“IS is omsingeld in al-Bab, maar ze hebben nog veel autobommen. Er gaan er vijf à zes per dag af” zegt Ibo Mas’oud, frontlinie mediamanager van Levant Front, een van de VSL-brigades die met Turkse steun in al-Bab tegen IS vechten.
“Ik doe niet alleen verslag, maar ik vecht zelf ook mee, vertelt Mas'oud. “Ben je niet bang? “Nee, ik verdedig mijn vaderland, en ik verdedig de menselijkheid.” Waar zit je nu precies? “In Dawar Tadef, aan de westkant. We hebben net weer een groep burgers uit al-Bab kunnen halen, via de westkant, ik ben nu bij ze.” Hoeveel IS-strijders zijn er nog in al-Bab, schatten jullie? “Ongeveer honderd.”
Mas’oud is overigens Koerdisch, maar fel tegen de Koerdische YPG. “Ik wil niet dat Syrië wordt opgedeeld in federaties, en dat we elk voor onze eigen groep vechten; we zijn allemaal Syriërs.”
Operatie Eufraat Schild
Afgelopen augustus, startte Turkije met een aantal VSL-brigades de operatie Eufraat Schild. De plannen waren er allang, volgens de Syrië-correspondent van Al-Arabiya TV. Turkije, dat een lange grens met Syrië heeft, ving de meeste Syrische vluchtelingen op, zo’n 2,7 miljoen.
Mijnen vormen nog een groot probleem
“Operatie Eufraat Schild diende in de eerste plaats om de opmars van de Koerdische YPG-milities (die aan de PKK zijn gelieerd) een halt toe te roepen, maar ook om IS te verdrijven van de zuidgrens, en een veiligheidszone te creëren zodat Syrische vluchtelingen terug kunnen,” zegt Fayez A, student politicologie in Turkije en oorspronkelijk afkomstig uit al-Bab. Fayez is lid van de politieke afdeling van al-Fauj al-Awwal, een van de brigades die met Turkse steun in al-Bab vechten.
In dat gebied tegen de Turkse grens bevinden zich nog zo’n 175.000 tot 200.000 vluchtelingen, volgens dokter Samier van de Independent Doctors Association (IDA). “Sommigen beginnen weer terug te gaan naar de bevrijde dorpen, maar mijnen vormen nog een groot probleem”, aldus Samier.
Koerdische (YPG) ambities
Afgelopen zomer bevrijdde de door YPG gedomineerde SDF Manbij van IS. De Amerikanen creëerden de SDF – Syrian Defence Forces – voor de strijd tegen IS in Noordoost-Syrië. Daarin zitten naast Koerden ook enkele Arabische milities. Maar de leiding is in handen van YPG.
In de corridor die de Koerdische YPG milities van Afrin naar Manbij hadden willen trekken, wonen maar weinig Koerden. De manoeuvre had mogelijk weer een nieuwe vluchtelingenstroom onder de Arabische bevolking richting Turkije veroorzaakt, zoals een jaar geleden gebeurde na de verovering van de Arabische plaats Tel Rif’at door YPG.
Iedereen wil al-Bab
Naast YPG/SDF vanuit het oosten en het westen probeert ook het Syrische regeringsleger vanuit Aleppo naar al-Bab te komen. Vorige week viel het regeringsleger stellingen van het VSL ten zuidwesten van al-Bab aan.
Een deel van de VSL-strijders zijn jongemannen uit vluchtelingenkampen aan de andere kant van de grens met Turkije. Die komen uit plaatsen in Noord-Syrië, en zijn uiterst gemotiveerd om hun voormalige woonplaatsen te bevrijden. Zonder luchtsteun van Turkije kon het Vrije Syrische Leger IS niet verslaan in het Noorden van Syrië. Net zoals de YPG de luchtsteun van de Amerikanen nodig had in Kobani bijvoorbeeld.
Amper bewapend of getraind
Ze vechten met eenvoudige wapens, die ze deels zelf maken. Ook hun opleiding is provisorisch: een beetje training van Turkije, en een nog kleiner beetje van de VS. Bij de grensovergang naar Kilis zag ik in september gewonde strijders binnenkomen; aan hun kleding en schoeisel te zien, eenvoudige jongens die niet goed geëquipeerd zijn. Maar ze zijn zeer gebrand om tegen IS te vechten, zelfs al waren ze behoorlijk gewond geraakt. Een van hen had bijvoorbeeld een oog verloren, maar ging een paar dagen weer de grens met Syrië over om te vechten.
Al-Bab laatste IS bolwerk in Noord-Syrië
De verovering van al-Bab op IS zou tot nu toe het grootste succes van de Operatie Eufraat Schild zijn. Een flink aantal dorpen en grotere plaatsen zoals Jarabulus zijn al bevrijd, evenals de voor IS ideologische zo belangrijke plaats Dabiq. “Mocht al-Bab niet worden bevrijd, dan kan IS van daaruit weer aanvallen uitvoeren, en heeft het allemaal niet zoveel zin gehad,” aldus Fayez A. Hij heeft vrienden en familie in al-Bab wonen, waar hij dagelijks mee praat.
“Al-Bab kende voor de oorlog circa 63.000 inwoners, maar nu is de stad bijna helemaal leeg”, vertelt hij: de meeste mensen zijn al gevlucht. “Op 14 januari 2014 kwam IS al-Bab binnen, ik zal die dag nooit vergeten”, zegt Fayez.
Hoeveel inwoners zijn er nog in al-Bab? “Er zitten nog zo’n drie à vierduizend inwoners”, vertelt hij, “afgelopen maandag zijn er zo’n duizend in een lange stoet uit de stad vertrokken, langs de mijnen heen.”
Iedereen binnenshuis, burgers en ook IS-strijders
“Ze zitten in huis, durven nauwelijks naar buiten. En dat geldt ook voor de IS-strijders, zij verschuilen zich tussen de burgerbevolking”, zegt Fayez. Daarom vallen er bij de bombardementen op IS-strijders ook burgerslachtoffers. De bombardementen worden vooral door Turkije uitgevoerd.
De meeste buitenlandse strijders zijn al naar Raqqa gevlucht, daaronder bevonden zich ook Belgen en Fransen.
Hoeveel IS-strijders zijn er nu in al-Bab? “Een paar weken geleden waren het er ongeveer vierhonderd, maar we schatten nu nog honderd tot honderdvijftig, en er zijn veel gewonden onder hen. Dat is ook een reden waarom ze in huizen schuilen. De meeste strijders zijn Syriërs, maar volgens mijn familie zijn er ook nog een aantal buitenlandse IS-strijders: Marokkanen, Tunesiërs, Golf-Arabieren – Saoedi’s met name – en Egyptenaren. De meeste buitenlandse strijders zijn al naar Raqqa gevlucht, daaronder bevonden zich ook Belgen en Fransen. “Het VSL maakt voortgang op alle fronten rondom al-Bab. De verdedigingslinies van ISIS zijn ingestort.”
Operatie Eufraat schild naar Raqqa?
De Turkse president Erdogan zegt dat hij na al-Bab naar Raqqa wil gaan. Maar Fayez heeft zo zijn bedenkingen. “Als je de kaart bekijkt, zie je dat dat heel ingewikkeld zal worden, Raqqa ligt een fors eind van al-Bab. Assad-strijders nemen dorpen ten zuiden van al-Bab in, vermoedelijk om de weg naar Raqqa af te sluiten. Het lijkt logischer dat Turkije eerst Manbij verovert op de YPG (gelieerd aan de PKK).”
Hoeveel VSL-strijders zijn er daar eigenlijk in totaal? “Ongeveer vierduizend. Ik denk dat al-Bab over twee weken bevrijd zal zijn,” aldus Fayez.
