“De rode draad voor ontwikkeling is onderwijs”

Dit zijn haar zes levenslessen voor een succesvol ontwikkelingsproject:

“Een ontwikkelingsproject heeft een grote kans van slagen als je er nauw bij betrokken bent. Wanneer je maar twee keer per jaar op bezoek komt, bouw je geen band met de mensen op en verspil je geld, moeite en energie. In Thailand zag ik bijvoorbeeld ngo’s die met subsidie uit Australië een enorme weverij oprichtten. Ze kwamen met veel geld, maar vertrokken ook weer snel. Binnen vier jaar was de weverij failliet. Ik werk misschien ouderwets, net als de missionarissen van vroeger, maar ik heb er altijd voor gezorgd dat ik de mensen intensieve begeleiding gaf.”

“Ik begon in het dorp Ban Reng Khai. Daar was veel armoede: boeren hadden schulden, vrouwen zaten thuis en kinderen kregen geen onderwijs. De kunst van het maken van zijde was in de vergetelheid geraakt. Toen ik vrouwen daarin ging onderwijzen, begon het project zich langzaam te ontwikkelen. Net zoals kinderen opgroeien. Na zo’n vijftien jaar begon de puberteit. De vrouwen wilden op hun eigen manier zijde maken. Dat durfden ze, omdat ze wisten dat ik ze altijd hielp en veel aanwezig was. Ik bleef daarbij benadrukken dat kwaliteit heel belangrijk is. Pas toen ze met eigen ogen zagen hoeveel verschil de kwaliteit uitmaakte, gingen ze overstag. Vervolgens begon de laatste fase: zelfstandig worden en zonder mij verder gaan.”

“Ze vonden mij soms lastig. En ik vond het werken daar soms moeilijk. Veranderingen gingen heel langzaam. Neem de boeren daar: die sloten dure leningen bij de Chinezen af voor hun kunstmest. Op een gegeven moment stonden de schuldeisers bij de oogst klaar naast het land en namen die alle rijst gelijk mee. Dus ik kwam met het idee om met natuurlijke mest te gaan werken: met buffalostront. Ook stelde ik voor om de rijst op te slaan, zodat ze die later in het jaar voor meer geld konden verkopen. Ik werd van alle kanten uitgelachen, want ze geloofden daar niet in. Uiteindelijk gaf dit project wel de doorslag. Rijstboeren kregen er een beter inkomen door en de dorpen werden welvarender. Het heeft me jaren gekost de vrouwen te leren begrijpen dat als je goede kwaliteit levert, je ook een kwalitatief goed leven krijgt

4. Leer mensen zelfstandig te werken

“Als je altijd maar geld geeft, zullen mensen zeggen: ‘waarom zouden we nog gaan werken’. Ik heb voortdurend tegen de bewoners gezegd dat ze het op een gegeven zelf moeten kunnen, zonder hulp van buitenaf. De vrouwen in de dorpen zeiden dan tegen me: ‘Oh nee, jij moet zeggen wat wij moeten weven’. Om ze op eigen benen te laten staan heb ik in ieder dorp een weefgroep gevormd, en een boerengroep, een groep die natuurlijke mest maakt en een kasgroep voor de financiën. Al die groepen vormen nu per dorp een coöperatie, met een zelfstandige leiding.

“De buurvrouw in mijn dorp Ban Reng Khai kon niet lezen of schrijven. Haar man was overleden. De oudste van haar drie kinderen kon dankzij ons studiefonds naar de landbouwuniversiteit en kwam als landbouwingenieur terug. De oudere mannen in het dorp wilden eerst niet naar hem luisteren. ‘Wat denkt hij wel, altijd met zijn neus in de boeken gezeten en jarenlang niks gedaan’, zeiden ze. Maar de adviezen van deze jongen, Pai Boen, werden langzamerhand overgenomen en toen ze inzagen hoe nuttig die waren, wilden ze dat hun kinderen ook gingen studeren. Of neem die vrouw die nooit uitkwam met haar geld. Haar dochter ging economie studeren en later zei ze tegen me: ‘Die dochter van mij kan rekenen en het klopt ook nog!’ Goed onderwijs is de rode draad voor ontwikkeling.”

Lea Laarakker geniet nu op het platteland van Groningen van haar pensioen als vrijwilliger. Ze importeert zijde van de vrouwen die ze in Thailand heeft opgeleid en maakt daar kleine kunstwerkjes van, die ze vervolgens exposeert. Haar ontwikkelingsprojecten in Thailand kwamen mede tot stand met steun van Wilde Ganzen.