‘NGO’s blijven vooral negatief beeld uitstralen’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Na felle maatschappelijke kritiek legde het Aidsfonds begin deze week haar campagne ‘het virus wint’ stil. De campagne zou stigmatiserend zijn. Ondanks kritiek op ‘negatieve campagnes’ blijven NGO’s het toch doen, merkt onderzoekster Mirjam Vossen.

Slechts een paar dagen van fel protest, onder andere van de advocaat Oscar Hammerstein, was genoeg om de campagne voor het Aidsfonds stil te leggen. Het is niet de eerste keer dat een NGO onder vuur ligt wegens een campagne die als stigmatiserend gezien wordt. Eerder dit jaar kreeg Save the Children felle kritiek na een filmpje van een hongerig kindje in Zuid-Soedan. Ook UNICEF kan hierover mee praten – eerder dit jaar werden posters van de ‘Wereldvader/moeder campagne’ na een Twitter oproep op verschillende locaties beklad met de tekst: ‘UNICEF, geen besef.’

“Toch is er een opvallend verschil,” meent Mirjam Vossen, journaliste/onderzoeker, en werkend aan een proefschrift over de beeldvorming van armoede in de media voor de Radboud universiteit in Nijmegen en de universiteit van Leuven. “Een hongerig kindje uit Afrika zal zich veel minder snel kritisch kunnen uiten over zo’n campagne, dan in het geval van het aidsfonds gebeurde: HIV-dragers roerden zich massaal.”

Ontwikkelingsorganisaties zouden succes van de daken mogen schreeuwen

Hoofdredacteur Ralf Bodelier van Worlds Best Nieuws wond zich in een opinie artikel in de Volkskrant op vrijdagochtend niet alleen op over de toon die het Aidsfonds aanzette, maar ook aan de ‘selectieve manier’ van het presenteren van feiten. ‘Het klopt dat er nu drie keer zoveel mensen sterven aan aids als in 1990. Toen waren het er 310 duizend per jaar. Nu zijn het er 1,1 miljoen,’ schrijft Bodelier. Echter: ‘Waren het er in 2015 meer dan een miljoen, in 2005 waren het nog twéé miljoen.’ “Dat is dus technisch gezien niet liegen,” aldus Vossen. “Laten we het een selectieve manier van feiten weergeven noemen.”

Negatieve boodschap blijft voorop staan

“Uit mijn onderzoek blijkt een behoorlijk verschil in aanpak van publiekscampagnes tussen landen,” aldus Vossen. “In de regel zijn Nederland en Vlaanderen behoorlijk voorzichtig. Maar in Engeland bijvoorbeeld struikel je over de hardere, meer emotionele campagnes.” Toch zijn er ook veel overeenkomsten. “Uiteindelijk zie je dat de negatieve beeldvorming vaak overeind blijft staan. NGO’s blijven stellen: er gaan zoveel kinderen dood, als we nu niet ingrijpen,” aldus Vossen.  

Jammer voor op de lange termijn, meent Bodelier. ‘Ontwikkelingsorganisaties zouden van de daken mogen schreeuwen dat mede dankzij hun inspanningen sterfte door hiv/aids, tuberculose en malaria fors dalen,’ schrijft Bodelier. Op de lange termijn houden de negatieve campagnes juist het gevoel in stand dat ‘al die ontwikkelingshulp toch niet werkt,’ betoogt Bodelier. Een stelling die wordt onderschreven door Vossen.  

Omstreden of niet: het hongerbuikje werkt wel

Doen de NGO’s wel iets met deze kritiek? “Niet veel,” ziet Mirjam Vossen. “Het Aidsfonds is nu gestopt met deze campagne, maar bij Save the Children zie je nog weinig respons. Er wordt overlegd, gepraat, hier en daar begrip getoond. Maar wanneer dan het volgende reclame filmpje uit komt, zie je daar gewoon weer het hongerbuikje terug.”

Dit is de waarheid voor honderdduizenden kinderen

Save the Children kreeg in juli de zogenaamde ‘Vlieg in het Oog’ prijs van de organisatie ID-Leaks, en dat was niet bedoeld als compliment. Het ‘hongerbuik filmpje’ kreeg ook de publieksprijs. Maar directeur Pim Kraan van Save the Children was geenszins van plan om zijn beleid aan te passen liet hij direct weten: ‘Save the Children staat voor 100% achter deze TV-spot,’ schrijft de organisatie op haar website. ‘Met de spot laten we de werkelijkheid zien. Dit is de waarheid voor honderdduizenden kinderen.’

Bovendien is er nog een andere belangrijke reden om dit soort spotjes toch uit te blijven zenden: als strategie lijkt het te werken. Vossen: “Mensen doneren simpelweg meer geld bij het brengen van een onheilsboodschap, is de stellige overtuiging van de NGO's. Of dat ook daadwerkelijk ook zo is, is echter nog maar de vraag.” 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons