‘Honderd Ugandese vrouwen ziek door Nederlands bloemenbedrijf’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Twee incidenten op een Nederlandse stekkenkwekerij in Uganda houden de gemoederen in het land al ruim drie weken bezig. “Bij het eerste incident zijn 89 vrouwen ziek geworden en bij het tweede incident ging het om 18 vrouwen. Ze vonden plaats bij twee verschillende vestigingen van Van Zanten,” aldus Janepher Nassali van de vakbond UHISPAWU (Uganda Horticultural Industrial Services Provider and Allied Workers Union). Sommigen vielen flauw. Anderen hadden last van duizeligheid, buikpijn, hoofdpijn, diarree en jeuk. Van de groep van 89 liggen er momenteel, ruim drie weken na het voorval, nog steeds vier in het ziekenhuis.” Volgens de vakbond werden de vrouwen een kas ingestuurd die met bestrijdingsmiddelen, zoals Metam Sodium, was behandeld. “Normaal mag je daarna pas na 5 tot 7 dagen de kas weer in, maar ze werden hier direct de kas in gestuurd,” aldus Nassali.  

De vakbond wordt bijgestaan door FIDA, een netwerk van vrouwelijke advocaten die zich pro bono inzetten voor vrouwen in benarde posities. Sara Bireete is mensenrechten advocaat en aangesloten bij FIDA. “Dokters vertelden aan de vrouwen dat ze kans lopen op blijvende mentale en fysieke klachten,” aldus Bireete.  

‘FIDA moet zich er niet mee bemoeien’

Naar aanleiding van deze incidenten liet begin deze maand de Ugandese politie van zich horen. ‘We gaan alle bloemenbedrijven onderzoeken want we horen al een tijdje verhalen over chemicaliën, onderbetaling en seksuele intimidatie op bloemenbedrijven,’ zei politiewoordvoerder Andrew Kawesa tegen de Daily Monitor.

Na deze uitspraak kwam de kwestie hoog op de politieke agenda te staan in Uganda. Minister Amelia Kyambadde van Handel, een vrouw die jarenlang de persoonlijke assistent van de Ugandese president Museveni was en gezien wordt als een vertrouweling, bezocht de slachtoffers in de kliniek in gezelschap van een vertegenwoordiger van Van Zanten.

Kyambadde maakte van de gelegenheid gebruik om uit te halen naar FIDA en de vrouwelijke advocaten te beschuldigen van ‘ongewenste bemoeienis’ – een geluid dat door de aan de overheid gelieerde NOTU (een unie van vakbonden) herhaald werd. “FIDA moet zich bezig houden met huiselijk geweld en arbeidsconflicten aan ons over laten,” stelde NOTU topman Christopher Werike afgelopen zondag.

Deze verklaringen maken Bireete woedend. “FIDA zet zich in voor de mensenrechten van vrouwen, of dat nu thuis is of op het werk. Wanneer mensenrechten geschonden worden dan komen wij in actie. Het is vreselijk jammer dat een aantal sleutelfiguren in de overkoepelende vakbond volledig aan de leiband lopen van de politiek.”

Ook Nassali van de vakbond voor de bloemensector, aangesloten bij NOTU, is verbaasd over het optreden van Kyambadde en de overkoepelende vakbonden. “Ongelofelijk dat we nu beschuldigd worden van economische sabotage. Terwijl wij juist de mensenrechten van de arbeiders beschermen,” aldus Nassali.

Groot belang voor de economie 

De bloemensector is belangrijk voor Uganda. Het land, waar de bevolking ieder jaar met een miljoen mensen groeit, heeft een schreeuwend tekort aan banen. De bloemenbedrijven, waarvan er een aantal in Nederlandse handen zijn, zorgen voor zeker 8.500 banen volgens UFEA, de Uganda Flowers and Exporting Association. UFEA’s weigering om in te gaan op vragen over Van Zanten –en doorverwijzing naar het ministerie- geeft aan hoe politiek gevoelig de zaak momenteel ligt.  

“Natuurlijk snap ik dat die banen hard nodig zijn,” aldus advocaat Bireete. “De arbeidscrisis in Uganda is reëel. Maar dat is dan nog altijd geen reden om zo slecht met onze eigen mensen om te gaan. Uganda heeft geen minimumloon, het wordt hoog tijd dat dat er wel komt. De laagstbetaalde arbeiders krijgen maar 100.000 shilling per maand – daar kan een mens toch niet fatsoenlijk van leven?”

100.000 Shilling is bij de huidige koers iets meer dan 26 euro. Een maandsalaris van nog geen euro per dag.  Volgens de vakbond komen ook salarissen van 90.000 shilling (23 euro) per maand bij Van Zanten voor. Hoger kader verdient zo’n 200.000 shilling.

Kamervragen in Nederland en juridische strijd in Uganda

Naar aanleiding van de berichtgeving in de Ugandese media heeft PvdA-kamerlid Roelof van Laar inmiddels schriftelijke vragen gesteld aan de minister van Buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking; zijn partijgenoot Lilianne Ploumen. Van Laar: “Het is niet de eerste keer dat dit soort berichten naar buiten komen, arbeidsomstandigheden op bloemenbedrijven moeten we goed in de gaten houden. Bedrijven moeten zich houden aan de richtlijnen van de OESO. (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling). Mensen moeten het minimumloon betaald krijgen, en als er geen minimumloon is, toch tenminste een leefbaar loon.”

Van Laar verwacht binnen drie tot zes weken antwoorden van de minister. Intussen is advocaat Bireete zich aan het voorbereiden op juridische stappen: “We gaan zorgen dat deze vrouwen gerechtigheid krijgen. Deze vrouwen moeten worden gehoord, verzorgd en gecompenseerd. Zeker wanneer blijkt dat ze langdurige gezondheidsklachten opgelopen hebben. Wie gaan iedereen aanklagen die gerechtigheid voor deze vrouwen in de weg staat.”

Janepher Nassali zegt dat de rechtszaak nog niet vast staat. “Het hangt er vanaf hoeveel vrouwen mee willen doen. Ze zijn afhankelijk van hun baan. Daardoor zullen vrouwen mogelijk afzien van juridische stappen in de hoop hun werk te behouden.”

We hebben Royal van Zanten om een reactie gevraagd maar het bedrijf liet weten vandaag niet te kunnen reageren. 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons