De Aarde laat oorverdovend van zich horen; een knetterend onweer breekt los op de 2e dag van de Earth Summit en houdt aan tot vroeg in de ochtend van de 3e en laatste dag van de duurzaamheidstop.
Nederlandse delegatie
Nu we toch zo zijn gealarmeerd, gaan Lynn, Ayla, Rosalie en ik al vroeg op weg naar de ontbijtbijeenkomst van het Nationaal Platform Rio+20 in de ambtswoning van de Consul Generaal in Rio. Daar ontmoeten we de Koninkrijkdelegatie en zo’n 40 Nederlanders bijeen voor een reflectie op de uitkomsten van Rio+20, samen met Staatssecretarissen Ben Knapen en Joop Atsma en de premiers van Aruba en Sint Maarten. Voor de Nederlandse bewindspersonen is de politieke slotverklaring “minder dan gehoopt, maar meer dan verwacht”. Atsma benadrukt het belang van de samenkomst van alle landen in de VN rond duurzaamheid en gaf aan dat Rio+20 een belangrijk platform is voor landen om onderling partnerschappen aan te gaan en vervolgafspraken te maken. Hij betreurt het dat er in de Nederlandse media zo negatief over Rio wordt gesproken.
De reflecties vanuit het maatschappelijk middenveld klinken wat minder positief. Een deel is zelfs zeer kritisch en uit teleurstelling over het tandeloze slotdocument. Tegelijkertijd komen ook zij met concrete aanknopingspunten om mee verder te gaan. Ben Knapen complimenteert het Nationaal Platform voor het betrekken van het maatschappelijk middenveld bij Rio+20. Voor het vervolg in Nederland is er vraag naar een blijvende verbinding en onderlinge communicatie. “The Road from Rio”, het nieuwste rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving, ziet eruit als een goede ‘roadmap’. ‘Making Rio Work’ – de titel van het boekje van het Nationaal Platform – is nu afhankelijk van de vraag “What Happens on Monday?”
Decor
Het is een vreemde dag, want hadden we vóór aankomst hier in Rio rekening gehouden met lange en moeizame onderhandelingen die mogelijk nog tot en voorbij het laatste moment zouden doorgaan, nu was de slottekst al bevroren voordat de meeste politieke leiders op het toneel verschenen. Toch een ongewone gang van zaken als ik terugkijk op andere VN toppen. Het lijkt erop dat gastland en voorzitter Brazilië meer vertrouwen stelt in de experts en diplomaten die de Rio+20 onderhandelingen in de afgelopen jaren, maanden en weken hebben gevoerd dan in de politieke leiders die bij de top het stokje zouden overnemen. Met als gevolg dat alle mooie woorden van de ‘heads of state’ en ministers hier aanwezig vooral als decor dienen voor de vele side events en major groups bijeenkomsten. De VN doet haar best om landen en stakeholders op te roepen plannen en ‘voluntary commitments’ op de website aan te melden. Die tellen mee als uitkomst van Rio. En dat motiveert zeker om wat in het vat zat in een formulier te plaatsen en hier in Rio te bezegelen, voor vertrek naar huis.
Vanuit het mondiale Earth Charter Initiative ben ik er bij 2 betrokken, één over het Kinderrecht op Natuur met IUCN, Stand Up for Your Rights en Terre des Hommes en één over training met GRI.
Een duidelijk punt van overeenkomst voor alle betrokkenen is de afspraak in het slotdocument dat er ‘Sustainable Development Goals’ zullen komen die universeel moeten worden toegepast. De major groups zullen betrokken worden bij de ontwikkeling van de duurzaamheidsdoelen en Jeffrey Sachs, destijds adviseur van Kofi Annan bij de ontwikkeling van de MDG’s, werpt zich op als ambassadeur van de SDG’s. In een bijeenkomst over de MDG’s met VNSG Ban ki Moon, mediaman Ted Turner, de populaire Brazilliaanse presidentskandidate Marina Silva en onze VN Jongerenvertegenwoordigster Ralien Bekkers (zij was de echte ster), voorziet Sachs dat alle schoolkinderen in de toekomst niet alleen de SDG’s zullen kennen maar ze ook naleven. Wat zou het mooi zijn, zo stel ik voor aan Sachs, om de SDG’s te verankeren in de VN Millenniumverklaring en het Earth Charter. Dan weten we dat er een samenhangend en fundamenteel kader is waaraan zowel lidstaten als ‘we the people’s’ zich verbonden weten. Het lijkt hem een goed idee. Nu weet ik wat mij te doen staat op Monday!
Meer uitkomsten
Het politieke Rio+20 slotdocument – dat als het aan de jongeren ligt de titel ‘The Future We Want’ niet verdient – is lang niet de enige uitkomst van Rio+20. De People’s Summit resulteerde in een document, de inheemse volkeren presenteerden een verklaring en een aantal NGO’s werkten samen in de ‘Widening Circle’ en stelden 14 Rio+20 People’s Sustainability Treaties op over thema’s als mensenrechten, ethiek, MVO en hoger onderwijs. En dan zijn er nog de vrijwillige commitments die landen én organisaties kunnen verbinden aan Rio+20.
Minder goed zichtbaar maar zeker van invloed is de ervaring van zeker 50.000 mensen uit alle delen van de wereld die in Rio nieuwe vrienden hebben gemaakt, inspiratie hebben opgedaan, creatieve acties voerden, samen de straat op zijn gegaan, naar elkaar hebben geluisterd en beloftes deden aan elkaar en toekomstige generaties over een duurzame toekomst die hen voor ogen staat en die daarmee vast een stuk dichterbij is gebracht.
Alide Roerink is Worldconnector en co-voorzitter van Earth Charter International en droeg vanuit NCDO bij aan het Nederlandse Nationaal Platform Rio+20.
Bij Rio+20 zijn diverse Worldconnectors aanwezig. Hun blogs verschijnen deze week op OneWorld, en ook op de Worldconnectors website.
