Phnom Penh – Bij de terrassen langs de Tonlé Sap Rivier in Phnom Penh proberen kinderen van nog geen tien jaar illegaal gekopieerde boeken aan westerse toeristen te verkopen. “You want book sir?” vragen ze, wijzend op een draagtas vol reisgidsen en lectuur over de gruweldaden van de Rode Khmer. Slechts een paar kilometer verderop doet zich een heel ander scenario voor. Moeders en grootmoeders zitten urenlang met kleine kinderen in de schaduw van het Kantha Bopha Kinderziekenhuis. Ze hopen dat er een dokter is die naar hun zieke kind kan kijken, maar het ziekenhuis is overvol en het kan nog uren duren voor ze het gebouw zelfs maar in kunnen.
Het zijn twee dagelijkse voorbeelden van het leven van kinderen in de hoofdstad van Cambodja. Het land werd deze maand opgeschrikt door een – aanvankelijk onbekende – ziekte die in een paar maand tijd aan meer dan vijftig kinderen het leven kostte. Later bleek dat het volgens de Wereldgezondheidsdienst (WHO) om een extreme vorm van hand-, mond- en klauwzeer gaat, waarschijnlijk in combinatie met een verkeerd gebruik van steroïden. Ondanks deze uitbraak heeft Cambodja volgens de (WHO) sinds de jaren ’90 een enorme ontwikkeling doorgemaakt. “De situatie is veel beter geworden”, zegt de aan de WHO verbonden dokter Nima Asgari. “Steeds meer mensen hebben toegang tot de gezondheidszorg en je ziet dat sommige ziektes compleet zijn verdwenen. Polio komt hier bijvoorbeeld helemaal niet meer voor. Sla de cijfers er maar op na.”
Cambodja is sinds april getroffen door wat volgens de WHO een extreme vorm van hand-, mond- en klauwzeer is, mogelijk in combinatie met een verkeerd gebruik van steroïden. De aanvankelijk onbekende ziekte eiste volgens de WHO tot nu toe de levens van 52 jonge kinderen. Bij de Kantha Bopha Kinderziekenhuizen, waar de ziekte voor het eerst werd ontdekt, werden in juni 34 kinderen met de ziekte opgenomen. Volgens de aan het Kantha Bopha ziekenhuis verbonden dokter Denis Laurent is dat weinig als het wordt vergeleken met andere ziektes die de Cambodjaanse kinderen teisteren. In een verklaring stelt het ziekenhuis, dat claimt met vijf vestigingen 85 procent van Cambodja’s zieke kinderen op te vangen, onder meer dat er afgelopen juni 5.534 patiënten met de virusziekte dengue (knokkelkoorts) werden opgenomen. Andere ziekten die, volgens cijfers van de WHO, nog veel kinderleven in het land eisen zijn onder meer longontsteking en diarree.
De cijfers van de WHO spreken inderdaad boekdelen. In 1995 overleden in Cambodja meer dan honderd op de duizend kinderen voor hun vijfde verjaardag, in 2010 was dat gehalveerd tot vijftig op de duizend. Maar uit diezelfde cijfers blijkt ook dat het gemiddelde aantal levensjaren van een Cambodjaan veertien jaar lager is dan gemiddeld in de regio en dat mensen op het platteland veel minder toegang hebben tot gezondheidszorg. “Op het platteland is nog op te veel plekken geen goede zorg beschikbaar”, zegt Sen Jeunsafy, belangenmanager van de organisatie Save The Children In Cambodia. “Bovendien is er vaak een gebrek aan de juiste instrumenten en aan elektriciteit. Het personeel dat in lokale klinieken werkt is meestal voldoende opgeleid, maar waar het vervolgens aan schort is dat ze niet worden bijgeschoold over ontwikkelingen in de zorg.”
In Cambodja, waar dertig procent van de bevolking onder de armoedegrens leeft, is zorg vooral een kwestie van geld, zegt dokter Asgarie van de WHO. “Hoe meer geld je hebt, hoe makkelijker je goede zorg kunt betalen. Maar je ziet dat er voor de meest armen in het land steeds meer fondsen worden opgericht, bijvoorbeeld om de reis naar een ziekenhuis te betalen. De WHO ondersteunt dat, samen met het Cambodjaanse ministerie van Gezondheid.”
Sen Jeunsafy bevestigt dat geld de bepalende factor is. “Vooral voor kinderen met een handicap en de kinderen uit de meest arme gezinnen zijn er nog veel problemen. Het gaat nu beter dan twintig jaar geleden, maar het zal nog veel geld gaan kosten en dat geld moet effectief worden besteed. Anders zal de toekomst voor de meest kwetsbare kinderen in Cambodja niet beter zijn dan nu.”
