Op woensdag 12 september vond in de prachtige verbouwde Agnietenkapel in Amsterdam een wetenschappelijke bijeenkomst plaats met als thema "Klimaatverandering: is de bijdrage van menselijk handelen eigenlijk wel zo groot?". Deze bijeenkomst werd georganiseerd door het Genootschap ter bevordering van natuur-, genees- en heelkunde. Op deze avond gingen dr. Bas van Geel (Onderzoeksgroep Paleoecologie en Landschapsecologie en Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteemdynamica, UvA) en Prof. dr. Lucas Reijnders (Milieukunde en Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteemdynamica, UvA) gepassioneerd met elkaar in discussie over wat nou de rol van de mens is in klimaatverandering.
Zonneactiviteit
Dr. Van Geel beet het spits af en deelde zijn visie met het publiek dat de invloed van zonneactiviteit op het klimaat zeer waarschijnlijk wordt onderschat en hiermee de invloed van de mens overschat. Het klimaatsysteem blijkt in het verleden namelijk zeer gevoelig te zijn geweest voor variaties in zonneactiviteit. Dit is gebaseerd op onderzoek van resten van planten en andere organismen in veenafzettingen en sedimenten uit meren en oceanen. Deze vormen namelijk een belangrijke bron van kennis over klimaatveranderingen in het verleden. Er zijn volgens Van Geel geen redenen om aan te nemen dat deze invloed van zonneactiviteit op het klimaat tegenwoordig en in de toekomst minder het geval is of zal zijn.
Verder schotelde Van Geel het publiek een grafiek voor waaruit we geen andere conclusie konden trekken dan dat het binnenkort een stuk kouder gaat worden op aarde en dat dus de Al Gore-adepten slechts alarmisten zijn.
Menselijke invloeden
Hier recht tegenover staat de argumentatie van Prof. Dr. Reijnders. Hij deed zijn best om te laten zien dat de door de mens veroorzaakte veranderde concentraties van broeikasgassen in de atmosfeer, een goede verklaring zijn voor de toename in temperatuur. In tegenstelling tot de dalende temperatuurverwachting die door Van Geel werd geschetst, liet Prof. Dr. Reijnders ons een grafiek zien die Al Gore waarachtig zijn gelijk teruggaf en het publiek een reden voor paniek.
Waarde van dit debat
Zoals bij zo veel kwesties wordt men in het 'klimaatdebat' heen en weer geslingerd tussen vele waarheden. Maar omdat het klimaat een ontzettend complex systeem is en onze levens (en het feit dat we leven), zwak uitgedrukt, beheerst, bestaat de neiging om in het debat hierover zekerheid voor eerlijkheid te laten gaan. Onder het mom van "als we het toch niet weten, kunnen we maar beter van het slechtste scenario uitgaan" met als doel mensen te bewegen duurzamer te leven wordt, naar mijn mening, een grote fout gemaakt. Wellicht ben ik iets te ver richting Van Geel geslingerd, maar als je het mij vraagt is het grootste gevaar op dit moment het volgende scenario.
Gitzwart beeld
Doordat we zo op zeker willen spelen, schetsen we het gitzwarte beeld van oplopende temperaturen tot in de eeuwigheid. Hierdoor komt de andere kant van het debat (de mens overschat haar eigen invloed op het klimaat en schaf alvast maar een paar snowboots aan) nauwelijks serieus aan bod en daarmee maken we een grote fout. Door mensen onvolledig te informeren over de wetenschappelijke bevindingen tot nu toe, is de klap die zowel de wetenschap als de motivatie tot duurzaam handelen gaat incasseren desastreus, wanneer onderzoek over enkele jaren meneer van Geel en de zijnen toch gelijk moet geven (en de kans dat er binnen vijf a tien jaar doorslaggevende resultaten verschijnen is zeer aanwezig).
De reactie op het nieuws dat de zon het klimaat voor het grootste deel beïnvloedt en niet de mens, zal namelijk zijn dat we dan alle onderzoeken naar duurzame energiewinning kunnen staken en verspilling laten zegevieren. En dat kunnen we dus niet en Van Geel legt ons uit waarom.
Nieuw energiebeleid
Vermindering van het gebruik van fossiele brandstoffen en intensief onderzoek naar nieuwe vormen van duurzame energievoorziening is namelijk urgent, ongeacht wie er gelijk krijgt in het 'klimaatdebat'. Als de zon inderdaad verantwoordelijk is voor de klimaatverandering van de laatste decennia dan is 'klimaatbeleid' onzinnig. Maar laten we het eens 'energiebeleid' noemen. Er zijn namelijk nog andere redenen om duurzaamheid zeer serieus te nemen.
|
Voor een mening die mijn mening kruist op het punt dat duurzame actie ondernemen hoe dan ook verstandig is, maar dit beredeneert vanuit een risicoanalyse van de onzekerheid van de uitslagen het 'klimaatdebat', zie "De loterij van de opwarming van de aarde". Ter vergelijking: In mijn redenatie (gebaseerd op de argumenten van dr. van Geel) is er geen sprake van een loterij. De legitimiteit van 'energiebeleid' is onbetwist, de discussie gaat slechts nog over de middelen. Wat dan nog rest is om de duurzaamheidszin en het vertrouwen in de wetenschap niet onnodig te schaden, door het over een 'klimaatdebat' te hebben. |
Ten eerste de luchtkwaliteit, die moet verbeteren. Dat is toch ook belangrijk voor onze kinderen en de kinderen van onze kinderen? Ten tweede zijn er geopolitieke redenen. Fossiele brandstof raakt op en dat maakt landen die daar niet zelf over kunnen beschikken kwetsbaar en ook landen met fossiele brandstofvoorraden zijn kwetsbaar. Komt er op neer dat we allemaal geven om de kinderen van onze kinderen en dat als we ook hun toekomst willen veiligstellen, we het vertrouwen in de wetenschap moeten beschermen zoals we onze eigen kinderen beschermen en de volgende woorden de wereld moeten insturen als nieuwe energiebeleid-slogan: "Eerlijkheid duurt het langst".
Eefje Kerstens studeert sociale geografie en international development studies
