De Van Nelle Ontwerpfabriek in Rotterdam was uitverkocht. Maar liefst 1300 bezoekers kwamen af op “Rio aan de Maas”, een interactieve dag over ‘lokale initiatieven voor mondiale duurzaamheid’. Wie van afwisseling hield, werd op zijn wenken bediend. Allereerst door de bezoekers. Was ‘duurzaamheid’ eens het domein van grijzende milieuactivisten met geitenwollen sokken, inmiddels trekt het thema een bonte kermis van hippe ambtenaren, nieuwsgierige studenten, betrokken ondernemers, ideeële bankiers en – natuurlijk ook – gedreven medewerkers van milieu- en ontwikkelingsorganisaties. Afwisseling zat er ook in het programma. Geen zaaltjes met morsige koffiekannen en haperende projectoren, maar netwerksessies, speeddates, private chats, werkplaatsen en themacafés. In elke uithoek van de Van Nellefabriek viel iets te beleven. De onderwerpen liepen uiteen van nachtrestaurants tegen voedselverspilling, crowdfunding zonder banken tot social media voor ondernemers. Het hoort vandaag de dag allemaal bij duurzaamheid.
Rio aan de Maas was een nationaal voorproefje van de duurzaamheidstop in Brazilië, waar regeringsleiders van 20 tot 22 juni bijeenkomen om afspraken te maken over een groene economie en een mondiaal milieuprogramma. Althans, dat hopen ze. “Het heeft iets vreselijks, die massale topconferenties,” zei staatssecretaris Ben Knapen van Buitenlandse Zaken, een van de gastsprekers op Rio aan de Maas. Hij zal, met staatssecretaris Atsma van Milieu, ons land in Rio vertegenwoordigen. En hoe het gaat verlopen, kan hij van tevoren uittekenen: “Met zijn tienduizenden worden we ingevlogen, waarna iedereen zijn mantra’s over duurzaamheid herhaalt, eindeloos over woordjes debatteert, om vervolgens te eindigen met een vrijblijvende slotverklaring.”
Heel veel verwacht Knapen dan ook niet van de conferentie: “Het wordt een moeilijke zoektocht”. Maar het is een zoektocht, zegt Knapen, die desondanks nodig is: “Dit is toch dé manier waarop de wereldgemeenschap, in afwezigheid van een wereldregering die dit soort dingen regelt, stappen zet en de publieke druk opvoert.”
Natuurlijk, regeringsbesluiten tijdens topconferenties zijn belangrijk. Maar als de vele sprekers tijdens Rio aan de Maas het over één ding eens waren, dan was het dit: van de overheid moeten we het niet hebben. Wanneer we willen dat een duurzame wereld werkelijkheid wordt, dan moeten burgers en bedrijven het doen. Met nadruk op dóen. “We lullen veel te veel”, zei Peter Bakker, voormalig topman van TNT, en thans president van de World Business Council on Sustainable Development (WBCSDO). “Iedereen weet allang dat de fiets beter is dan de auto. We weten allang wat we moeten doen.” Volgens Bakker is Nederland ‘behoorlijk de weg kwijt’: “In het verkiezingsprogramma van 2010 kwam duurzaamheid niet voor. In 2012 zal het over Europa gaan.” De ultieme oplossing gaat volgens Bakker van het bedrijfsleven komen. “zorg voor de juist incentives om business duurzaam te maken. Dan redt het bedrijfsleven de wereld.”
Het was, met de bekentenis van Knapen over het topconferentie-circus, een van de meer opvallende uitspraken van de dag. Ook kroonprins Willem Alexander had er eentje. Hij bekende dat hij met een gevoel van schaamte had meegedaan aan de wedstrijd wc-potten gooien tijdens de afgelopen Koninginnedag. Hij had met een glimlach meegedaan, zei de prins, maar “ik dacht ook met schaamte aan de 2,6 miljard mensen die de meest basale infrastructuur missen om hun behoefte te doen.” Nog dezelfde avond zou ‘Prins schaamde zich’ het RTL4-journaal halen. Jammer dat RTL de andere helft van zijn boodschap niet wat breder over het voetlicht bracht.
foto: Rogier Bos
