De stemming was het meest veelbesproken onderdeel van de 10 dagen durende CITES (Convention for International Trade in Endangered Species) conferentie, die eens in de drie jaar gehouden wordt. Wanneer de vergadering op woensdag 5 oktober officieel afsluit, is er over 500 dier- en plantsoorten een beslissing genomen.
Een aantal diersoorten is op de ‘Appendix I’ lijst terecht gekomen, de lijst van dieren waarin onder geen enkele voorwaarde gehandeld mag worden van de aangesloten landen. “Zo is de grijze roodstaart papegaai op Appendix I terecht gekomen, evenals de Pangolin, een schubdier. Ook een aantal haaiensoorten is op de lijst gekomen,” vertelt Christiaan van der Hoeven van het Wereldnatuurfonds (WNF).
Maar hèt grote struikelblok was de bescherming van de Afrikaanse olifant. Hun aantal is gedaald van 550.000 tot 415.000 in ongeveer tien jaar tijd, zo werd aan de vooravond van de conferentie bekend gemaakt. Reden genoeg voor een coalitie van 29 Afrikaanse landen, onder aanvoering van Kenia, om het voorstel in te dienen de Afrikaanse olifant op Appendix I te zetten; ofwel de allerhoogst mogelijke bescherming.
Wat mij betreft hebben de delegatieleden van de EU het bloed van de Afrikaanse olifanten aan hun handen
Nederland stemde met alle andere landen van de Europese Unie echter tegen dit voorstel, waardoor het plan niet de benodigde tweederde meerderheid kreeg. Ook het Wereld Natuur Fonds (WNF) is tegenstander van een plaatsing van de Afrikaanse olifant op Appendix I. “Ik realiseer me dat dat onlogisch klinkt,” aldus Van der Hoeven. “Maar wanneer de olifant van II naar I zou gaan dan krijgen landen het recht om daar beroep tegen aan te tekenen. We willen aan de huidige situatie niet morrelen omdat er een moratorium geldt op handel in ivoor. Alle ivoorhandel is op dit moment al verboden. Wat we moeten doen is niet eindeloos discussiëren over verscherping van de regels, maar de in onze ogen afdoende regels veel harder naleven.”
De discussie in Johannesburg werd op het scherpst van de snede gevoerd. Door Afrikaanse landen onderling, grofweg de landen met een overschot aan olifanten versus landen met een snel krimpende populatie, maar ook door de verschillende natuurbeschermers. “De schuld ligt bij de EU. Wat mij betreft hebben de delegatieleden van de EU het bloed van de Afrikaanse olifanten aan hun handen,” haalde Roz Reeves van de David Shephard Wildlife Foundation, uit tegen de BBC.
Beschuldigende vinger richting Vietnam
Het WNF kan zich niet vinden in de ‘bloed aan de handen’ beschuldiging vanuit de Shephard Wildlife foundation en blijft bij haar al voorafgaand aan de conferentie bepaalde standpunt dat de bescherming wettelijk gezien genoeg geregeld is. “Ieder land moest een Ivory Action Plan maken – waarin het aangaf wat ze zouden gaan doen om de handel in ivoor tegen te gaan. We hadden gehoopt dat er nu eens straffen werden uitgedeeld aan landen die niet goed genoeg mee werken, zoals Vietnam. De afgelopen tijd zijn daar weliswaar wat inbeslagnames geweest, maar er volgde totaal geen veroordeling. En dat terwijl China het nu wat beter op pakt. Daardoor zie je nu een verschuiving, bijna alles gaat de laatste tijd via Vietnam.”
CITES richt zicht uitsluitend op de handel in dieren, dierproducten en planten, en valt dan ook bij veel landen onder Economische Zaken. Van der Hoeven: “Dat zorgt ervoor dat een sanctie die CITES uitdeelt flinke gevolgen kan hebben. Vietnam handelt namelijk niet alleen in Ivoor, maar ook in allerlei dieren en dierproducten die wèl legaal zijn. Een sanctie kan ook die export raken.” Tot verdriet van het WNF heeft Vietnam tijdens deze conferentie geen straffen opgelegd gekregen. “Ze kregen een waarschuwing en hebben nog een jaar gekregen om hun leven te beteren. Zo niet dan kan er komend jaar een sanctie worden opgelegd.” De volgende mogelijkheid om diersoorten op een Appendix lijst te krijgen of er vanaf te halen in 2019.
