Mosul: met grof geweld nog steeds niet helemaal ingenomen

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Het gezoem van drones klinkt boven de oude stad van Mosul. De beelden van eindeloze rijen gebombardeerde en kapotgeschoten huizen en gebouwen gaan live naar een ‘operations room’ verderop. De militairen daar concentreren zich niet op deze verwoesting, maar zoeken naar strijders van Islamitische Staat (IS) die doorvechten. Er klinkt een zware klap: een vliegtuig gooit een bom en een paddestoelvormige wolk stijgt op. Geweervuur volgt en ineens schieten de kogels hoog over ons heen. De schutter blijft onzichtbaar. Niemand is geraakt. Na het schieten is het weer doodstil.

Ongeveer een week geleden riep de Iraakse overheid dat het wel klaar was in Mosul: ‘Mission accomplished’. Maar woorden van die strekking in een Iraakse context gebruiken, is vragen om ellende. Dat weten we al sinds president Bush dat zei na de Amerikaanse invasie van 2003. Irak is daarna van de ene ellende naar de andere gegaan, met het gevecht om Mosul als dieptepunt als je kijkt naar de verwoesting en het aantal doden. Schattingen lopen op tot 5800 burgerdoden. Volgens een rapport van Amnesty International is de inname van Mosul gepaard gegaan met veel te grof geweld.

Bewoners van een wijk buiten de oude stad bevestigen dat. Zij hebben zelf ervaren dat er bij de eerdere gevechten veel te weinig aandacht was voor burgerslachtoffers.

Bombardementen op gebouwen met burgers

“Er zaten drie IS-strijders in onze buurt”, zegt Ahmed Younes. “Ze schoten vanaf het dak van het huis van mijn broer. Ze werden gespot en ruim een uur later werd dat huis gebombardeerd.” Zijn broer overleefde het, maar zijn twee jonge dochters en zoon niet. Twee andere dochters zijn zwaar verbrand. De IS-strijders waren kort voor het bombardement verdwenen. Ze stonden inmiddels bij andere mensen op het dak. Dat werd vervolgens ook gebombardeerd, en ook daar vielen slachtoffers, maar weer waren de strijders op tijd weg.

Verslaggever Hans Jaap Melissen in Mosul.

Ahmed Younes wijst de huizen aan, bergen puin met daarin de geknakte vloeren van drie verdiepingen. “Ik vind het erg triest dat ze zoveel geweld gebruikten, alleen omdat ze snel wilden zijn”, zegt hij. Tijdens de explosies was hij doodsbang dat ook op zijn huis een bom zou vallen.

In de Oude Stad duikt intussen hier en daar een bewoner op. Het echtpaar Hassan laat hun huis zien, dat door een granaat is geraakt. In de muur zit een gapend gat. In het bijzijn van een meegelopen Iraakse militair uiten de Hassans geen kritiek op het Iraakse leger of de Amerikanen. Mevrouw Hassan pakt een koran en begint een tirade tegen IS. “Ze hebben niks met de islam te maken.”

Het gezin heeft de gevechten overleefd, omdat ze schuilden op de begane grond van het huis ernaast. In een ruimte daaronder liggen matjes op de grond naast een ventilator die is aangesloten op een accu van een auto. Het is al weken bloedheet. Ook vandaag is het 45 graden celsius.

Omgekomen IS-strijders

In de steeg waaraan de woningen liggen staan dwars over de weg twee doorzeefde taxi’s. Munitiekisten van IS zijn overal in kleine winkels opgestapeld en om de hoek ligt het dode lichaam van een prototypische IS-strijder, in het zwart gekleed en met woeste baard. De straat is bezaaid met glas en kogelhulzen. De kinderen lopen mee en kijken ernaar. Mevrouw Hassan vindt dat ze gerust buiten rond kunnen lopen. “Het Iraakse leger heeft al gekeken of er explosieven liggen.” Dat is een erg optimistische inschatting, juist nu er wordt gewaarschuwd dat het ontdekken en opruimen van alle booby-traps en de niet ontplofte munitie nog vele jaren kan duren. De schade is zo groot dat je nu al ziet dat grote stukken oude stad helemaal plat zullen moeten.

Een omgekomen aanhanger van IS. Foto: Hans-Jaap Melissen.

Inmiddels hangen er twee helikopters boven de oude stad en klinken er nieuwe knallen. Vermoed wordt dat er in het stuk waar nu nog IS-strijders zitten, geen burgers meer zijn. Maar niemand weet het zeker. Pas als het gevecht echt voorbij is, kunnen Iraakse militairen er heel voorzichtig gaan kijken. En als die missie eindelijk is volbracht, begint een mogelijk nog lastiger gevecht: dat van de wederopbouw van Mosul.  

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons