"Geen idee", zegt Karima. Yasmin lacht en zegt: "Ik weet het niet". De twee vriendinnen van vijftien wonen allebei aan de Columbuslaan, maar ze hebben geen idee naar wie de laan is vernoemd. Na wat hulp – "Columbus was een ontdekkingsreiziger" -, weet Yasmin het weer: "O ja, hij heeft Amerika ontdekt. Dat hebben we op school gehad." Ze hebben nooit zo nagedacht over de straatnamen in de buurt. "Nu vergeten we het nooit meer!"
Marco Polo, Christoffel Columbus en Livingstone zijn stuk voor stuk belangrijke ontdekkingsreizigers geweest. 'Hun' lanen kruisen de lanen van de werelddelen die zij en andere ontdekkingsreizigers per schip 'ontdekt' hebben: de Aziëlaan, de Amerikalaan en de Afrikalaan.
 |
| Maar wie was Columbus? |
Yasmin reageert verbaasd: "Oh. Is dat het?! Ik dacht dat er op de Afrikalaan vroeger misschien veel mensen uit Afrika woonden."
Er wonen nu veel meer mensen uit Afrika, vooral Marokkanen, dan een kleine veertig jaar geleden toen Kanaleneiland net nieuw was. Het was een gewilde wijk voor de gegoede Utrechtenaar. De brede rechte verkeerswegen waren modern en er was veel groen. Vanaf eind jaren zeventig kwamen er veel migranten in de wijk wonen, vooral Turken en Marokkanen. De voormalige gastarbeiders konden hier hun gezin vormen in de goedkope, relatief grote huizen die zij door de gemeente kregen toegewezen. Tegenwoordig is ruim zeventig procent van de vijftienduizend inwoners van allochtone afkomst.
"Mijn vrouw wist het"
Een oudere Turkse man op de Columbuslaan vindt het raar dat hem wordt gevraagd of hij kan kan vertellen naar wie de straat is vernoemd. "Nee. Dan moet je een geschiedenisboek lezen. Dat kun je toch niet zomaar aan iemand op straat vragen? En ik weet niet." Enkele andere mensen, jong en oud, antwoorden simpelweg 'Nee'. Maar Fartez, een Marokkaanse man van bijna veertig, moet lachen om de vraag. "Ja. Dat weet ik wel. Hij heeft Amerika ontdekt.". Fartez vertelt dat hij het er met z'n vrouw over had gehad toen zij de woning kregen aangeboden. Zijn vrouw wist het.
Als kind op wereldreis
Een Nederlandse vrouw die haar hondje uitlaat op de Marco Pololaan weet niet naar wie de straat vernoemd is, maar ze is wel benieuwd.
Marco Polo is als kind met zijn vader en oom naar het huidige Peking gereisd. Rond z'n twintigste maakte hij die enorme reis naar China nog een keer, ditmaal vanuit Palestina, via de Perzische Golf. Terug in Italië, rond 1300, werden zijn reisverhalen opgeschreven. Heel wat Europeanen hebben via dat boek, De wonderen van de Oriënt, kennis gemaakt met Azië. Eeuwenlang was er natuurlijk geen tv, internet of telefoon. En er waren geen foto's en geen vliegtuigen. Dus Europeanen wisten slechts van het bestaan van Azië, Amerika of Afrika door dit soort verhalen van mensen die per schip de wereld hadden 'ontdekt'. En het bleven exotische oorden waar je weinig van wist. Pas in de tweede helft van de vorige eeuw, toen steeds meer mensen televisie kregen en later ook steeds meer mensen zelf met het vliegtuig op vakantie gingen, werden het minder vreemde landen.
Weinig uitleg op het straatnaambordje
Voor sommige mensen is ook nu zo'n ver groot land als Amerika nog bijzonder, zoals voor de vrouw met het hondje. Ze woont op de Amerikalaan. "Dat vond ik toen ik er net woonde wel bijzonder, het is zo'n belangrijk land en dan woon je in een straat die zo heet", zegt ze. "Maar nu ben ik eraan gewend."
Vlakbij het begin van de Columbuslaan staat een jongen met een petje op het balkon, op één hoog. "Natuurlijk weet ik wie Columbus is," zegt hij. Wie dan? 'Eh…' Hij moet lachen en denkt even na. Dan opeens weet hij het weer. "Het was een ontdekkingsreiziger. Hij heeft Amerika ontdekt, toch?" Hij is blij dat het klopt. Tweehonderd meter verderop staat onder het straatnaambordje wat uitleg, maar die is wel erg summier: 'Columbuslaan. 1451-1506, ontdekkingsreiziger.'
 |
| Het enige bordje met uitleg over Columbus. |
Als er nieuwe straten worden aangelegd, worden de straatnamen verzonnen door de gemeentelijke straatnamencommissie. In Utrecht heeft GroenLinks enkele jaren geleden voorgesteld om in de Dichterswijk-West allochtone dichters bij de straatnaamgeving te betrekken.
Een van de regels waar gemeenten zich vaak aan houden, is om nieuwe straten niet te vernoemen naar nog levende mensen. Maar Utrecht vernoemde vorig jaar toch een plantsoen naar de Utrechtse schaatser en Olympisch kampioen Jochem Uytdehaage. Eerder kreeg een sportpark al de naam van voetballer Marco van Basten.
