Volgens de Malinees Michel Sidibé, directeur van het aidsfonds van de Verenigde Naties (UNAIDS) en ondersecretaris-generaal van de VN, is de strijd tegen aids in Afrika verre van gestreden. OneWorld ontmoet hem tijdens de internationale aidsbijeenkomst ICASA in Addis Abeba, Ethiopië. “Afrika moet nu investeren, of voor altijd de prijs betalen.”
1. Hoe staat het met de strijd tegen aids in Afrika?
“Er zijn 32 landen in Afrika die de aidsepidemie hebben weten te stabiliseren. In 22 landen is het aantal nieuwe infecties met een kwart teruggeschroefd. Er heeft een waanzinnige sociale revolutie plaatsgehad, want Afrika werd dertig jaar geleden nog gezien als een continent zonder hoop. De epidemie werd zelfs ontkent. De behandeling van patiënten was te duur en onhoudbaar. Maar Afrikaanse jongeren hebben de stilte over het onderwerp doorbroken en gevochten voor rechtvaardigheid. We hebben nu 5,5 miljoen patiënten in behandeling.”
2. Dat klinkt als een succesverhaal. Toch maakt u zich zorgen?
“De strijd tegen aids slaagt alleen als je ook de sociale factoren die verspreiding van de ziekte bevorderen bestrijdt, zoals armoede. We zijn in Afrika op een kruispunt aanbeland: maken of kraken. We hebben vooruitgang gezien. Maar we moeten ook zorgen voor voedsel, onderwijs en een beleid dat onze werkzaamheden ondersteunt. Er zijn nog altijd zeven miljoen patiënten die wachten op een behandeling, maar waarschijnlijk sterven voordat ze hun medicijnen krijgen. Afrika is ook de enige regio in de wereld waar nog baby’s worden geboren die besmet zijn met hiv/aids. Per jaar zijn dat er zo’n 350.000. De sterftecijfers onder aidspatiënten in Afrika zijn ook veel hoger dan elders in de wereld doordat veel van hen ook besmet raken met tuberculose.”
3. Lijdt de strijd tegen aids onder de economische crisis?
“We zien onze fondsgelden voor het eerst afnemen, met bijna 10 procent. Dat heeft een enorm effect op onze programma’s om patiënten te behandelen en nieuwe infecties te voorkomen. We leren zo wel om onze voorraden zo efficiënt mogelijk te beheren en innovatiever te zijn in het mobiliseren van nieuwe fondsen. We denken er bijvoorbeeld aan om belastingen te heffen in Afrika. Met slechts 0,005 procent belasting haal je al een miljard euro op.”
4. De Afrikaan betaalt, dat idee?
“Afrika kent hoge economische groeicijfers en transformeert in rapt tempo. Het oude ontwikkelingsmodel past daar niet bij. Afrikaanse landen moeten nadenken over een aanpak op de lange termijn en het debat over hun problemen zelf leiden. Ze moeten nu investeren of voor altijd de prijs betalen.Niet alleen de (westerse) donorlanden dragen verantwoordelijkheid. Het is tijd voor de Afrikaanse landen om mee te betalen en hun eigen problemen op te lossen.”
5. Maar om problemen op te lossen moet je ze eerst onder ogen zien. Dat is met het toenemend aantal Afrikaanse homoseksuelen niet het geval…
“Het gros van de infecties komt nog steeds voor bij heteroseksuelen. Maar het is waar dat bijna 30 procent van de nieuwe infecties voorkomt in de groep van prostituees, mannen die seks hebben met mannen en drugsverslaafden. Het probleem is dat deze mensen zich verbergen omdat ze niet geaccepteerd worden. Daarom zijn ze moeilijk te behandelen. Maar het gebrek aan acceptatie is niet alleen een Afrikaans probleem. Ook in Rusland, Oost-EUropa en Azië groeit de aidsepidemie doordat mensen die drugs spuiten als crimineel worden aangemerkt. In China hebben ze een andere houding aangenomen toen ze inzagen dat er steeds meer nieuwe infecties voorkwamen onder mannen die seks hebben met mannen. Ik vind het een doorbraak dat mannen die seks hebben met mannen aanwezig zijn op deze conferentie (ICASA aidsbijeenkomst, red). Het gaat niet om de confrontatie, maar om de realisatie dat het een fenomeen is dat bestaat. We zijn begonnen met de zoektocht naar een uitweg.”
Foto via Flickr/acon online
