Vroeger zat in het pand van Museumcafé Lombok een kruidenier, De Gruyter, staat op een bordje op de buitenmuur. "De winkels van De Gruyter waren vaak voorzien van prachtige tegeltableaus, die betrekking hadden op de verkochte waren. Hier is het tableau over (Arabische) koffie bewaard gebleven."
De grote tekeningen op de muurtegels in het café zien er exotisch en nostalgisch uit. Mensen zijn vrolijk met rijst en met koffie in de weer. Op de menukaart staat meer uitleg: "Museumcafé Lombok was ooit dé plek in Lombok om koffie en thee te kopen. Het Brabantse kruideniersimperium van weleer, De Gruyter, had hier een filiaal van 1915 tot in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Zoals de nog aanwezige tegeltablaeu's laten zien, waren de koloniale waren de belangrijkste producten: koffie, thee, cacao en rijst."
Zuivere espresso?
Het waren dus reclameplaatjes voor de koffie en rijst die uit de koloniën werden meegenomen. Nederland had een kleine eeuw geleden immers nog volop 'wingebieden' zoals de koloniën ook wel werden genoemd. Nederland haalde naar hartelust specerijen, koffie, thee en rijst uit Nederlands-Indië, Nederlands Nieuw-Guinea, Suriname, Curaçao, de Onderhorigheden (nu de Nederlandse Antillen) en Aruba. Dat ging vaak gepaard met onderdrukking, zoals beschreven in het bekende boek Max Havelaar, een aanklacht tegen de onderdrukking op de koffieplantages van Java. 
Daarom rijst al snel de vraag hoe 'zuiver' de koffie is waar Museumcafé Lombok tegenwoordig cappuccino en espresso van maakt. Valt er te achterhalen waar die koffie vandaan komt? En hoe zit het dan met de arbeidsomstandigheden van die boeren? En met het milieu?
Het café heeft kennelijk zelf ook die vragen gesteld, want op de menukaart staat dat de koffie, van branderij de Golden Coffee box uit Baarn, 'op dit moment' de 100% Arabica uit Medellin Colombia is, "biologisch verbouwd en rechtstreeks ingekocht bij de boer". Klinkt mooi, daar willen we het fijne van weten.
Hoop voor de koffieboer
Op de website van de koffiebrander staat een 100% Arabica uit Colombia, maar niet uit de buurt van Medellin, dus die zal het wel niet zijn. De verkoper weet het niet en de baas, koffiekenner Barend Boot, is niet bereikbaar. In het Museumcafé zegt Giel Bruins Slot dat ze weliswaar "Colombia Espresso" schenken, maar dat is volgens hem "net zoiets als tulpen uit Amsterdam, daar komen ze ook niet vandaan." De oorsprong kent hij niet. Hij voegt er aan toe dat het wel "zuivere koffie" is en verwijst naar Barend Boot.
Als Boot de verwarring hoort moet hij lachen. "Het is wél koffie uit Colombia, maar hij komt tegenwoordig uit een andere regio, namelijk uit de provincie Santander." De koffie, 'Colombia Kachalu Organic' is het resultaat van een van de eerste projecten van de Colombiaanse koffieboerenorganisatie om goede koffie te verbouwen, het regenwoud te beschermen, én te zorgen voor een goede prijs voor de boer, zegt Boot.
Kachalu betekent hoop. Boot zegt dat hij voor de koffie van de zevenenzeventig aangesloten kleine koffieboeren ongeveer vijftig procent boven de gewone wereldmarktprijs betaalt. Een deel van die meerprijs wordt gebruikt voor scholing in hoogwaardige biologische productie van koffie. "Daardoor kunnen zij hun product upgraden", zegt Boot.
 |
| Ouderwetse koffieblikken van De Gruyter |
Terrorisme
Barend Boot is een liefhebber van 'single estate' koffie, waarbij de koffiebonen van een bepaalde plantage komen en niet tot een gemiddelde smaak worden gemengd. 'Als je dat goed doet krijg je koffie met meer karakter, een betere smaak,' zegt Boot. Voordeel voor de boer is dat hij er meer geld voor kan vragen.
Toch is het met de Kachalu-koffie niet alleen maar rozengeur en manenschijn. Want Boot vertelt dat hij 'helaas' het afgelopen jaar, toen hij in Colombia was, niet naar deze plantages kon gaan doordat de 'terroristische' communistische guerrillabeweging FARC in dat gebied nogal actief is. Om de oogst te keuren heeft hij monsters koffie laten opsturen. De koffie smaakt volgens Boot heel goed. "Anders nemen wij hem niet, hoe sympathiek het project ook is."
Chinezen aan de koffie
Dat ook een kleine koffiebrander zoals de Golden Coffe Box tegenwoordig zelf koffie kan importeren en daarbij kan kiezen voor kwaliteitskoffie met bescherming van het regenwoud en een goede prijs voor de boer, is een verschil met de jaren van De Gruyter toen alleen hele grote importeurs koffie selecteerden, zegt Boot.
Maar dat die 'goede prijs' voor de boeren toch ook gerelateerd is aan de wereldmarktprijs bleek een paar jaar gelden. Toen bood de jonge koffieproducent Viëtnam opeens een berg goedkope koffie aan waarna ook de prijs van de 'verantwoorde kwaliteitskoffie' zoals de Kachalu omlaag schoot. "Als het verschil met de prijs van de gewone koffie uit de supermarkt te groot wordt, accepteren de klanten dat niet," zegt Boot.
Maar hij heeft goede hoop voor de boeren: "Er zijn nieuwe markten zoals China, en Azië als geheel, en in de toekomst waarschijnlijk ook nog Afrika. Zij gaan meer koffie drinken. Dus mijn verwachting is dat goede Arabica alleen maar duurder wordt."
Het regenwoud
Meer informatie over de Colombiaanse Kachalu koffieboeren en hun bescherming van het regenwoud: www.rainforest-alliance.org.
