Hoop op geweldloze verkiezingen

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De etnische spanningen tussen de verschillende bevolkingsgroepen liepen hoog op tijdens en vooral na de verkiezingen van december 2007. Volgens de officiële uitslag had kandidaat Mwai Kibaki met een kleine meerderheid de verkiezingen gewonnen. Hij werd tot president benoemd. Maar zijn tegenstrever Raila Odinga, de presidentskandidaat van de oppositie, die ook nog eens uit een andere etnische groep kwam dan Kibaki, stelde dat hij de verkiezingen had gewonnen. In de Riftvallei braken vervolgens heftige gevechten uit tussen burgers uit verschillende grote etnische groepen. 1200 burgers kwamen om en 600.000 Kenianen sloegen op de vlucht. Om het geweld te stoppen werd Odinga tot premier benoemd.

Na de verkiezingen hebben de leiders geprobeerd zich te verzoenen. Tijdens de verkiezingen in 2013 sloten leiders van verschillende groeperingen een politieke alliantie. De verkiezingen verliepen rustig, en werden gewonnen door de huidige president Uhuru Kenyatta.

Duistere periode

Kenyan elections 2007 OdingaAanhangers van Odinga bij een campagnebijeenkomst voor de verkiezingen in 2007. Bron: DEMOSH/Orange Democratic Movement campaign rally 2007. Wikicommons

De Keniaanse ondernemer Augustine Lenamoi blikt tijdens een telefonisch interview met OneWorld terug op de verkiezingen van 2007. “Iedereen was enthousiast om te stemmen, maar tijdens het tellen van de stemmen namen de spanningen toe. Het was een verwarrende tijd, waarin veel Kenianen niet wisten welke partij zou winnen.”

“Dat kwam door een conflict in de verkiezingscommissie, die op 30 december plots aankondigde dat Kibaki gewonnen had. Daarna werd hij meteen ingehuldigd als president. Dit betekende het begin van een van de meest duistere perioden in de Keniaanse geschiedenis. Sommigen vierden hun overwinning, terwijl anderen dreigden met hun machetes of pijlen te gaan moorden”, aldus Lenamoi. 

De spanningen tussen de twee etnische groepen Kalenjin en Kikuyu, die elkaar in de Rifvallei naar het leven stonden, dateren nog uit de koloniale periode. De meeste Kalenjins waren herders totdat de Britten besloten hun land af te staan aan arbeiders die vooral Kikuyu waren. Dit was het begin van het langdurige landconflict tussen de twee groepen. De Keniaanse regering herverdeelde het land na de onafhankelijkheid. Hierbij kregen de Kikuyu’s meer land dan de Kalenjins.

Vergoedingen

Veel Kenianen aan beide kanten raakten hun huizen en bezittingen kwijt toen de gevechten losbarstten. Tien jaar later voelen zij nog steeds de gevolgen van deze verkiezingen. De Keniaanse regering heeft geprobeerd deze mensen te compenseren. Volgens de nieuwswebsite IRIN hielp de regering vooral Kikuyu’s met herplaatsing, terwijl de Kalenjins hun huizen met eigen geld moesten herbouwen. 

Sabina Lelemoyog laat vanuit Nairobi weten: “Veel Kalenjins, Luo’s, Samburu’s en Masai hebben geen compensatie gekregen, in tegenstelling tot de Kikuyu’s en sommige Kalenjins.” Lenamoi zegt hierover: “De regering heeft wel geprobeerd op lokaal niveau mensen te compenseren. Maar het is nog lang niet genoeg. Sommige etnische groepen lijden nog steeds, omdat ze geen compensatie hebben ontvangen of nog steeds verblijven in een vluchtelingenkamp.”

‘Hatespeech’ langs etnische lijnen

Hoewel de verkiezingen van 2013 rustig verliepen, zijn er toch zorgen over mogelijk geweld rondom de stembusgang van dit jaar. De verzoening tussen de politieke partijenen is vooral cosmetisch, volgens een recent uitgekomen rapport van de International Crisis Group. De oppositie speelt in op etnische verschillen en haalt in haar campagne geregeld uit naar de Kikuyu’s. In de voorverkiezingen in april verschenen al pamfletten met haatdragende boodschappen. Daarin werden Kalenjins aangemoedigd  te gaan moorden in steden waar Kikuyukandidaten de meerderheid zouden halen. Een gouverneur van de oppositie stelde voor om de Kikuyu’s uit zijn provincie te zetten als hij de verkiezing wint.

Wij, Kenianen hebben onze les wel geleerd

Over de aanstaande verkiezingen zegt Lelemoyog: “Ik maak me druk. Afgelopen week heeft een Keniaanse rechter bepaald dat de leverancier van de stembiljetten niet de biljetten van deze verkiezingen mag leveren vanwege betrouwbaarheidsproblemen. Daarom wordt er nu druk gezocht naar een andere leverancier. Het is maar de vraag of de verkiezingen op 8 augustus gehouden kunnen worden.”

“Vorige week is de minister van binnenlandse veiligheid, Joseph Nkaissery, plots overleden. De dag ervoor was hij nog bij een officiële bijeenkomst met de president. Omdat hij geen problemen met zijn gezondheid had en er veel onduidelijk rondom zijn dood is, vermoed ik dat het geen natuurlijke dood was. Zijn dood is dus een slecht teken”, aldus Lelemoyog.

Hoop op een goede afloop

“Toch hoop ik dat de verkiezingen niet uit de hand zullen lopen. Mensen willen zichzelf niet weer in zo’n slechte positie plaatsen”, zegt Lelemoyog. Lenamoi: “Je waardeert vrede pas echt als je haar kwijt bent. Wij Kenianen hebben onze les wel geleerd bij de verkiezing in 2007. Ik geloof dat deze verkiezingen vreedzaam kunnen zijn, als de verkiezingscommissie het verkiezingsproces tenminste onpartijdig en transparant begeleidt.” Om partijdigheid te voorkomen, heeft de Keniaanse rechtbank besloten dat de commissie de resultaten niet per kiesdistrict mag aanpassen. Dit gebeurde wel tijdens de verkiezingen in 2007, waardoor de oppositie de verkiezingsuitslag niet wilde accepteren.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons