Maken nieuwe media de buitenlandcorrespondent overbodig?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Wat is de rol van de buitenlandcorrespondent nu lokale mediakanalen 24/7 online zijn te volgen en lokale journalisten hun verhaal kunnen doen via Twitter en WhatsApp? Hoe weten we of lokale journalisten betrouwbaar en onafhankelijk berichten? En wie bekommert zich om de veiligheid van lokale reporters in conflictgebieden zoals het door westerse journalisten verlaten Aleppo? In het achtste mediacafé van OneWorld, dat afgelopen maandag plaatsvond, gingen verslaggevers in gesprek over de veranderende rol van de buitenlandcorrespondent.

Enthousiasme

In het mediacafé van 13 maart 2017 hing een ontspannen en enthousiaste sfeer. De hartstocht voor het vak werd door alle sprekers in de vorm van tips en aanmoedigingen voor toekomstige journalisten door de zaal verspreid. Zoals Midden-Oostencorrespondent Rena Netjes het verwoordde: “Go for it. Je kunt er best van leven. En het is echt heel leuk werk.” Elske Schouten, chef buitenland NRC en voorheen correspondent in Zuidoost-Azië, deelde die bevlogenheid: “Het is soms moeilijk, en het verdient misschien niet zo goed, maar het is echt de mooiste baan die er is.” Wanneer iemand in de zaal nog aarzelde over een toekomst als buitenlandjournalist, is die twijfel na deze avond geheid vervangen door gedrevenheid en ambitie. Buitenlandcorrespondent zijn is een droom.

“Als lokale journalist val ik minder op omdat ik er niet anders uitzie en ook de gedragscodes ken.” – Haider Aljezairi, ex-oorlogscorrespondent Irak

 

Veiligheid

Maar het buitenlandcorrespondentschap is niet voor iedereen weggelegd. Want ondanks alle liefde voor het vak is het belangrijk om ook stil te staan bij de risico’s ervan, met name wanneer je verslag doet vanuit conflictgebieden. Mark Deuze, hoogleraar Mediastudies aan de Faculteit der Geesteswetenschappen, wijst op het gevaar van de groei aan freelancers: “Journalisten zijn niet meer verzekerd, dat is veel te duur.” Een journalist uit de zaal beaamt dat. Hij is niet verzekerd wanneer hij op pad gaat, maar hij krijgt wel veiligheidstrainingen. Haider Aljezairi, oorlogsjournalist in Irak, plaatst daar een kanttekening bij: “Als je gegijzeld wordt, weet je niet met welke partij je te maken hebt en dus ook niet hoe je moet reageren. Aan zo’n training heb je dan weinig.”

Loopt een lokale journalist minder gevaar dan een buitenlandcorrespondent? Haider Aljezairi denkt van wel: “Als je opvalt, ben je verdacht. Buitenlandse correspondenten worden veelal gewantrouwd in het Midden-Oosten.” Rena Netjes knikt instemmend. Zelf onderhoudt ze nauw contact met lokale mensen, niet alleen voor het nieuws maar ook voor haar eigen veiligheid: “Ik zit in verschillende Whatsapp-groepen. Wanneer ik van de mensen daar hoor dat ik niet naar een gebied moet gaan omdat het niet veilig is, vertrouw ik daar op.”

Verslag doen in een conflictgebied is voor niemand veilig. Zowel voor de buitenlandcorrespondent als voor de lokale journalist zijn er risico’s. Maar waar de buitenlandcorrespondent meestal een aanspreekpunt heeft wanneer er iets misgaat, hebben freelance en lokale journalisten dat vaak niet. De gevolgen zijn voor de persoon, niet voor de werkgever. De vraag van Mark Deuze: ‘Wie denkt er aan de veiligheid van de lokale journalisten?’, blijft vooralsnog onbeantwoord. Al zegt Elske Schouten dat ze bij NRC niet werken met freelancers die onbeschermd en onverzekerd naar crisisgebieden gaan. 

“Lokale journalisten zitten krap bij kas, en schrijven heel goed. Maar ze krijgen vaak niet te beloning die ze verdienen.” – Babah Tarawally, journalist en schrijver

 

Samenwerking

Elles van Gelder, correspondent in Afrika voor de NOS, geeft toe dat er bij grote buitenlandse persbureaus, zoals bijvoorbeeld Reuters, steeds meer gebruik wordt gemaakt van lokale journalisten. Zelf heeft ze ook een netwerk van lokale journalisten nodig om nieuws te maken: “Afrika is een gigantisch groot continent en ik kan dat niet in mijn eentje verslaan.” Uiteindelijk is zowel voor de kwaliteit van het nieuws als voor de veiligheid van journalisten een goede samenwerking en communicatie het belangrijkste. Goede communicatie tussen freelancers en redactie over veiligheid en risico’s, en goede communicatie tussen de freelancers en lokale journalisten voor een ingang in een lokale situatie en informatie over veiligheid.

Ook de lokale journalist heeft baat bij samenwerking met een westerse buitenlandcorrespondent. Westerse media kunnen door hun dominante positie bijvoorbeeld een podium bieden voor lokale journalisten aan de andere kant van de wereld. Elske Schouten: “Het is niet het één of het ander. Lokale journalisten bieden vooral meer mogelijkheden, je kunt meer vertellen. En je kunt een lokale journalist als Nederlandse krant onder de aandacht brengen door als doorgeefluik voor hem te fungeren." 

Samenwerking tussen buitenlandcorrespondenten en lokale journalisten wordt door alle sprekers toegejuicht, omdat het leidt tot beter nieuws en meer veiligheid. Maar daarmee wordt vooral aan de buitenlandcorrespondent en de Nederlandse lezers gedacht. Babah Tarawally, verhalenverteller en journalist: “Lokale journalisten zitten krap bij kas, en schrijven heel goed, maar ze krijgen niet de beloning die ze verdienen. Niet in de vorm van geld en niet in de vorm van erkenning.” Op dat vlak valt nog wel wat te winnen. Maar alle sprekers zijn voorstander van meer samenwerking en willen graag dat lokale stemmen (vaker) worden gehoord. Nu nog op zoek naar een systeem waarin de waardering voor ieders bijdrage aan het nieuws gelijk is.

Auteur: Rose Doolan 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons