Een paar weken geleden had hij haar in huis gehaald. Ze was Irakees, hoogzwanger en alleen. Wie de vader van haar kind was? “Iemand die haar had verlaten”.
Salam en de pasgeboren baby van de Iraakse vrouw.
Ze is jong, mooi en reist in haar eentje. En ze zat al meer dan een jaar in Griekenland, in verschillende kampen, te wachten op het moment dat ze asiel mocht aanvragen in een van de Europese landen. Salam, een Deense Moldaviër die al ruim anderhalf jaar vluchtelingen helpt in Griekenland en zelf een proces afwacht waarin hij van wordt aangeklaagd voor mensensmokkel omdat hij bootvluchtelingen wilde redden, huurt sinds kort een etage in Athene waar hij de allerzwaksten opvangt. Zo ook de Iraakse vrouw.
We ontmoeten haar in dat huis en ze vertelt dat ze over drie dagen éindelijk haar ‘interview’ heeft. Ze wacht daar al een ruim jaar op. Het is onderdeel van het relocatieprogramma, afgesproken door de Europese landen. Toen anderhalf jaar geleden de grenzen rondom Griekenland werden gesloten, zaten er naar schatting 63.302 ‘reloceerbare’ vluchtelingen vast. Reloceerbaar wil zeggen dat iemand 75% kans heeft om asiel te krijgen in Europa.
63.302 vluchtelingen worden middels een verdeelsleutel naar draagkracht over Eropa verdeeld.
Dit waren mensen die op weg waren om verder Europa in te trekken, maar nu werden tegengehouden. Om Griekenland niet met al die mensen op te zadelen, werden de 63.302 vluchtelingen middels een verdeelsleutel naar draagkracht over Europa verdeeld. Elk land zou volgens deze afspraak binnen twee jaar een bepaald aantal mensen opnemen. Nederland tekende voor de opvang van 3796 van deze vluchtelingen.
De Iraakse vrouw is een van hen. Maar die belangrijke interviewafspraak die nodig is om daadwerkelijk door een van de landen geaccepteerd te worden, valt erg ongelegen: twee dagen nadat het ziekenhuis tijd heeft om haar zoon via een keizersnede te halen. Daarom gaat Salam een paar uur voor de operatie met haar naar het loket waar alle asielafspraken plaatsvinden: ze willen proberen haar interview een week te verzetten. Ik loop mee tot aan het hek en zie hoe enkele honderden mensen in de rij staan. De bewakers zien haar zwangere buik en laten de Irakese en Salam naar binnen. Het stemt me hoopvol.
Maar wanneer ze anderhalf uur later naar buiten komen, lopen haar de tranen over de wangen. “Het was haar eigen verantwoordelijkheid vonden ze: verzetten kan, maar dan gaat de wachttijd opnieuw in. Over drieëneenhalve maand is ze weer aan de beurt.” Dat terwijl ze al meer dan een jaar had gewacht.
Die middag werd haar zoon geboren. Salam stuurt me foto’s van hemzelf met de pasgeboren baby.
Eindeloze procedures
Ook al worden er geen uitspraken gedaan hoe lang de procedure duurt, ziet het ernaar uit dat het nog wel zes tot negen maanden kan duren voordat deze jonge moeder Griekenland mag verlaten om elders in Europa asiel aan te vragen. Ook als ze haar afspraak niet had moeten verzetten, had het waarschijnlijk nog enkele maanden tot een half jaar geduurd. Op basis van de interviews mogen Europese landen beslissen of ze iemand willen hebben. Daarna volgen (afhankelijk van het land) nog vervolggesprekken, een safetycheck en een medische keuring. Dit hele proces duurt eíndeloos. Zeker als je bedenkt dat de mensen voor wie de relocatieafapraken gelden, vaak zeer getraumatiseerd zijn. Oorlogslachtoffer zijn. Familie hebben moeten achterlaten. Met kleine kinderen reizen. Onderweg de gruwelijkste dingen meemaken. En dan maanden in erbarmelijke kampen in kleine koude tentjes moeten wachten.
Er is een belofte gedaan en beloofd is beloofd.
In september 2015 maakten de Europese landen heldere afspraken over een verdeling en snelle opname van deze vluchtelingen vanuit Griekenland. Maar er is er bijna geen enkel land dat zich aan die afspraken houdt. Nederland zit volgens de laatste cijfers (6 februari 2017) op 939. Dat is een kwart van wat we hebben beloofd, terwijl we al op driekwart van de tijd zitten waarin we aan die belofte moeten voldoen. Dat is weinig hoopvol. Bovendien heeft staatssecretaris Klaas Dijkhof de laatste maanden herhaaldelijk gezegd dat hij vindt dat we eigenlijk maar 1400 mensen hoeven op te nemen, omdat er volgens hem (dus niet volgens de officiële cijfers) veel minder reloceerbare vluchtelingen in Griekenland zitten.
#wegaanzehalen
In november organiseerden we de actie #wegaanzehalen waarin we met een paar honderd auto's naar Den Haag reden om onszelf aan te bieden als hofchauffeurs. Dit was een vriendelijke doch dringende handreiking aan de staatssecretaris om hem te helpen zijn eigen afspraak na te komen. Als het hem niet lukte die mensen op te halen, wilden wij dat wel voor hem doen.
We vingen bot. Daarom, èn omdat Nederland niet het enige land is dat moeite heeft met het nakomen van zijn afspraken, rijden we op 6 maart vanuit heel Europa naar Brussel met eenzelfde boodschap aan al onze Europese leiders: #bringthemhere Er is een belofte gedaan en beloofd is beloofd. #promised
Je niet aan afspraken houden ten koste van de allerzwaksten is – als je het mij vraagt – meer dan verwerpelijk. Wij, burgers van Europa, bieden nog eenmaal onze hulp aan, in de hoop dat het tij keert en deze mensen zo snel mogelijk worden opgevangen. Mocht dat niet gebeuren, dan zit er niets anders op: dan gaan we ze zelf halen.
Meer info of jezelf aanmelden als chauffeur: www.bringthemhere.eu
