Goede vis, foute vis

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

 

 

bijvangst foto greenpeace
Bijvangst die overboord wordt gezet
Foto: Greenpeace

Wie verantwoord winkelt, zal merken dat je vooral bij het visschap even langer moet blijven staan. Je hebt namelijk goede zalm en foute zalm en er is foute kabeljauw en kabeljauw die je met een gerust hart sissend in de pan kunt leggen. Uit welke zee de vis komt; of het kweek is of niet; hoe het dier wordt gevangen; wat het effect is van de vangst op de natuur. Het zijn allemaal factoren die bepalen of je de juiste vis te pakken hebt.

 

Misschien kost het even wat meer tijd om een verantwoord visje uit te zoeken het is wel noodzakelijk aldus milieu- en natuurorganisaties. Als de destructieve visvangst geen halt wordt toegeroepen dan zullen de gevolgen groot zijn. “Het verlies aan biodiversiteit zal vooral de vissersgemeenschappen van de armere landen treffen”, zei wetenschapper David Santillo van de Greenpeace Research Laboratories onlangs . In de rijke landen zullen de mensen in de supermarkt tevergeefs op zoek gaan naar bepaalde vissoorten.”

 

Om zeker te zijn dat er straks ook nog wat te kiezen blijft, is het dus zaak om nu te beginnen met het kiezen van verantwoorde vis. Gelukkig heeft Stichting de Noordzee al het nodige voorwerk gedaan. Hun viswijzer is een handig kaartje waarop je precies kunt zien welke vis je kunt kopen en welke je beter in de schappen kunt laten liggen. 30 september verschijnt de nieuwste viswijzer. Wij doen daar een greep uit:

 

 

 

Goede vis

 

zalmAlaska zalm

Zalm heb je in vele soorten en eigenlijk hoort alleen de Alaska zalm met het MSC-keurmerk tot het neusje van de zalm als het gaat om verantwoorde vis. In tegenstelling tot het ‘foute’ broertje, de Atlantische kweekzalm, wordt deze zalm niet in grote nettenkooien gekweekt. De Alaska zalm kan vrij rondzwemmen en paaien. Tijdens hun driejarige tocht door de oceaan hebben de dieren een grote variëteit aan natuurlijk voedsel gegeten. Daardoor is de vis ook nog eens gezond om te eten. De zalm wordt met kleine boten gevangen die gebruik maken van lijnen en niet van drijfnetten. MSC staat voor Marine Stewardship Council en geeft aan dat de vis duurzaam gevangen en geteeld is. Dat betekent onder meer dat de lokale gemeenschap voordeel bij het management van de vis heeft.

 

tilapiaTilapia

Tilapia is de laatste jaren aan een enorme opmars op het bord begonnen. De vis komt van oorsprong uit Afrika, maar wordt tegenwoordig ook gekweekt in Brabant en België door voormalige varkensboeren. Tilapia uit Nederland en België is duurder dan die van ver weg, maar is wel milieuvriendelijk gekweekt. Bij de kweek in Nederland en België worden bijvoorbeeld geen hormonen gebruikt. De vis heeft de ruimte in de bakken en krijgt voor het grootste deel plantaardig voer. De tilapia voelt zich namelijk goed als ‘vegetariër’. Het soja in het voer is niet genetisch gemodificeerd. De jonge visjes, de larven, komen uit eigen kweek.

 

harderHarder

De harder, of diklip, is een vissoort die in Nederland eigenlijk een beetje vergeten is. In Zuid-Europa en met name in Frankrijk is de vis uit de Waddenzee echter populair. De harder wordt dan ook voornamelijk geëxporteerd als delicatesse naar de betere restaurateurs in Zuid-Europa. Het is een smakelijke vis met stevig vlees, dat een fijne smaak heeft. Vooral gerookt schijnt de harder erg lekker te zijn. Hij wordt gevangen in de ondiepe gedeeltes van de Waddenzee. De visserij gebeurt op traditionele wijze met staand want. De netten hebben grote mazen. Hierdoor is de bijvangst van deze vorm van visserij te verwaarlozen. Het brandstofgebruik ten opzichte van de vangst per kilo is erg laag. De harder is een vegetarische vis. Hij leeft van verschillende algen en plantensoorten. De vis is in visspeciaalzaken, natuurvoedingswinkels en op boerenmarkten te krijgen.

 

sardienSardines

De sardine is zwaar bevist geweest in Europa. Dankzij strikte maatregelen uit Brussel heeft het smakelijke visje zich vooral langs de Atlantische kust kunnen herstellen. De Atlantische sardine heeft dan ook een groen stempel gekregen. In de Middellandse Zee is de soort echter nog wel zwaar overbevist. De veel te intensieve visserij heeft daar grote gevolgen voor het ecosysteem, omdat hierdoor het voedsel voor grote roofvissen, zoals tonijn en zwaardvis, afneemt. Een voordeel aan de vangst van sardines is wel dat de bodem onaangetast blijft. Dit komt omdat de vissen hoog in de waterkolom zwemmen. Omdat sardientjes in grote scholen zwemmen, is er weinig bijvangst van andere soorten. Er zijn tegenstrijdige berichten over mogelijke incidentele bijvangsten van dolfijnen en monniksrobben. Sardientjes zijn een belangrijke voedselbron voor dolfijnen.

 

Bron o.a. Stichting de Noordzee en Greenpeace

 

 

Foute vis

 

garnaalGamba

De gamba uit Zuidoost-Azië is een commerciële hit. De effecten van de kweek van deze ‘Tijgergarnaal’ zijn niet mis: Mangrovebossen worden vernietigd, de zoetwatervoorraad aangetast en de kwekers zijn gul in het gebruik van antibiotica en chemicaliën. Bij de grotere garnalen, die zowel gekweekt als gevangen worden, is de grote bijvangst het vernietigende bijeffect. Die bijvangst bedraagt in extreme gevallen wel 10 kilo voor 1 kilo ongepelde gamba’s. Allerlei vissoorten en schildpadden zijn hiervan het slachtoffer. Een goed alternatief zijn de gamba’s afkomstig uit koud water, bijvoorbeeld de grijze garnaal uit de Noordzee. Deze ziet er misschien minder lekker uit dan de roze garnaal uit de tropen, maar het tegendeel is waar. Niet alle roze garnalen zijn trouwens ‘fout’; die afkomstig uit Groenland of Canada staan op de groene lijst.

 

palingPaling

De paling, de trots van Volendam, staat sinds kort op de lijst van bedreigde diersoorten van de ‘International Union for the Conservation of Nature’ (IUCN). De meeste paling in de winkel is kweek, omdat wilde paling erg schaars is geworden. De Nederlandse kweek is niet heel erg belastend voor het milieu, maar wel zeer belastend voor de paling. Omdat palingen zich in gevangenschap niet voortplanten, moeten er wilde vissen gevangen worden. Hiervoor worden glasaaltjes gevangen en opgekweekt. Door de veel te intensieve vangst van glasaaltjes is de soort ernstig bedreigd. Ook is er voor de kweek van één kilo paling meer dan een kilo wilde vis nodig. Tenslotte wordt het dier op inhumane manier gedood, het sterft langzaam in een bad van zout. De Partij voor de Dieren, met steun van het Wereldnatuur Fonds en Stichting De Noordzee, diende laatst een motie in om te stoppen met het serveren van paling in het Kamerrestaurant, maar deze werd afgewezen met 35 stemmen voor en 109 tegen.

 

tonijnTonijn

Visserijmanagers vinden dat de tonijnbestanden in omvang ‘gezond’ zijn, maar vergeleken met een eeuw geleden is er slechts een fractie van de tonijn over. Sinds 19 september is de vangst op Blauwvintonijn dan ook verboden door de Europese Commissie. De vis wordt in de Middellandse Zee met uitsterven bedreigd door exploitatie en overbevissing. De blauwvin is zeer gewild omdat hij het goed doet in de sushi. De Geelvintonijn, vorige jaar nog op de ‘oranje lijst’ te vinden, staat dit jaar ook op de ‘rode lijst’. Bij Geelvintonijn is de bijvangst van dolfijnen erg groot. Ook schildpadden en Albatrossen vinden vaak de dood in de netten. De betrouwbaarheid van dolfijnvriendelijke logo’s op de verpakking is laag.

 

scholSchol

De schol kan wel 50 jaar worden. Doordat de vis langzaam groeit en jong gevangen wordt, staat de soort er slecht voor. De laatste tijd daalt de consumptie, toch blijft de schol zwaar overbevist. Dat komt doordat er dicht bij de kust, waar de jonge schol zich bevindt, wordt gevist. Schol is een platvis en de effecten van de vismethoden zijn erg destructief voor de zeebodem. De zware netten tasten het bodemleven aan. Vaak is het doel van de vangst eigenlijk tong, de schol die als bijvangst in de netten omhoog komt, wordt weer overboord gezet. De overlevingskansen van de overboord gegooide dieren is gering. De vangst van schol in de Baltische Zee moet van de Europese Commissie met 15 procent verminderen. Dat is lager dan werd geadviseerd. Het commissievoorstel wordt in oktober door de Europese visserijministers van de lidstaten besproken. De vrees is dat de vangstquota worden afgezwakt.

 

Bron o.a. Stichting de Noordzee en Greenpeace

 

 

 

Viswijzer

Actie Maak Schoon Schap!

Marine Stewardship Council

Uitleg van Milieucentraal over voor- en nadelen van vangstmethoden en kweek vis

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons