 |
| Professor Frank Biermann |
11.000 mensen namen deel aan de grootste klimaattop aller tijden die twee weken duurde. Frank Biermann was een van die 11.000. Als vertegenwoordiger van de Vrije Universiteit van Amsterdam (VU) liep hij een week lang rond tussen vakgenoten, onderhandelaars, politici en actievoerders. De Vrije Universiteit in Amsterdam heeft officieel een 'observer-status' als non gouvernementele organisatie (ngo) bij klimaatonderhandelingen. Concreet hield dit voor Biermann in dat hij als organisator en deelnemer van zogeheten 'side-events' informatie en kennis over klimaatverandering uitwisselde.
Hardcore onderhandelen
Oorspronkelijk is het de bedoeling dat het publiek voor zulke side-events hoofdzakelijk uit de daadwerkelijke onderhandelaars bestaat, maar Biermann vertelt dat in de praktijk vooral andere onderzoekers en milieuactivisten dergelijke bijeenkomsten bezoeken. "Onderhandelaars hebben gewoon geen tijd om naar side-events te gaan" verklaart hij, want "ze zijn twee weken hardcore bezig met onderhandelen, om zeven uur 's ochtends beginnen de eerste vergaderingen al."
| Het belang van de voetnoot Het succes van de top is onder andere terug te vinden in één voetnoot, waarin indirect verwezen wordt naar getalsmatige reductieambities. De grote twijfelaars, de Verenigde Staten (VS), China en India, hebben nu een akkoord ondertekend waarin staat dat "een grote reductie van wereldwijde uitstoot van broeikasgassen is vereist om het uiteindelijke doel te bereiken." Dit uiteindelijke doel is een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen in 2050 met 50 procent ten opzichte van het ijkjaar 1990. Het is voor het eerst dat de VS zo ver gaan in hun toezeggingen. Voorts is op de 'routekaart' van Bali afgesproken dat ontwikkelingslanden emissierechten aan rijke landen mogen verkopen op voorwaarde dat zij hun tropische bossen beschermen. Het adaptatiefonds van de VN om ontwikkelingslanden te helpen bij het bestrijden van schade door klimaatverandering wordt uitgebreid van 25 miljoen euro tot één à drie miljard euro per jaar rond 2030, als investeringen in groene technologie in ontwikkelingslanden toenemen. |
Toch is Biermann, spreker op vier presentaties en leider van twee workshops, van mening dat side-events zeker belangrijk zijn. "Doel is interne uitwisseling," zegt Biermann. Hij benadrukt het belang van het face-to-face uitwisselen van informatie, ideeën voor maatregelen en schone technologieën met vakgenoten en andere stakeholders.
Tanende invloed VS
Het resultaat van twee weken onderhandelen valt Biermann niet tegen. Hij spreekt van een "duidelijke vooruitgang in vergelijking met twee jaar geleden." Toen wilden de VS nog helemaal niets weten van wat voor internationale afspraken op het gebied van klimaatveranderingen dan ook. Naar getalsmatige reductieambities wordt nu indirect verwezen in een voetnoot. Volgens Biermann kan juist die voetnoot in de toekomst het verschil maken. Deze 'doorbraak' is volgens Biermann deels te wijten aan de tanende invloed van de VS. "Ze zijn niet meer zo machtig dat ze de hele consensus kunnen tegenhouden".
 |
| "Guarding the climate" Bali. Foto: CC |
Biermann heeft vooralsnog geen hoge pet op van de Amerikanen."Ik ben altijd voorstander geweest van het niet op de Amerikanen wachten" betoogt hij. "Laat ze nu maar doen, vijf jaar later zullen ze toch wel meedoen" foetert hij verder. Het is zaak dat de internationale gemeenschap bewust wordt van het feit dat fossiele brandstoffen niet de toekomst hebben en dat er naar een regime van 'dynamische efficiëntie' gewerkt moet worden waarin de Europese Unie en Japan nieuwe, schone technologieën ontwikkelen, aldus de klimaatdeskundige.
Klimaatmigratie
Een ander belangrijk punt waar de wereld onherroepelijk mee te maken krijgt als klimaatveranderingen zich voltrekken, is migratie. Recentelijk heeft Biermann samen met studente Ingrid Boas een paper over dit onderwerp geschreven. Hieruit blijkt dat maar liefst 200 miljoen mensen in vooral Afrika en Azië op drift kunnen raken door klimaatveranderingen. Vooralsnog zijn er geen instituten en protocollen die dit probleem aan kunnen pakken. Biermann en Boas stellen dan ook voor dat er onder de auspiciën van de klimaatconventie van de VN een nieuw verdrag moet komen; een protocol voor de bescherming van klimaatvluchtelingen onder de United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC). Het verlichten van de noden en behoeften van klimaatvluchtelingen is een van de voornaamste taken van dit nieuwe instrument.
| Tipping points De onvoorspelbaarheid van klimaatsystemen moet niet worden onderschat, onderstreept Biermann. Hij wijst op zogenaamde 'tipping points', waarvan niemand zeker weet wanneer deze zullen geschieden. Als voorbeeld hiervan is de golfstroom in de Atlantische Oceaan aan te wijzen, die bij een toegenomen zeetemperatuur en een veranderend zoutgehalte wel eens abrupt van richting kan veranderen. Niemand weet zeker of dit gebeurd, wanneer dit gebeurd en hoe groot de gevolgen hiervan zullen zijn |
"Het is een morele en rechtelijke verbintenis tussen klimaatvluchtelingen en de internationale gemeenschap," licht Biermann zijn voorstel toe. Klimaatmigratie is immers het gevolg van de acties van vooral rijke landen, waar de arme landen het meest de dupe van zijn. En dat moet gecompenseerd worden, vindt hij. Hij hekelt dan ook het feit dat "compensation and liability' vaak tactvol vermeden wordt tijdens onderhandelingen.
Fietsende Tom Cruise
 |
| Tom Cruise geeft niet altijd het goede voorbeeld. Foto: The Kneeslider. |
Biermann juicht de culturele omslag toe die nu in de maatschappij lijkt plaats te vinden. Een Hollywood ster die op zijn fiets naar zijn werk gaat en bakken met geld aan goede doelen besteedt, kan als voorbeeld dienen voor een milieubewuster bestaan. Klimaatneutrale initiatieven in zowel de private en publieke sfeer lijken nu als paddenstoelen uit de grond te schieten. Maar toch is dit nog maar een bescheiden begin van wat er echt nodig is om een daadwerkelijke zinvolle culturele omslag in het denken over klimaat te kunnen bewerkstelligen. "Eigenlijk hebben we één of andere catastrofe, zoals een sterke storm of droogte, nodig" zegt Biermann. Dan pas zal de wereld wakker geschut worden om het probleem serieus aan te pakken.
