'Ik geloof niet dat dit nu echt prioriteit heeft. In mijn werk houd ik me onder meer bezig met arbeidsvoorwaarden in de sector, maar ik ben nog nooit een vraag op dit gebied tegengekomen. Natuurlijk komen er bij mensen die uitgezonden worden relatieproblemen voor. Maar het is eenvoudigweg geen issue om hulp bij relatieproblemen op te nemen in de arbeidsvoorwaarden. Blijkbaar lossen werknemers hun relatieproblemen zelf op.
Bovendien vind ik dat er wel honderdduizend andere prioriteiten zijn voor ontwikkelingsorganisaties. Zoals goede nazorg en begeleiding bij psychotraumatische ervaringen, zonodig ook voor directe familie. Die wordt namelijk nog vaak vergeten. Stel, er wordt een werknemer gekidnapt, dan heb je een grote verantwoordelijkheid als organisatie. Dan is het heel belangrijk dat de familie ook psychologische hulp krijgt tijdens en na de kidnap.
Natuurlijk kunnen er relatieproblemen opduiken, maar ik denk dat het belangrijk is dat je hier vooral in de voorbereidingsfase aandacht aan besteedt. Ga als toekomstig werknemer altijd naar een voorbereidingsweekend of -week toe. Daar komen dit soort vraagstukken ook aan bod. Helaas zijn dit soort trainingen niet altijd meer standaard, omdat werknemers steeds vaker heel kort worden uitgezonden.'
Paul van 't Wout, consultant internationale samenwerking en humanitaire hulpverlening
'PSO begeleidt per jaar tussen de vier- en zeshonderd uitzendingen. Met alle mensen die via ons worden uitgezonden, voeren wij intake- en exitgesprekken. Op basis van deze gesprekken zijn nog geen alarmerende geluiden komen bovendrijven over stukgelopen relaties. Maar als het echt nodig is, moet er natuurlijk goede zorg zijn voor mensen die als gevolg van een uitzending in psychische nood raken. In onze uitzendvoorwaarden is hiervoor een regeling getroffen. Het is mogelijk om van een relatiepsycholoog gebruik te maken, na doorverwijzing door een arts. Uit eigen ervaring weet ik overigens dat een goede voorbereiding op een uitzending veel verschil kan maken.'
Margo Kooijman, directeur PSO Capaciteitsopbouw in ontwikkelingslanden
'Het zou natuurlijk fantastisch zijn als ontwikkelingsorganisaties hier rekening mee zouden houden. Maar om het nu zo specifiek in de arbeidsvoorwaarden op te nemen, lijkt me een beetje ver gaan. Er zijn eerst nog een aantal andere stappen; daar hebben organisaties wel een verantwoordelijkheid in. Bij het rekruteringsproces kun je inschatten hoe mensen in hun privéleven zullen omgaan met uitzending. Tijdens de voorbereiding kun je medewerkers wijzen op de stress en de geïsoleerdheid waarmee ze te maken zullen krijgen. Een training stressmanagement zou bijvoorbeeld wél in de arbeidsvoorwaarden opgenomen moeten worden. Tijdens de uitzending moet je voor ondersteuning zorgen en een luisterend oor bieden. De volgende stap is de opvang als veldwerkers weer terugkomen van de uitzending. Daarnaast zou er een <i>debriefing<i> moeten zijn, waarin persoonlijk welbevinden wordt besproken. Dat is nog lang niet standaard, maar een aantal organisaties is daar nu mee begonnen. Daar zijn we heel blij mee.'
Tineke van Pietersom, directeur Antares Foundation
