu nog een stuk slechter aan toe, sprak ze. De emoties liepen hoog op. Een jonge vertegenwoordigster van inheemse volkeren barst in tranen uit. ‘Hoe kunnen we dit laten gebeuren! De tekst is zo niet concreet genoeg, zo vrijblijvend. Dit is niet TheFutureWeWant!’
En het is hun toekomst en de toekomst van hun kinderen waar het hier in Rio om gaat. Weer bekruipt me dat nare gevoel, dat de urgentie omtrent mondiale duurzaamheid nog steeds te weinig wordt gevoeld. We zien, verstopt in onze steden met supermarkten en online winkels, niet wat de impact is van ons economisch model en consumptiegedrag. En ondanks de economische crisis hebben we het nog te goed.
Zijn grote rampen, zoals de overstromingen en extreme droogte die ontwikkelingslanden nu al ervaren, dan echt eerst nodig voordat genoeg mensen in het zien dat de aarde ook in crisis is?
Hebben we echt eerst meer rampspoed in het rijke Westen nodig om te gaan zien? Of biedt deze verklaring voldoende inspiratie om verder te gaan dan vage intenties en gaat deze echt concreet een verschil maken? De toekomst zal het leren…
Jan van de Venis is Worldconnector, en daarnaast oprichter van JustLaw en juridisch adviseur, onder andere op het gebied van mensenrechten en duurzaamheid.
Bij Rio+20 zijn diverse Worldconnectors aanwezig. Hun blogs verschijnen deze week op OneWorld, en ook op de Worldconnectors website.
