‘Meer Europese hulp’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
04_LoetMennes

Loet Mennes: 'Echte invloed alleen
via Europa'

Foto: Roel Burgler

Dat lag aan twee dingen. Allereerst aan het grote aantal vragen dat het ministerie voorlegde: zestien stuks. En daarnaast aan onenigheid binnen de adviesraad. Die kon het niet eens worden over de rol van veiligheid bij het tot stand brengen van ontwikkeling. Loet Mennes, emeritus-hoogleraar internationale economie, moest de zaak vlottrekken. Hij werd halverwege benoemd tot vice-voorzitter van de commissie die het advies voorbereidde, en ging het schrijfproces coördineren.

'Ik ben blij dat het achter de rug is', verzucht Mennes. Hij beaamt dat het advies dat in mei uitkwam geen lichte kost is. Dat heeft te maken met de complexe Europese wet- en regelgeving. 'U heeft het Verdrag van Lissabon niet gelezen? Prijs uzelf een gelukkig mens!'

De kern van het meningsverschil – gaat het creëren van veiligheid vooraf aan ontwikkeling of is het juist een onlosmakelijk onderdeel daarvan? – is niet slechts een definitiekwestie. De keuze voor een van deze benaderingen heeft financiële gevolgen. Zo adviseerde de raad in 2004 nog om de criteria voor de besteding van ontwikkelingsgeld (ODA) te verruimen, zodat er ook ODA-geld naar conflictbeheersing kon gaan. Veiligheid vraagt om een integrale benadering, zo redeneerde men. Tot ongenoegen van ontwikkelingsorganisaties die vreesden dat dit ten koste zou gaan van armoedebestrijding.

In zijn jongste rapport maakt de raad een andere afweging, geheel in lijn met een AIV-advies over de Europese financiën dat in december uitkwam. Daarin wordt gesteld dat voor zaken als conflictpreventie en stabiliteitsbevordering meer 'non-ODA' middelen beschikbaar moeten komen. 'Echte' hulp moet vooral worden besteed aan de realisering van de Millenniumdoelen.

Maar daarmee was de eigenlijke hoofdvraag van Koenders nog niet beantwoord: moet ontwikkelingssamenwerking minder een Nederlandse en meer een Europese aangelegenheid worden? De AIV ziet goede mogelijkheden voor het laatste. Mennes: 'Als je zo'n zendingsdrang hebt als Europa en je verspreiding van democratie en mensenrechten zo expliciet voorstaat, dan moet je ervoor zorgen dat je ook voldoende slagkracht krijgt om dat te realiseren.'

En met 'slagkracht' bedoelt de AIV ook de bereidheid om – indien nodig – een eigen vredesmacht op te trommelen. Om veiligheid, die weer ruimte biedt voor ontwikkeling, in de wereld te garanderen. Maar dat kan alleen als lidstaten bereid zijn om meer eigen bevoegdheden over te dragen aan de EU. Geen aanlokkelijk vooruitzicht nu het vertrouwen van de burger in Europa sinds het Ierse 'nee' bijna tot nul is gedaald.

'Je moet er alles aan doen om uit te leggen waarom een sterker Europa zinvol is', aldus de vicevoorzitter. Daarvoor moet ook de effectiviteit van de Europese hulp verbeteren. Dat kan door een einde te maken aan de over de lidstaten versnipperde hulp. Samen zijn de landen goed voor bijna zestig procent van het geld dat wereldwijd aan ontwikkelingssamenwerking wordt uitgegeven. En ja, dat heeft ook gevolgen voor de inrichting van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Zoals de AIV schrijft: 'Werkzaamheden gericht op bilaterale activiteiten zullen in omvang afnemen en die gericht op Brussel toenemen.' Over hoe de organisatie er precies uit moet komen te zien, laat de raad zich niet uit. Maar voor Mennes staat vast: 'Als je werkelijk invloed wilt hebben, is er maar één weg te gaan: die via Europa.'

Voor het volledige advies 'Nederland en de Europese ontwikkelingssamenwerking', kijk op www.aiv-advies.nl.
Andere recente publicaties op het gebied van Europese ontwikkelingssamenwerking:
– Syntheserapport over coördinatie, complementariteit en coherentie in de Europese ontwikkelingssamenwerking, uitgevoerd door ECDPM. Zie www.three-cs.net.
– NCDO-onderzoek naar de mening van de Nederlandse bevolking over Europese ontwikkelingssamenwerking. Zie www.ncdo.nl, Kenniscentrum, onderzoek 36.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons