Volgens het rapport traden regeringen afgelopen jaar hard op tegen protesten vanwege verslechterde economische, sociale en politieke omstandigheden. Politie en veiligheidstroepen werden daarbij zelden bestraft voor buitensporig geweld.
Voedselrellen
In een aantal Afrikaanse landen was er in 2008 sprake van onrust en politiek geweld. Openbare protesten tegen torenhoge voedselprijzen en de gevolgen van voedselschaarste, waaronder honger en ziekten, werden vaak hardhandig onderdrukt. Zo kwamen meer dan honderd mensen om bij demonstraties tegen prijsstijgingen in Kameroen.
 |
| Gevangenen in Burkina Faso foto:Amnesty International |
In Burkina Faso werden honderden gearresteerd na demonstraties tegen de stijging van de kosten voor levensonderhoud. Ten minste tachtig van de gearresteerden werden vervolgens tot gevangenisstraffen veroordeeld zonder toegang te hebben gehad tot een advocaat. In veel Afrikaanse landen blijven de gevangenis-omstandigheden, mede door overbevolking, ver onder de internationale standaarden. Gevangenen zijn voor basisvoor-zieningen vaak afhankelijk van bijstand van hun familie. Ook hier worden de armsten het hardst getroffen.
Voedsel als politiek wapen
Sommige regeringen gebruikten voedsel bovendien als een politiek wapen. Zo werden aanhangers van de oppositie in Zimbabwe verhinderd goedkoop maïs te kopen en hielden de regeringen van Myanmar en Noord-Korea noodhulp tegen. Noord-Koreanen die vanwege voedselschaarste of om economische redenen het land ontvluchtten, liepen na gedwongen terugkeer uit China het risico in hun land van herkomst te worden onderworpen aan dwangarbeid, marteling en slechte behandeling in gevangenschap.
Honderdduizenden mensen in zeker 24 landen waaronder Nigeria, Argentinië, Cambodja en India werden het afgelopen jaar, vaak gewelddadig, gedwongen hun huis en grond in de stad of op het platteland te verlaten vanwege nieuwbouw- of landbouwprojecten. Compensatie of vervangende huisvesting bleef daarbij vaak uit.
Migratiestromen
 |
| Burgers op de vlucht in Sri Lanka foto: Amnesty International |
Mensen die op de vlucht sloegen kregen te maken met steeds restrictievere maatregelen. In Mauretanië werden honderden mensen gearresteerd omdat ze zouden willen proberen Europa te bereiken en velen werden collectief het land uitgezet. Deze maatregelen lijken te zijn ingegeven door druk vanuit de EU, met name van Spanje, om migratiestromen onder controle te krijgen. Turkije, Rusland en Oekraïne stuurden asielzoekers terug naar landen waar ze het risico liepen slachtoffer te worden van ernstige mensenrechtenschendingen.
De ruimte voor verdedigers van mensenrechten werd de afgelopen jaar vrijwel overal kleiner. Journalisten, advocaten en vertegenwoordigers van vakbonden en maatschappelijke organisaties werden het slachtoffer van intimidatie, fysiek geweld en moordaanslagen. De vrijheid van meningsuiting was in zeker 81 landen beperkt en in ten minste 50 landen zaten gewetensgevangenen vast.
Mensenrechtenverdragen
De economische crisis maakt eens te meer duidelijk dat schendingen van economische, sociale en culturele rechten vaak samengaan met schendingen van politieke en burgerrechten. Amnesty vindt het dan ook belangrijk dat regeringen zich inspannen om alle rechten te respecteren, beschermen en bevorderen. Daarom roept de organisatie de twee grootste economieën van de wereld, de Verenigde Staten en China, op een krachtig signaal af te geven door belangrijke mensenrechtenverdragen te ratificeren. De VS zou het Internationaal Verdrag voor Economische, Sociale en Culturele Rechten moeten ratificeren, en China het Internationaal Verdrag voor Burgerrechten en Politieke Rechten.
Bekijk hieronder een overzicht van het jaarrapport:
